Hai lực cân bằng là gì?

Hai lực cân bằng là gì? được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Vật lý lớp 6. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Hai lực cân bằng là gì?

Trả lời

- Như chúng ta đã biết ở trên, lực xuất hiện khi vật này tác dụng kéo hoặc đẩy lên vật khác. Hai lực cân bằng là hai lực cùng tác dụng lên một vật, có độ lớn bằng nhau. Phương của hai lực này giống nhau, có thể là cùng nằm ngang hoặc thẳng đứng. Chiều của hai lực cân bằng trái ngược nhau. Chúng ta có thể hiểu rằng, khi hai lực cân bằng tác dụng lên một vật thì vật đó sẽ không di chuyển. Có rất nhiều những ứng dụng trong thực tế thể hiện được hai lực này.

- Ví dụ về lực cân bằng:

+ Một ví dụ vô cùng dễ hiểu chúng ta thường thấy đó chính là hai đội thi kéo co cùng nhau. Hai đội cùng nhau tác dụng lực kéo lên chiếc dây. Nếu điểm giữa của chiếc dây không di chuyển, giữ nguyên tại điểm đánh dấu. Thì đây chính là khi hai lực đang tác dụng lên dây một lực kéo như nhau. Ta nói lực kéo của hai đội là hai lực cân bằng.

+ Trong thực tế, mọi vật đều chịu một lực hút từ trái đất hay còn gọi là trọng lực. Chính vì vậy, ngay cả khi một vật đứng yên, ví dụ như quyển sách đặt trên mặt bàn. Thì quyển sách này cũng đang chịu hai lực cân bằng đó là trọng lực và lực nâng từ mặt bàn. Ngay cả con người chúng ta cũng chịu lực hút từ trái đất.

1. Lực là gì?

- Trong vật lý học, lực (Tiếng Anh: force) là bất kỳ ảnh hưởng nào làm một vật thể chịu sự thay đổi, hoặc là ảnh hưởng đến chuyển động, hướng của nó hay cấu trúc hình học của nó. Nói cách khác, lực là nguyên nhân làm cho một vật có khối lượng thay đổi vận tốc của nó (bao gồm chuyển động từ trạng thái nghỉ), tới chuyển động có gia tốc, hay làm biến dạng vật thể, hoặc cả hai. Lực cũng có thể được miêu tả bằng những khái niệm trực giác như sự đẩy hoặc kéo. Lực là đại lượng vectơ có độ lớn và hướng. Trong hệ đo lường SI nó có đơn vị là newton và ký hiệu là F.

- Định luật thứ hai của Newton ở dạng ban đầu phát biểu rằng tổng lực tác dụng lên một vật bằng với tốc độ thay đổi của động lượng theo thời gian. Nếu khối lượng của vật không đổi, định luật này hàm ý rằng gia tốc của vật tỷ lệ thuận với tổng lực tác dụng lên nó, cũng như theo hướng của tổng lực, và tỷ lệ nghịch với khối lượng của vật. Biểu diễn bằng công thức:

với mũi tên ám chỉ đây là đại lượng vectơ có độ lớn và hướng.

- Những khái niệm liên quan đến lực gồm: phản lực, làm tăng vận tốc của vật; lực cản làm giảm vận tốc của vật; và mô men lực tạo ra sự thay đổi trong vận tốc quay của vật. Nếu không coi vật là chất điểm, mỗi phần của vật sẽ tác dụng những lực lên những phần bên cạnh nó; sự phân bố những lực này trong vật thể được gọi là ứng suất cơ học. Áp suất là một dạng đơn giản của ứng suất. Ứng suất thường làm biến dạng vật rắn hoặc tạo ra dòng trong chất lưu.

2. Hai lực cân bằng

- Nếu chỉ có hai lực tác dụng vào cùng một vật mà vật vẫn đứng yên, thì hai lực đó là hai lực cân bằng.

- Hai lực cân bằng là hai lực mạnh như nhau, có cùng phương nhưng ngược chiều, tác dụng vào cùng một vật.

- Ví dụ: Khi hai đội kéo co mạnh ngang nhau, sợi dây đứng yên. Ta nói hai lực mà các đội kéo co tác dụng lên dây là hai lực cân bằng.

3. Tác dụng của lực cân bằng

- Tác dụng của hai lực cân bằng lên một vật đang đứng yên là gì?

- Lực tác dụng lên một vật có thể làm biến đổi chuyển động của vật đó hoặc làm nó biến dạng.

* Những sự biến đổi của chuyển động bao gồm:

- Vật đang chuyển động, bị dừng lại.

- Vật đang đứng yên, bắt đầu chuyển động.

- Vật chuyển động nhanh lên.

- Vật chuyển động chậm lại.

- Vật đang chuyển động theo hướng này, bỗng chuyển động theo hướng khác.

* Những sự biến dạng là những sự thay đổi hình dạng của một vật.

- Tác dụng của lực cân bằng khi vật đang chuyển thẳng đều thì sẽ tiếp tục chuyển động thẳng đều có thể gọi đây là chuyển động theo quán tính.

4. Cách xác định phương và chiều của lực cân bằng

Xác định phương và chiều của lực

- Để có thể xác định phương và chiều của lực, chúng ta cần phải dựa vào những kết quả tác dụng của lực lên vật. Khi chịu tác dụng của lực, vật bị tác động biến dạng theo phương, chiều nào. Thì đó sẽ là phương chiều của lực tác dụng lên vật đó. Khi chịu tác dụng của lực, vật đang chuyển động bị thay đổi chuyển động bất kỳ (nhanh dần hay chậm dần hay thay đổi hướng). Tùy vào từng trường hợp cụ thể, chúng ta xác định phương chiều của lực tác dụng.

- Hai lực cân bằng sẽ có phương giống nhau, chiều ngược nhau và cùng độ lớn. Vì vậy, khi xác định được một lực trong cặp lực này thì ta có thể suy ra đặc điểm của lực còn lại. Tuy nhiên, trong cách trường hợp, chúng ta vẫn phải xem xét kết quả tác dụng lực kỹ lưỡng mới có thể khẳng định điều này. Vì một vật có thể chịu tác động của nhiều hơn 2 lực tác dụng lên nó.

Cách xác định hai lực cân bằng

- Để xác định hai lực cân bằng, chúng ta phải xác định được đủ 4 yếu tố sau đây:

+ Hai lực phải cùng tác dụng lên cùng một vật.

+ Phương của hai lực phải nằm trên cùng một đường thẳng. Hay ta còn nói là hai lực có cùng phương với nhau.

+ Chiều của hai lực phải ngược chiều nhau.

+ Độ lớn của hai lực là bằng nhau.

----------------------------------------

Như vậy chúng tôi đã giới thiệu các bạn tài liệu Hai lực cân bằng là gì? Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Vật Lý lớp 6, Giải bài tập môn Vật lý lớp 6, Giải vở bài tập Vật Lý 6, Tài liệu học tập lớp 6, ngoài ra các bạn học sinh có thể tham khảo thêm đề học kì 1 lớp 6 và đề thi học kì 2 lớp 6 mới nhất được cập nhật.