Soạn bài Củng cố, mở rộng trang 34 lớp 9 Tập 1 Kết nối tri thức
Soạn Văn 9 trang 34 Tập 1 Kết nối tri thức
Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc
Nghiêm cấm các hành vi sao chép với mục đích thương mại.
Câu 1 trang 34 Ngữ Văn 9 Tập 1 Kết nối tri thức
Kẻ vào vở bảng hệ thống hóa kiến thức về hai văn bản đọc (Chuyện người con gái Nam Xương và Dế Chọi) gồm các mục cốt truyện, nhân vật, không gian, thời gian, yếu tố kì ảo, chủ đề và điền thông tin phù hợp với những mục đó.
Trả lời:
| Chuyện người con gái Nam Xương | Dế Chọi | |
| Cốt truyện | - Vũ Nương (người con gái thùy mị, nết na), lấy chồng cùng làng là Trương Sinh (ít học, có tính đa nghi) - Trương Sinh phải đi lính đánh giặc Chiêm, để vợ (đang mang thai) ở nhà với mẹ già - Vũ Nương một mình sinh con, hết lòng chăm sóc mẹ chồng, khi mẹ mất lo liệu đám tang chu đáo - Khi Trương Sinh đi lính trở về, vì nghe lời nói ngây thơ của con mà sinh lòng nghi ngờ vợ - Mặc kệ lời can ngăn của làng xóm, Trương Sinh vẫn mắng nhiếc và đánh đuổi vợ đi - Không thể tự minh oan cho mình, Vũ Nương nhảy sông tự tử ở bến Hoàng Giang và được Linh Phi cứu giúp - Ở dưới cung nước, Vũ Nương gặp lại Phan Lang (người cùng làng), được anh khuyên nhủ hãy trở về gặp chồng - Được Linh Phi trợ giúp và nhờ Phan Lang truyền lời cho Trương Sinh, Vũ Nương trở về gặp chồng trên bến Hoàng Giang - Nàng đứng giữa dòng nước nói vọng vào để chồng hiểu nỗi oan của mình rồi biến mất | - Thành bị ép nhận một chức quan nhỏ, thực chất là để làm tay sai đi ép dân nộp dế. Nhưng do không dám ép dân để bắt dế nên không đủ chỉ tiêu, dẫn đến bị đánh đập tàn tệ. - Vợ Thành đi tìm cô đồng làm nghề bói toán và tìm bắt được một con dế rất khỏe - Con trai Thành vì tò mò về con dế nên lén mở nắp hộp ra xem, làm con dế chạy mất. Vì sợ hãi nên cậu bé bỏ trốn, ngã xuống giếng. - Con trai qua đời khiến vợ chồng Thành rất đau khổ. Nhưng khi sắp liệm xác con đem chôn thì thấy con thở thoi thóp, sau đó tỉnh dậy nhưng người đờ đẫn như khúc gỗ - Thành tiếp tục đau khổ tìm dế, thì bất ngờ phát hiện một con dế nhỏ kì lạ trong vườn - Con dế nhỏ đó đánh đâu thắng đó, lại còn biết nhảy theo nhạc nên khi đem dâng lên quan, rồi quan dâng lên vua thì Thành được ban thưởng hậu hĩnh, tạo điều kiện cho anh thi đỗ tú tài - Hơn một năm sau, con trai của Thành bất ngờ khỏi bệnh và trở lại bình thường. Cậu bé kể cho cha mẹ nghe việc mình biến thành một chú dế nhỏ và được đưa vào cung - Khi huyện lệnh biết chuyện này lại tiếp tục ban thưởng hậu hĩnh cho Thành, nhờ vậy gia đình Thành trở nên giàu có vô cùng |
| Nhân vật | - Vũ Nương, Trương Sinh, bé Đản, Phan Lang, Linh Phi, mẹ của Trương Sinh và bà con ở làng Nam Xương | - Thành, vợ của Thành, con trai của Thành, bà thầy bói, vua và quan lại, con dế |
| Không gian | - Làng Nam Xương - Thủy cung của Linh Phi | - Trong cung điện của nhà vua - Các địa điểm trong dân gian |
| Thời gian | - Nằm trong khoảng từ thời nhà Trần đến thời nhà Hồ | - Đời vua Tuyên Đức của nhà Minh |
| Yếu tố kì ảo | - Vũ Nương trầm mình ở bến sông được Linh Phi cứu sống đưa xuống thủy cung - Phan Lang nhờ cứu sống chú rùa mà được đưa xuống thủy cung, gặp lại Vũ Nương ở động rùa - Vũ Nương ngồi trên kiệu hoa mờ mờ ảo ảo xuất hiện trên mặt sông gặp lại Trương Sinh | - Bà thầy bói chỉ ra chỗ có con dế giỏi cho Thành đi bắt - Con trai Thành ngã xuống giếng chết nhưng hồn nhập vào con dế nhỏ, sau hơn một năm thì hồn trở về thể xác, sống khỏe mạnh bình thường |
| Chủ đề | - Số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến | - Số phận của người dân đen trong xã hội phong kiến |
Câu 2 trang 35 Ngữ Văn 9 Tập 1 Kết nối tri thức
Nêu vai trò của yếu tố kì ảo, chỉ ra mối quan hệ giữa thế giới kì ảo và thế giới hiện thực trong các văn bản đã đọc ở bài 1.
Trả lời:
- Vai trò của yếu tố kì ảo trong các văn bản đã đọc:
- Giúp tăng sức hấp dẫn, thu hút cho câu chuyện
- Giúp hóa giải các tình huống, nút thắt, vấn đề của câu chuyện - điều không thể giải quyết bằng những biện pháp bình thường trong thế giới hiện thực
- Tạo ra lối thoát, một cuộc sống tốt đẹp hơn cho nhân vật (điều không thể xảy ra ở thế giới hiện thực)
- Mối quan hệ giữa thế giới kì ảo và thế giới hiện thực:
- Thế giới kì ảo được sáng tạo dựa trên các chất liệu đã có ở thế giới hiện thực, nhằm khắc phục những khuyết điểm vốn có ở hiện thực (như xã hội bất công, thiên tai xảy ra triền miên, mất mùa, đói nghèo, con người bị chà đạp...)
- Thế giới kì ảo là nơi thực hiện những mong mỏi, mơ ước của con người ở thế giới hiện thực mà họ không đủ khả năng giải quyết hay thay đổi (như trở nên giàu có, thông minh, được trở thành vua hoặc hoàng hậu, có phép thuật thần kì, có thể chữa khỏi bệnh tật, trừng trị những kẻ ác và xấu xa trong xã hội...)
- Thế giới kì ảo còn là cầu nối cho những con người ở thế giới hiện thực (con người bình thường hoặc người vẫn còn sống) có cơ hội được gặp gỡ, trò chuyện với những người ở thế giới kì ảo (thần linh, yêu quái, người đã khuất)
Câu 3 trang 35 Ngữ Văn 9 Tập 1 Kết nối tri thức
Qua hai văn bản đọc hãy rút ra những đặc điểm cơ bản của thể loại truyện truyền kì.
Trả lời:
Những đặc điểm cơ bản của thể loại truyện truyền kì:
- Yếu tố kì ảo và yếu tố hiện thực: Trong mỗi truyện truyền kì, yếu tố kì ảo và yếu tố hiện thực kết hợp, đan xen một cách linh hoạt. Qua những chi tiết kì ảo, người đọc có thể nhận thấy những vấn đề cốt lõi của hiện thực cũng như quan niệm và thái độ của tác giả.
- Cốt truyện: Truyện truyền kì có khi mô phỏng cốt truyện dân gian hoặc dã sử lưu truyền rộng rãi trong nhân dân; có khi mượn từ truyện truyền kì Trung Quốc. Cốt truyện của truyện truyền kì được tổ chức chủ yếu dựa trên chuỗi sự kiện sắp xếp theo trật tự tuyến tính, có quan hệ nhân quả.
- Nhân vật: Thế giới nhân vật trong truyện truyền kì khá đa dạng, phong phú, trong đó nổi bật nhất là ba nhóm: thần tiên, người trần và yêu quái. Các nhân vật thường có những nét kì lạ, biểu hiện ở nguồn gốc ra đời, ngoại hình hay năng lực siêu nhiên...
- Không gian và thời gian: Không gian trong truyện truyền kì thường có sự pha trộn giữa cõi trần, cõi tiên, cõi âm; các hình thức không gian này không tồn tại tách biệt mà liền thông với nhau. Thời gian cũng có sự kết hợp chặt chẽ giữa thời gian thực và thời gian kì ảo. Thời gian thực với các điểm mốc, các niên đại xác định góp phần tạo nên giá trị hiện thực của truyện truyền kì. Thời gian kì ảo thường được sử dụng khi nói về cõi tiên, cõi âm – nơi mọi thứ ngưng đọng, không biến đổi, không giới hạn.
- Ngôn ngữ: Truyện truyền kì sử dụng nhiều điển tích, điển cố.
Câu 4 trang 35 Ngữ Văn 9 Tập 1 Kết nối tri thức
Tìm đọc thêm 3-4 truyện truyền kì hoặc truyện hiện đại có yếu tố kì ảo, ghi chép các thông tin cơ bản về cốt truyện, nhân vật, không gian, thời gian, đặc điểm yếu tố kì ảo, chủ đề và nêu nhận xét về nội dung, nghệ thuật của từng truyện.
Trả lời:
- Gợi ý câu chuyện truyền kì có yếu tố kì ảo: Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Nguyễn Dữ)
- Ghi chép các thông tin cơ bản của câu chuyện:
- Cốt truyện: Câu chuyện kể về Ngô Tử Văn - một kẻ sĩ nổi tiếng chính trực. Anh đã đốt đền của một tên tướng bại trận tác oai tác quái ở trần gian. Hồn tên tướng quân đó đã kiện anh ở âm phủ. Nhưng anh đã được Thổ Thần báo trước về điều này, đồng thời chỉ cho tường tận các tội ác của tên tướng quân đó. Khi gặp Diêm Vương, Ngô Tử Văn đã mạch lạc trình bày những tội ác của tên tướng quân và khẳng định bản thân không hề làm sai. Kết quả, tên tướng quân và tên phán sự dung túng cho hắn bị trừng phạt, Thổ Thần được phục chức. Còn Ngô Tử Văn được sống lại và được giới thiệu nhận chức phán sự ở đền Tản Viên
- Nhân vật: Ngô Tử Văn, Thổ Thần, Diêm Vương, Hồn tên tướng quân bại trận độc ác, Phán sự đền Tản Viên cũ (dung túng cho hồn tướng quân bại trận làm ác)
- Không gian: song hành giữa thế giới hiện thực (trần gian nơi Ngô Tử Văn sinh sống) và thế giới kì ảo (âm phủ, đền Tản Viên có hồn tướng quân và phán sự dung túng cho điều ác)
- Đặc điểm kì ảo: chủ yếu thể hiện qua các nhân vật là thần linh (Diêm Vương, Thổ Thần, Phán sự) và hồn ma (hồn tên tướng quân bại trận) cùng thế giới kì ảo được hư cấu ra (âm phủ)
