Giáo án Văn 9: Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí theo Công văn 5512

Hoạt động của GV và HS

Nội dung

HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU

1. Mục tiêu:

- Tạo tâm thế hứng thú cho HS.

- Kích thích HS tìm hiểu về cách làm bài văn NL về một tư tưởng đạo lí

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân, cả lớp

3. Sản phẩm hoạt động

- HS trả lời miệng

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh đánh giá.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động:

*Chuyển giao nhiệm vụ

? Để tạo lập một văn bản NL về một vấn đề tư tưởng đạo lí chúng ta sẽ tiến hành theo mấy bước? Đó là những bước nào? Nhiệm vụ của từng bước ra sao?

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh tìm hiểu trả lời:

- Dự kiến sản phẩm:

Câu trả lời của HS

*Báo cáo kết quả:

HS trình bày theo ý kiến của cá nhân

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét và dẫn vào bài

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1 :

1. Mục tiêu: HS nắm được cách ra đề bài nghị luận về một tư tưởng đạo lí.

….

2. Phương thức thực hiện:

- PP Vấn đáp, thuyết trình; Kĩ thuật đặt câu hỏi…

- Hoạt động cá nhân, hoạt động cả lớp, …

3. Sản phẩm hoạt động:

Câu trả lời của HS

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động

*Chuyển giao nhiệm vụ

? Chỉ ra điểm giống nhau và khác nhau của các đề bài trên?

? Em hãy đặt một số đề bài tương tự như những đề bài trên?

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh lên trình bày…

- Giáo viên quan sát, lắng nghe…

- Dự kiến sản phẩm:

Câu trả lời của HS

*Báo cáo kết quả: HS lên trình bày

*Đánh giá kết quả

- Học sinh khác nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức và ghi bảng

HĐ II. Cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

1. Mục tiêu: HS nắm được cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng ...

2. Phương thức thực hiện: Sử dụng PP

- DH theo dự án

- Nêu vấn đề, giải quyết vấn đề

- Dạy học theo nhóm

- Vấn đáp, thuyết trình

- Kĩ thuật đặt câu hỏi, thảo luận nhóm theo Kt khăn phủ bàn…

- Hoạt động cá nhân, cả lớp…

3. Sản phẩm hoạt động: Kết quả thảo luận nhóm của HS

4. Phương án kiểm tra, đánh giá:

- Học sinh đánh giá lẫn nhau.

- GV đánh giá

5. Tiến trình hoạt động:

I. Đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí

1VD - SGK 51, 52

2. Nhận xét

a. Giống nhau: Đều là đề bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.

b. Khác nhau:

- Các đề 1, 3, 10: Là những đề có lệnh đề.

- Các đề còn lại: Đề mở, không có mệnh lệnh.

c. Đề bài tương tự:

- Nêu suy nghĩ về câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách”.

- Em em có suy nghĩ gì về lòng dũng cảm?

- Quan niệm của em về hạnh phúc?

II. Cách làm bài văn nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí.

* Đề bài: Suy nghĩ từ câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn”.

B1. Tìm hiểu đề:

- Kiểu bài: NL về một tư tưởng đạo lí.

- Nội dung: Đạo lí uống nước nhớ nguồn

- Pvi kiến thức cần có:

+ Hiểu về tục ngữ Việt Nam

+ Vận dụng các tri thức về đời sống.

- Tìm ý:

+ Giải thích nghĩa đen, nghĩa bóng của câu tục ngữ;

+ Nhận định, đánh giá câu tục ngữ (ý nghĩa của câu tục ngữ)

+ Hiện nay truyền thống ấy được vận dụng như thế nào...

B2. Lập dàn ý

a. Mở bài: Dẫn dắt vấn đề.

- Nêu vấn đề và trích dẫn câu tục ngữ.

b. Thân bài

* Giải thích:

- Nghĩa đen: Uống nước là sử dụng nước có trong tự nhiên để tồn tại và phát triển

- Nghĩa bóng: Uống nước”: hưởng thụ thành quả, sản phẩm vật chất và tinh thần; “Nhớ nguồn”: là lòng biết ơn đối với những người đã làm ra thành quả;

-> Nghĩa chung: Hưởng thụ thành quả phải biết ơn người tạo ra thành quả (lòng biết ơn)

* Nhận định, đánh giá.

- Là lời nhắc nhở đối với những ai vô ơn.

- Câu tục ngữ nêu đạo lí làm người.

- Câu tục ngữ nêu truyền thống tốt đẹp của dân tộc, nền tảng để duy trì và phát triển xã hội.

* Mở rộng vấn đề:

- Khích lệ mọi người cống hiến cho xã hội, cho đất nước.

- Lên án phê phán những người có thái độ vô ơn.

-“nhớ nguồn” một cách thiết thực ...

c. Kết bài

- Câu tục ngữ thể hiện một nét đẹp của truyền thống và con người Việt Nam.

- Khuyên nhủ, kêu gọi mọi người.

B3. Viết bài: Dựa vào bài để viết thành bài hoàn chỉnh

B4. Đọc và kiểm tra sửa chữa.

3. Ghi nhớ - SGK 54.