Soạn bài Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu

Soạn bài lớp 11 học kì 1

VnDoc xin giới thiệu tới bạn đọc Soạn bài Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu. Nội dung tài liệu sẽ giúp các bạn nắm chắc nội dung bài học một cách đơn giản hơn. Mời các bạn học sinh và thầy cô cùng tham khảo.

Soạn bài Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu

1. Soạn bài Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu mẫu 1
- 1.1. Trật tự trong câu đơn
- 1.2. Trật tự câu ghép
2. Soạn bài Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu mẫu 2
- 2.1. Trật tự trong câu đơn
- 2.2. Trât tự trong câu ghép

1. Soạn bài Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu mẫu 1

1.1. Trật tự trong câu đơn

1.

a, Nếu thay đổi thành phần in đậm thành “đó là một con dao rất sắc nhưng nhỏ” về mặt ngữ pháp không sai

+ Nhưng khi đặt vào đoạn văn không phù hợp với mục đích của hành động: đe dọa, uy hiếp Bá Kiến của nhân vật Chí Phèo.

b, Khi đổi vị trí từ nhỏ của cụm từ rất sắc thì ý mà tác giả muốn biểu đạt không được nhấn mạnh mà bị cắt giảm, dụng ý tác giả không được thực hiện

c, Cách sắp xếp lại vấn đề không hợp lý với những tình huống khác, ngữ cảnh khác thì sắp xếp lại phù hợp hơn

2.

Cách viết thứ nhất phù hợp hơn, trong đó cụm từ “rất thông minh” là trọng tâm thông báo, luận cứ quan trọng nhất dẫn tới kết luận.

3.

- Đoạn 1: cụm từ “ một đêm khuya” được đặt đầu câu nhằm nêu hoàn cảnh, thời gian cho các sự kiện xảy ra. Trạng ngữ “sáng hôm sau” có tác dụng liên kết câu vì thế phải nằm đầu câu.

- Đoạn 2: trạng ngữ chỉ thời gian “một buổi sáng tinh sương” đặt giữa câu, đằng sau hành động của chủ thể.

- Đoạn 3: “đã mấy năm” nằm cuối câu mục đích thông báo, nó biểu thị phần tin mới, phần trọng tâm. Tuy giữ vai trò thứ yếu về mặt ngữ pháp nhưng nó lại giữ vai trò quan trọng về mặt thông báo nên nó cần đặt ở cuối câu.

1.2. Trật tự câu ghép

Câu 1 (trang 159 sgk ngữ văn 11 tập 1)

a, Vế chỉ nguyên nhân (in đậm) cần đặt sau vế chính (Hắn lại nao nao buồn). Vế in đậm cũng cần gắn với câu sau, vì câu sau chính là câu cụ thể hóa cho một cái gì đó xa xôi.

- Vế chính đặt trước liên kết dễ với những câu đi trước, vế phụ sau liên kết dễ dàng với những câu sau đó.

b, Câu ghép, vế chỉ nhượng bộ (tuy đối với chị cháu cũng như đối với quan huyện) được đặt sau để nhấn mạnh ý cũng như bổ sung.

Câu 2 (trang 159 sgk ngữ văn 11 tập 1)

Câu văn thích hợp: C.

Vì: Các câu trong đoạn còn lại đều nói về các thời kì trước, nhiều người nổi tiếng phát triển phương pháp đọc nhanh, nắm vững nó. Như vậy, câu đầu sẽ nói tới những năm gần đây.

- Giữa hai vế của câu ghép đặt vế “nó không phải là điều lạ” ở sau, bởi nó chứa thông tin quan trọng và có tác dụng liên kết.

2. Soạn bài Thực hành về lựa chọn trật tự các bộ phận trong câu mẫu 2

2.1. Trật tự trong câu đơn

1. Trong các câu sau, câu nào có cách diễn đạt tối ưu nhất, vì sao?

A. Chiếc áo này cũ nhưng còn rất tốt, nên mua.

B. Chiếc áo này còn rất tốt nhưng cũ, nên mua.

C. Chiếc áo này cũ, nên mua, nhưng còn rất tốt.

D. Chiếc áo này còn rất tốt, nên mua, nhưng cũ.

- Câu A là câu có cách diễn đạt tối ưu nhất. Đặc điểm rất tốt đặt sau đặc điểm cũ với mục đích nhấn mạnh, phù hợp với mục đích mua áo.

- Vì người viết nêu lên đặc điểm của chiếc áo nhưng nhấn mạnh nó còn rất tốt, và khuyên nên mua.

2. Một học sinh trung học cơ sở còn lưỡng lự trong việc lựa chọn giữa hai cách viết sau đây. Anh (chị) hãy giúp em đó lựa chọn cách viết tối ưu và giải thích lí do của sự lựa chọn đó.

A. Bạn em nhỏ người nhưng rất thông minh. Thầy giáo đã chọn bạn ấy vào đội tuyển học sinh giỏi.

B. Bạn em rất thông minh, nhưng nhỏ người. Thầy giáo đã chọn bạn ấy vào đội tuyển học sinh giỏi.

- Chọn cách viết A là tối ưu.

- Vì câu đầu là câu nêu lí do trong lập luận, câu sau là câu kết luận.

- Câu nêu lí do có hai luận cứ: thông minh và nhỏ người, luận cứ thông minh là quan trọng hơn, vì vậy nó phải đứng ở cuối câu với mục đích nhấn mạnh.

- Cách viết B không phải tối ưu vì không nhấn mạnh được luận cứ thông minh vốn là trọng tâm của lập luận.

2. Phân tích tác dụng của cách sắp xếp các cụm từ chỉ thời gian trong đoạn trích sau:

Một đêm khuya, Mị nghe tiếng gõ vách [...]. Mị vừa bước ra, lập tức có mấy người choàng đến, nhét áo vào miệng Mị rồi bịt mắt, cõng Mị đi.

Sáng hôm sau, Mị mới biết mình đang ngồi trong nhà thống lí Pá Tra... (Tô Hoài, Vợ chồng A Phủ).

- Các cụm trạng ngữ chỉ thời gian có thể đứng ở đầu, giữa hoặc cuối câu. Chúng tùy vào mạch liên kết và dụng ý nhấn mạnh của người viết mà chúng chỉ có một vị trí tối ưu trong văn bản.

- Các cụm từ chỉ thời gian trên được đặt ở những vị trí thích hợp: cầu đầu kể lại một sự việc (bắt Mị) vậy nên người viết đưa ra một mốc thời gian (đêm khuya) sau đó mới liệt kê diễn biến của sự việc. Cụm từ chỉ thời gian tiếp theo (sắng hôm sau) do liên kết với các cầu trên nên phải được đặt ở đầu câu.

Chiếu cầu hiền là bài học nổi bật trong Tuần 7 của chương trình học theo SGK Ngữ Văn 11, học sinh cần Soạn bài Chiếu cầu hiền, đọc trước nội dung, trả lời câu hỏi trong SGK.

2.2. Trât tự trong câu ghép

1. Đọc bài tập 1a trong SGK Ngữ văn 11, tập một, trang 158 và trả lời các câu hỏi được đưa ra:

- Vẽ chỉ nguyên nhân (là vì mẩu chuyện ấy nhắc cho hắn một cái gì rất xa xôi) phải đặt sau về chính (Hắn lại nao nao buồn) vì vế chính kể chuyện hắn đang suy nghĩ về diễn biến nội tâm hắn, sau đó mạch suy nghĩ tiếp trục bằng sự kiện cụ thể hóa cái sự nao nao buồn: một cái gì rất xa xôi.

- Nếu đảo vệ thì sự mạch lạc và độ liên kết của câu văn không còn chặt chẽ như trước, dẫn đến câu tối nghĩa và khiến người đọc không hiểu nội dung.

2. Đọc bài tập 1b trong SGK Ngữ văn 11, tập một, trang 158 và trả lời các câu hỏi được đưa ra:

- Về chỉ sự nhượng bộ (tuy đối với chị cháu...) là vế phụ, đặt sau để bổ nghĩa chỉ vế chính ở trước.

- Có thể đảo trật tự lên trước, nhưng như thế câu văn sẽ không có độ liên kết chặt chẽ với cầu trước và những câu sau nó.

3. Đọc bài tập 2 trong SGK Ngữ văn 11, tập một, trang 159 và cho biết câu văn nào thích hợp nhất để dùng vào vị trí bỏ trống:

- Câu C: “Trong những năm gần đây, các phương pháp đọc nhanh đã được phổ biến khá rộng, nhưng nó không phải là điều mới lạ”.

- Cách chọn: dựa vào mối quan hệ hình thức, nội dung với câu còn lại.

+ Về nội dung: các câu còn lại đều thể hiện ý: trong các thời kì khác nhau trước đây, nhiều người nổi tiếng đã nắm vững và phát triển nó. Nội dung của những câu sau cụ thể hóa một ý chính trong vế đi đầu: phương pháp đọc nhanh không phải là điều mới mẻ.

+ Về hình thức: trạng ngữ “Trong những năm gần đây” được đặt ở đầu câu để đối lập với trạng ngữ “Trong các thời kì khác nhau trước đây” của câu thứ hai. Mạch liên kết ở đây được đặt ở sự dồng dạng về phương diện cấu trúc cú pháp.

4. Cho đoạn văn sau:

“Điều băn khoăn của con cụ, ông Văn Minh, chỉ là mời luật sư đến chứng kiến cái chết của ông nội mà thôi. Thế là từ nay mà đi, cái chúc thư kia sẽ vào thời kì thực hành chứ không còn là lí thuyết viển vông nữa. Ông chỉ phiền một nỗi không biết xử trí với Xuân Tóc Đỏ ra sao cho phải,... Xuân tuy phạm tội quyến rũ một em gái ông, tố cáo tội trạng hoang dâm của một em gái khác nữa của ông nhưng tình cờ đã gây ra cái chết của một ông cụ già đáng chết. Hai cái tội nhỏ, một cái ơn to...” (Vũ Trọng Phụng, Số đỏ).

Có thể sắp xếp câu văn in nghiêng trong đoạn văn trên theo trật tự: “Xuân tình cờ đã gây ra cái chết của một ông cụ già đáng chết, nhưng hắn phạm tội quyến rũ một em gái ông, tố cáo tội trạng hoang dâm của một em gái khác nữa của ông” được không? Vì sao?

- Không được, vì thay đổi như vậy câu văn không phù hợp với mục đích nói và thái độ của người nói, thậm chí gây nên sự tối nghĩa.

5. Việc sắp xếp câu in nghiêng trong đoạn văn trên có ý nghĩa như thế nào với mục đích nói và thái độ của người nói?

- Cách sắp xếp như tác giả Vũ Trọng Phụng đã làm trong câu văn trên là nhằm mục đích thể hiện sự tha thứ và thái độ biết ơn của Văn Minh dành cho Xuân Tóc Đỏ.

– Đằng sau thái độ ấy của Văn Minh là thái độ mỉa mai phê phán cả Xuân Tóc Đỏ lẫn Văn Minh của người kể.

6. Trong câu ghép ở đoạn trích sau, vì sao vế in nghiêng lại đặt ở vị trí sau so với vế còn lại?

“Thị thấy hắn đường uống rượu, và vừa uống vừa chửi thị về nhà lâu. Hắn không quen đợi; bởi phải đợi, hắn lại lôi rượu, và uống cho đỡ buồn. Uống vào thì phải chửi, quen mồm rồi!” (Nam Cao, Chí Phèo).

- Vì đó là vế phụ, chỉ nguyên nhân. Nó đứng sau về chính để làm rõ nghĩa cho vế chính.

- Thêm nữa, vế chính (in đứng) đứng trước để tiếp tục nói về “hắn”, còn vế in nghiêng đứng sau để tạo sự liên kết nội dung với câu sau “Uống vào thì phải chửi,...”.

7. Trong câu ghép ở đoạn trích sau, vì sao vế in nghiêng lại đặt ở vị trí sau so với vế còn lại? Khi đặt vế đó ở vị trí trước thì nội dung của câu và mạch ý của đoạn có gì thay đổi?

“Thưa cụ, việc đó là việc riêng của chị cháu. Tùy ý chị cháu cư xử. Cháu không có quyền lạm bàn tới, tuy đối với chị cháu cũng như đối với quan huyện, cháu vẫn là người chịu ơn” (Khái Hưng, Nửa chừng xuân).

- Trong câu này, phần in đậm nghiêng là phần phụ nhằm bày tỏ ý quyền quyết định là ở người chị, phần này được thêm vào để làm rõ thêm ý của phần trước.

- Không thể đảo vị trí đoạn này lên trước vì vế đầu liên kết rất chặt với câu trước đó và phần này không phải là phần chính của câu.

8. Câu văn thích hợp nhất để điền vào vị trí bỏ trống ở đầu đoạn văn sau, cho biết lí do?

“... Tôi nhớ chuyện vua Thuấn, vì muốn đích thân tai nghe, mắt thấy dân có bằng lòng mình hay không, nên cải trang làm dân cày đi dò la khắp xứ. Lại nhớ chuyện vua Pie nước Nga đi làm thợ và đến làm việc ở các công trường nước Anh. Bên những bậc cải trang vĩ đại ấy muốn đi sâu vào cuộc sống của nhân dân, ngày nay, còn có những ông hoàng, ông chúa, để tiện việc riêng và vì những lí do không cao thượng bằng, cũng “vi hành” đấy” (Nguyễn Ái Quốc, Vi hành).

A. Tôi như còn trông thấy cái ngày mà cô với tôi, đôi chúng ta, như đôi chim ấy thôi, đậu vắt vẻo trên đầu gối ông bác thân yêu, nghe bác kể chuyện cổ tích.

B. Tôi như còn trông thấy cái ngày mà cô với tôi, như đôi chim ấy thôi, đôi chúng ta, đậu vắt vẻo trên đầu gối ông bác thân yêu, nghe bác kể chuyện cổ tích.

C. Tôi như còn trông thấy cái ngày mà cô với tôi, như đôi chim ấy thôi, đôi chúng ta, nghe bác kể chuyện cổ tích, đậu vắt vẻo trên đầu gối ông bác thân yêu.

D. Như đôi chim ấy thôi, đôi chúng ta, nghe bác kể chuyện cổ tích, tôi như còn trông thấy cái ngày mà cô với tôi, đậu vắt vẻo trên đầu gối ông bác thân yêu.

- Câu A là thích hợp nhất.

- Bởi trật tự lô-gíc của nó: bao gồm cô và tôi, được ví như đôi chim, đậu trên đầu gối ông bác để nghe kể chuyện. Nếu đảo trật tự này thì hoặc là câu văn không chặt chẽ (câu B,C), hoặc là tối nghĩa (câu D)..

Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết soạn bài Ngữ văn 11 dưới đây của chúng tôi: