Lý thuyết hóa 12 chương 1: Este -Lipit đầy đủ nhất

Tổng hợp kiến thức hóa 12 chương 1

Lý thuyết hóa 12 chương 1: Este -Lipit đầy đủ nhất được VnDoc biên soạn gửi tới các bạn học sinh là tổng hợp trọng tâm kiến thức hóa 12 chương 1, giúp các bạn học sinh hệ thống được một cách tốt nhất nội dung bài học. Mời các bạn tham khảo. 

A. ESTE.

I. KHÁI NIỆM, DANH PHÁP

1. Khái niệm.

Tổng quát: RCOO + R'OH \(\overset{t^{\circ },H_{2} SO_{4} }{\rightleftharpoons}\) RCOOR' + H2O

Khi thay thế nhóm OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm OR’ thì được este.

CTCT của este đơn chức: RCOOR’

R: gốc hiđrocacbon của axit hoặc H. R’: gốc hiđrocacbon của ancol (R # H)

Đối với hợp chất chứa các nguyên tố C, H hoặc C, H, O thì CTTQ là C_nH_2n+2-2kO_z ( trong đó k là độ bất bão hòa và k = π + v). Nên ta có các CTTQ của este như sau:

• CTCT chung của este no đơn chức (k=1 và z = 2): C_nH_2n+1COOC_mH_2m+1 (n ≥ 0, m ≥ 1) hoặc C_nH_2nO₂ (n ≥ 2) hoặc RCOOR’ với R và R’ là những gốc HC no, R’ có thể là H
• CTTQ của este không no, 1 liên kết đôi, đơn chức là ( k=2): CnH2n-2O2 (n≥3) hoặc RCOOR’ với R hoặc R’ có chứa nối đôi.

2. Danh pháp:

• Tên gọi este: Tên gốc hiđrocacbon R’ + tên anion gốc axit (đuôi “at”).

Tên gốc axit: Xuất phát từ tên của axit tương ứng, thay đuôi ic→at.

Thí dụ: CH₃COOCH₂CH₂CH₃: propyl axetat. HCOOCH₃: metyl fomat

Tên một số gốc hợp chất

* Gốc HC no: 

• CH₃- metyl 
• CH₂- metylen
• C₂H₅- etyl 
• CH₃CH₂CH₂- propyl 
• CH₃CH(CH₃)- isopropyl 
• CH₃CH₂CH₂CH₂- butyl 
• CH₃CH(CH₃)CH₂- isobutyl
• CH₃CH₂CH(CH₃)- secbutyl
• (CH₃)₃CH- tert-butyl
• CH₃CH₂CH₂CH₂CH₂- pentyl
• CH₃CH(CH₃)CH₂CH₂- isoamyl

*Gốc HC không no:

• CH₂=CH- vinyl
• CH₂=CH-CH₂- anlyl

*Gốc HC thơm

• C₆H₅- phenyl
• C₆H₅-CH₂- benzyl

Tên một số axit hữu cơ thường gặp:

• Một số axit hữu cơ đơn chức

H-COOH: Axit metanoic (Axit fomic)

CH₃COOH: Axit etanoic (axit axetic)

CH₃CH₂COOH: Axit propanoic (C₂H₅COOH; C₃H₆O₂ Axit propionic; Axit metylaxetic)

CH₃CH₂CH₂COOH: Axit butanoic (C₃H₇COOH; C₄H₈O₂ Axit butiric; Axit etylaxetic)

CH₃-CH(CH₃)-COOH: Axit 2-metylpropanoic (C₃H₇COOH; C₄H₈O₂ Axit isobutiric)

CH₃CH₂CH₂CH₂COOH: Axit pentanoic (C₄H₉COOH; C₅H₁₀O₂ Axit valeric)

CH₃-CH(CH₃)-CH₂-COOH: Axit 3-metylbutanoic (C₄H₉COOH; C₅H₁₀O₂ Axit isovaleric)

CH₃CH₂CH₂CH₂CH₂COOH: Axit hexanoic (C₅H₁₁COOH; C₆H₁₂O₂ Axit caproic)

CH₃CH₂CH₂CH₂CH₂CH₂COOH: Axit heptanoic (C₆H₁₃COOH; C₇H₁₄COOH Axit enantoic)

CH₃[CH₂]₆COOH: Axit octanoic (C₇H₁₃COOH; C₈H₁₄O) Axit caprilic)

CH₃[CH₂]₇COOH: Axit nonanoic (C₈H₁₇COOH; C₉H₁₈O₂ Axit pelacgonic)

CH₃[CH₂]₈COOH: Axit decanoic (C₉H₁₉COOH; C₁₀H₂₀O₂ Axit capric)

• Một số axit béo thường gặp (axit béo cao, gặp trong chất béo,)

C₁₃H₂₇COOH Axit miristic; Axit tetradecanoic

C₁₅H₃₁COOH Axit panmitic; Axit hexadecanoic

C₁₅H₂₉COOH Axit panmitoleic

C₁₇H₃₅COOH Axit stearic; Axit octadecanoic

C₁₇H₃₃COOH Axit oleic; Axit cis-9-octadecenonic

C₁₇H₃₁COOH Axit linoleic; Axit cis, cis-9, 12-octadecadienoic

C₁₇H₂₉COOH Axit linolenic; Axit cis, cis, cis–9, 12, 15-octadecatrienoic

• Một số axit hữu cơ đơn chức không no

CH₂=CH-COOH Axit propenoic; Axit acrylic

CH₂=C(CH₃)-COOH Axit 2- metylpropenoic; Axit metacrylic

CH₃-CH=CH-COOH Axit 2-butenoic; Axit crotonic (dạng trans)

CH2=CH-CH₂-COOH Axit 3-butenoic; Axit vinylaxetic

CH2=CH-CH₂-CH₂-COOH Axit 4-pentenoic; Axit alylaxetic

CH₃-C≡C-COOH Axit 2-butinoic; Axit tetrolic

CH≡C-COOH Axit propinoic; Axit propiolic

• Một số axit hữu cơ đa chức

HOOC-COOH Axit etandioic; Axit oxalic

HOOC-CH2-COOH Axit propandoic; Axit malonic

HOOC-CH₂-CH₂-COOH Axit butandioic; Axit sucxinic (Axid succinic)

HOOC-(CH₂)₃-COOH Axit pentandioic; Axit glutaric

HOOC-(CH₂)₄-COOH Axit hexandioic; Axit adipic (Axid adipic)

HOOC-(CH₂)₅-COOH Axit heptandioic; Axit pimelic

HOOC-(CH₂)₆-COOH Axit octandioic; Axit suberic; Axit terephtalic;

HOOC-C₆H₄-COOH Axit p – benzendicacboxilic; 1,4 – Ðicacboxibenzen

• Một số axit hữu cơ tạp chức

CH₃-CH(OH)-COOH Axit lactic; Axit 2-hidroxipropanoic; Axit α-hidroxipropionic

HOOC-CH₂-CH₂-CH(NH₂)-COOH Axit glutamic; Axit α-aminoglutaric; Axit 2-aminopentandioic

CH₂(OH)-[CH(OH)]₄-COOH Axit gluconic; Axit 2,3,4,5,6-hexahidroxihexanoic

HOOC-CH₂-(HO)C(COOH)-CH₂-COOH Axit xitric (Axid citric); Axit limonic;  Axit 2-hidroxi-1,2,3-propantricacboxilic

II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ

• Các este là chất lỏng hoặc chất rắn trong điều kiện thường, hầu như không tan trong nước.
• Có nhiệt độ sôi thấp hơn hẳn so với các axit đồng phân hoặc các ancol có cùng khối lượng mol phân tử hoặc có cùng số nguyên tử cacbon.

Thí dụ:

CH₃CH₂CH₂COOHb(M = 88) =163,5^oC; Tan nhiều trong nước
CH₃[CH₂]₃CH₂OH (M = 88), = 132^oC; tan ít trong nước
CH₃COOC₂H₅ (M = 88), = 77^oC Không tan trong nước

Nguyên nhân: Do giữa các phân tử este không tạo được liên kết hiđro với nhau và liên kết hiđro giữa các phân tử este với nước rất kém.

Các este thường có mùi đặc trưng: isoamyl axetat có mùi chuối chín, etyl butirat và etyl propionat có mùi dứa; geranyl axetat có mùi hoa hồng…

III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC

1. Thuỷ phân trong môi trường axit.

RCOOR’ + H₂O \(\overset{H_{2} SO_{4} , t^{\circ } , xt}{\rightleftharpoons}\)RCOOH + R’OH

CH₃COOC₂H₅ + NaOH \(\overset{H_{2} SO_{4} , xt, t^{\circ } }{\rightleftharpoons}\) CH₃COONa + C₂H₅OH

* Đặc điểm của phản ứng: Thuận nghịch và xảy ra chậm

2. Thuỷ phân trong môi trường bazơ (Phản ứng xà phòng hoá)

\(C{H_3}COO{C_2}{H_5} + NaOH\overset{H_{2} SO_{4} , t^{\circ } , xt}{\rightleftharpoons} % MathType!MTEF!2!1!+- C{H_3}COONa + {C_2}{H_5}OH\)

Đặc điểm của phản ứng: Phản ứng chỉ xảy ra 1 chiều.

IV. ĐIỀU CHẾ

1. Phương pháp chung: Bằng phản ứng este hoá giữa axit cacboxylic và ancol.

\(RCOOH + R'OH\overset{H_{2} SO_{4} , t^{\circ } , xt}{\rightleftharpoons} % MathType!MTEF!2!1!+- RCOOR' + {H_2}O\)

2. Phương pháp riêng: Điều chế este của ancol không bền bằng phản ứng giữa axit cacboxylic và ankin tương ứng.

V. ỨNG DỤNG

Dùng làm dung môi để tách, chiết chất hữu cơ (etyl axetat), pha sơn (butyl axetat),...

Một số polime của este được dùng để sản xuất chất dẻo như poli(vinyl axetat), poli (metyl metacrylat),.. hoặc dùng làm keo dán.

Một số este có mùi thơm, không độc, được dùng làm chất tạo hương trong công nghiệp thực phẩm (benzyl fomat, etyl fomat,..), mĩ phẩm (linalyl axetat, geranyl axetat,…)

Để tham khảo toàn bộ lý thuyết Hóa 12 chương 1: Este - Lipit mời các bạn ấn link TẢI VỀ phía dưới.

..................

Trên đây VnDoc đã gửi tới bạn đọc Lý thuyết hóa 12 chương 1: Este -Lipit đầy đủ nhất. Nội dung  tài liệu bám sát lý thuyết hóa 12 hữu cơ, kèm theo các ví dụ minh họa giúp bạn đọc dễ dàng theo dõi. Các bạn có thể các em cùng tham khảo thêm một số tài liệu liên quan hữu ích trong quá trình học tập như: Giải bài tập Hóa 12, Giải bài tập Toán lớp 12, Giải bài tập Vật Lí 12 ,....