Công nghệ 12 Cánh diều bài: Ôn tập chủ đề 4

Với nội dung bài Giải bài tập Công nghệ lớp 12 bài: Ôn tập chủ đề 4 sách Cánh diều hay, ngắn gọn sẽ giúp học sinh dễ dàng trả lời câu hỏi trong chương trình học từ đó học tốt môn Công nghệ lớp 12.

Bài: Ôn tập chủ đề 4

1. Hệ thống kiến thức
2. Luyện tập và vận dụng

1. Hệ thống kiến thức

Câu hỏi trang 53 Công nghệ 12: Hãy hoàn thành sơ đồ theo mẫu dưới đây:

Lời giải:

1. Vai trò và triển vọng của thủy sản

- Vai trò:

+ Cung cấp thực phẩm cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

+ Cung cấp nguyên liệu cho ngành chế biến thực phẩm, ngành sản xuất thức ăn chăn nuôi, ngành dược, mĩ phẩm.

+ Phát triển kinh tế, tạo việc làm và thu nhập cho hàng triệu lao động.

+ Khẳng định chủ quyền biển đảo, đảm bảo an ninh quốc phòng thông qua các hoạt động khai thác và nuôi trồng thuỷ sản trên biển.

- Triển vọng:

+ Phát triển thành ngành kinh tế quan trọng của quốc gia có quy mô sản xuất hàng hoá lớn, có trình độ quản lí khoa học, công nghệ tiên tiến, phát triển bền vững và chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu.

+ Phát triển mạnh để đưa nước ta thành trung tâm chế biến thuỷ sản sâu, thuộc nhóm ba nước sản xuất và xuất khẩu thủy sản dẫn đầu thế giới.

+ Giữ vị trí quan trọng trong cơ cấu các ngành kinh tế nông nghiệp và kinh tế biển, góp phần bảo đảm an ninh dinh dưỡng, thực phẩm.

+ Đảm bảo an sinh xã hội, làng cá xanh, sạch, đẹp, văn minh.

+ Đảm bảo lao động thủy sản có mức thu nhập ngang bằng mức bình quân chung cả nước.

+ Góp phần đảm bảo quốc phòng, an ninh, giữ vững độc lập, chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

+ Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, công nghệ sinh học, công nghệ thông tin (AI, IoT, BigData) và chuyển đổi số trong sản xuất và quản lí thủy sản nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả. Các mô hình nuôi thông minh, quản lí chuỗi được nhân rộng.

- Xu thế phát triển:

+ Phát triển thủy sản bền vững gắn với bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản. Mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu bảo tồn biển. Bảo tồn các loài thủy sản hoang dã quý, hiếm.

+ Khai thác thuỷ sản bền vững: giảm áp lực khai thác thủy sản, tăng sản lượng nuôi trồng thủy sản.

+ Khai thác thủy sản tuân thủ các quy tắc ứng xử nghề cá có trách nhiệm (CoC), chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) giúp bảo vệ nguồn lợi thủy sản và hệ sinh thái ven biển bền vững, mở rộng thị trường xuất khẩu cho các sản phẩm thủy sản từ khai thác, ổn định sinh kế của người dân ven biển, đảm bảo an ninh quốc phòng trên các vùng biển.

+ Mở rộng đối tượng nuôi trồng thủy sản có giá trị, khuyến khích phát triển nuôi trồng vì tảo, rong biển giúp cung cấp đa dạng nguồn nguyên liệu đặc biệt cho ngành dược mĩ phẩm. Phát triển trồng rong biển có vai trò quan trọng trong cái thiện môi trường cho hệ sinh thái biển.

+ Phát triển các công nghệ nuôi thủy sản thông minh, nuôi thủy sản an toàn thực phẩm, thân thiện với môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm đồng thời giảm thiểu tác động đến môi trường.

+ Phát triển các sản phẩm thủy sản được chứng nhận thực hành nuôi tốt như VietGAP, GlobalGAP,... là định hướng ưu tiên nhằm mục đích phát triển bền vững. Áp dụng các tiêu chuẩn này giúp kiểm soát các khâu trong quá trình nuôi đảm bảo sản phẩm nuôi an toàn và có chất lượng cao, tăng khả năng tiêu thụ nội địa và xuất khẩu.

+ Tổ chức sản xuất thủy sản tuần hoàn theo chuỗi giá trị sản phẩm giúp giảm thiểu thất thoát, sử dụng hiệu quả nguồn nguyên liệu từ đó giảm giá thành sản xuất. Thực hiện truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu các sản phẩm thủy sản đảm bảo sản phẩm có uy tín, có tính cạnh tranh cao trên thị trường thế giới.

- Yêu cầu cơ bản của người lao động:

+ Có sức khoẻ tốt, chăm chỉ, chịu khó, có trách nhiệm cao trong công việc.

+ Có kiến thức, kĩ năng cơ bản về lĩnh vực thuỷ sản và kinh tế.

+ Tuân thủ an toàn lao động, có ý thức bảo vệ môi trường và tuân thủ các công ước quốc tế liên quan đến thủy sản.

+ Yêu thiên nhiên, yêu thích sinh vật, yêu lao động.

2. Nhóm thủy sản và phương thức nuôi:

- Phân loại nhóm thủy sản:

+ Theo nguồn gốc

+ Theo đặc tính sinh học

- Phương thức nuôi:

+ Nuôi quảng canh

+ Nuôi bán thâm canh

+ Nuôi thâm canh

2. Luyện tập và vận dụng

Câu hỏi 1 trang 53 Công nghệ 12: Vai trò nào của thủy sản là quan trọng nhất? Vì sao?

Lời giải:

- Vai trò quan trọng nhất của thủy sản đó là: Cung cấp thực phẩm cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

- Giải thích:

+ Cung cấp nguồn protein chất lượng cao, giàu omega-3 và vitamin thiết yếu, góp phần đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, đặc biệt quan trọng trong bối cảnh dân số gia tăng.

+ Góp phần đa dạng hóa nguồn thực phẩm, đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng ngày càng cao của người dân.

Câu hỏi 2 trang 53 Công nghệ 12: Hãy phân tích xu hướng phát triển thủy sản ở Việt Nam và trên thế giới.

Lời giải:

Phân tích xu hướng phát triển thủy sản ở Việt Nam và trên thế giới:

- Phát triển bền vững gắn với bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản. Mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu bảo tồn biển. Bảo tồn các loài thủy sản hoang dã quý, hiếm.

- Giảm áp lực khai thác thủy sản, tăng sản lượng nuôi trồng thủy sản.

- Tuân thủ các quy tắc ứng xử nghề cá có trách nhiệm (CoC), chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU)

- Mở rộng đối tượng nuôi trồng thủy sản có giá trị, khuyến khích phát triển nuôi trồng vi tảo, rong biển.

- Phát triển các công nghệ nuôi thủy sản thông minh, nuôi thủy sản an toàn thực phẩm, thân thiện với môi trường, thích ứng biến đổi khí hậu.

- Phát triển các sản phẩm thủy sản được chứng nhận thực hành nuôi tốt như VietGAP, GlobalGAP,...

- Tổ chức sản xuất thủy sản tuần hoàn theo chuỗi giá trị sản phẩm

Câu hỏi 3 trang 53 Công nghệ 12: Hãy kể tên và nêu đặc điểm của những ngành nghề thủy sản có ở địa phương em.

Lời giải:

Tên và đặc điểm của những ngành nghề thủy sản có ở địa phương em:

Tên	Đặc điểm
Nuôi trồng thủy sản	Nuôi tôm sú	- Phát triển mạnh mẽ, ứng dụng nhiều kỹ thuật tiên tiến. - Sản lượng cao, đóng góp lớn cho kinh tế địa phương. - Gặp nhiều rủi ro do dịch bệnh, biến đổi khí hậu.
	Nuôi cua
	Nuôi cá
Khai thác thủy sản	Khai thác hải sản ven bờ	- Tận dụng lợi thế về vị trí địa lý, nguồn lợi hải sản phong phú. - Cung cấp nguồn thực phẩm dồi dào cho thị trường trong và ngoài nước.

Câu hỏi 4 trang 54 Công nghệ 12: Dựa theo đặc điểm cấu tạo, hãy sắp xếp các loài sau theo mẫu Bảng 1: cá mè, tôm càng xanh, cua biển, vẹm xanh, rong mứt, trai ngọc, ốc hương, cả vược, cá trôi, ếch, rong sụn, rùa biển, cá sấu, rong câu chỉ vàng, tôm hùm

Lời giải:

Sắp xếp các loài sau theo mẫu Bảng 1:

Nhóm cá	Nhóm giáp xác	Nhóm nhuyễn thể	Nhóm bò sát, lưỡng cư	Nhóm rong biển
Cá mè	Tôm càng xanh	Vẹm xanh	ếch	Rong mứt
Cá vược	Cua biển	Trai ngọc	Rùa biển	Rong câu chỉ vàng
Cá trôi	Tôm hùm	ốc hương	Cá sấu	Rong sụn

Câu hỏi 5 trang 54 Công nghệ 12: Dựa theo đặc điểm môi trường sống, hãy sắp xếp các loài sau theo mẫu Bảng 2: cá rô phi, tôm càng xanh, cá tầm, ốc hương, cá song, cá hồi vân, tôm hùm.

Lời giải:

Sắp xếp các loài sau theo mẫu Bảng 2:

Nhóm nước lạnh	Nhóm nước ấm	Nhóm nước ngọt	Nhóm nước mặn, lợ
Cá hồi vân	Tôm càng xanh	Cá rô phi	Ốc hương
Cá tầm	Tôm hùm
Cá song

Câu hỏi 6 trang 54 Công nghệ 12: Nêu đặc điểm của một số phương thức nuôi trồng thủy sản phổ biến theo mẫu Bảng 3.

Lời giải:

Đặc điểm của một số phương thức nuôi trồng thủy sản phổ biến:

Phương thức nuôi	Nguồn giống	Thức ăn	Mức độ trang bị kĩ thuật
Nuôi trồng thủy sản quảng canh	Ưu tiên giống có chất lượng tốt	Thức ăn tự nhiên	Thấp
Nuôi trồng thủy sản bán thâm canh	Ưu tiên giống có chất lượng tốt	Thức ăn tự nhiên và thức ăn thủy sản	Trung bình
Nuôi trồng thủy sản thâm canh	Ưu tiên giống có chất lượng tốt	Thức ăn thủy sản	Cao