Soạn bài Sơn Tinh Thủy Tinh lớp 9 Kết nối tri thức

A. Trả lời câu hỏi Sơn Tinh Thủy Tinh lớp 9

Câu 1 trang 27 Ngữ Văn 9 Tập 1 Kết nối tri thức: Nêu những điểm giống nhau và khác nhau về cốt truyện, cách kể chuyện giữa truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh với bài thơ cùng tên của Nguyễn Nhược Pháp.

Trả lời:

Tác phẩm	Truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh	Bài thơ Sơn Tinh, Thủy Tinh
Điểm giống	- Có chung cốt truyện và nội dung (cùng chung về hệ thống nhân vật, sự kiện chính, diễn biến) - Cùng có chung các chi tiết tiết kì ảo để thể hiện phép thuật phi thường của hai nhân vật Sơn Tinh và Thủy Tinh khi đến kén rể và khi giao tranh với nhau
Điểm khác	- Là sáng tác dân gian, lưu truyền theo phương thức truyền miệng, mang tính tập thể	- Là sáng tác của Nguyễn Nhược pháp, là sáng tạo cá nhân của tác giả và mạng đậm phong cách sáng tác của ông
	- Thể loại: truyền thuyết, kể lại bằng hình thức văn xuôi	- Thể loại: thơ, kể chuyện bằng thơ
	- Ra đời dựa trên trí tưởng tượng và các lý giải của nhân dân thời xưa về hiện tượng mùa lũ lụt và khát vọng chế ngự thiên tai của nhân dân	- Ra đời dựa trên cơ sở là câu chuyện truyền thuyết Sơn Tinh Thủy Tinh, có tính chất sáng tạo lại

Câu 2 trang 27 Ngữ Văn 9 Tập 1 Kết nối tri thức: Phép thuật của Sơn Tinh và Thủy Tinh thể hiện cụ thể như thế nào? Theo em người kể chuyện có bộc lộ thái độ thiên vị đối với nhân vật nào không? Dựa vào đâu em kết luận như vậy?

Trả lời:

Phép thuật của Sơn Tinh và Thủy tinh được thể hiện cụ thể như sau:

• Sơn Tinh: phi bạch hổ, niệm chú đầy đất vù lên cao, tay vẫy hùm voi báo, đạp long đất núi...
• Thủy Tinh: cưỡi lưng rồng uy nghi, bắt quyết hô mưa to gió lớn, giậm chân rung khắp làng gần quanh

Thái độ của người kể chuyện:

Người kể chuyện không bộc lộ thái độ thiên vị với nhân vật nào cả, mà thể hiện cái nhìn công bằng với cả hai người

Em kết luận như vậy dựa vào:

• Những câu thơ miêu tả tài phép của Sơn Tinh và Thủy Tinh → Mỗi nhân vật đều có tài năng, thần thái oai phong, mạnh mẽ, hoàn toàn ngang hàng nhau, không ai lép vế ai
• Những câu thơ kết thúc tác phẩm → Cho thấy cái nhìn bao dung của nhà thơ rằng do Thủy Tinh quá yêu Mị Nương nên mới có hành động lầm lỡ, chứ không hề có ý trách móc về hành động của nhân vật này.

Câu 3 trang 27 Ngữ Văn 9 Tập 1 Kết nối tri thức: Liệt kê những chi tiết miêu tả Mị Nương. Những chi tiết đó giúp em hình dung thế nào về nhân vật?

Trả lời:

Liệt kê những chi tiết miêu tả Mị Nương:

• Con vua Hùng Vương thứ mười tám
• xinh đẹp như tiên, tóc xanh, viền má hây hây đỏ, miệng bé thắm như san hô, tay trắng nõn, hai chân nhỏ
• bao người mê nên làm thơ ca ngợi

Những chi tiết đó giúp em hình dung về nhân vật như sau:

Mị Nương là người con gái có ngoại hình xinh đẹp tuyệt trần lại có tính cách nết na, đáng yêu, nền nã

→ Vừa đẹp người vừa đẹp nết

Câu 4 trang 27 Ngữ Văn 9 Tập 1 Kết nối tri thức: Cảnh giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh được nhà thơ miêu tả bằng những chi tiết nào? Phân tích một chi tiết gây ấn tượng mạnh đối với em.

Trả lời:

- Cảnh giao tranh giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh được nhà thơ miêu tả bằng những chi tiết sau:

• Thủy Tinh: 
  • sóng cả gầm reo lăn như chớp, cưỡi lưng rồng hung hăng
  • cá voi quác mồm to muốn đớp, cá mập quẫy đuôi nhe răng
• Sơn Tinh:
  • tức khắc niệm chú, đất nẩy vù lên cao
  • đưa tay vẫy hùm, voi báo
  • các con vật thì đuôi quắp, nhe nanh, giơ vuốt
  • đạp long đất núi, gầm, xông xáo
• Toàn cảnh cuộc chiến:
  • máu vọt phì reo muôn ngấn hồng
  • mây đen hăm hở bay mù mịt
  • sấm ran, sét động nổ lòe xanh

- HS tự chọn một chi tiết mà em yêu thích để phân tích.

Gợi ý:

Em đặc biệt ấn tượng với chi tiết miêu tả hành động của Sơn Tinh khi ứng phó với kẻ địch: "tức khắc niệm chú, đất nẩy vù lên cao; đưa tay vẫy hùm, voi báo". Bởi chi tiết đó khắc họa dáng vẻ anh dũng, oai phong lẫm liệt, xứng đáng là vua rừng núi của Sơn Tinh. Đồng thời thể hiện được sự dũng cảm, kiên định, không chút sợ hãi trước sự tấn công của Thủy Tinh.

Câu 5 trang 27 Ngữ Văn 9 Tập 1 Kết nối tri thức: Tính chất kì ảo thể hiện như thế nào trong câu chuyện được kể bằng thơ? Cách miêu tả những yếu tố kì ảo có gì đặc sắc?

Trả lời:

- Tính chất kì ảo thể hiện trong câu chuyện được kể bằng thơ như sau:

• Thần núi (Sơn Tinh), thần nước (Thủy Tinh) cũng muốn cưới một công chúa người trần làm vợ
• Các vị thần có phép thuật phi thường, rất mạnh mẽ có thể sử dụng theo ý muốn
• Các vị thần đều có đội quân của mình (là các con vật có hình dáng to lớn, dữ tợn đến từ núi rừng và biển cả)
• Hằng năm thần nước vẫn tìm đến thần núi để gây chiến

- Cách miêu tả những yếu tố kì ảo đặc sắc như sau:

• Thể hiện được trí tưởng tượng phong phú, sáng tạo của tác giả (hoàn toàn là những chi tiết sáng tạo mới mẻ so với bản truyện kể)
• Thể hiện khả năng liên tưởng tài tình và cách miêu tả hài hước, vui nhộn của tác giả

→ Giúp tạo sự hấp dẫn cho tác phẩm và thu hút người đọc

Câu 6 trang 27 Ngữ Văn 9 Tập 1 Kết nối tri thức: Theo em, điều gì làm nên sức hấp dẫn của bài thơ Sơn Tinh - Thủy Tinh? Vì sao?

Trả lời:

Gợi ý: Điều làm nên sức hấp dẫn của bài thơ Sơn Tinh - Thủy Tinh là:

• Vẫn bám sát cốt truyện "Truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh" quen thuộc và được nhiều người yêu mến
• Sáng tạo thêm nhiều chi tiết mới lạ, độc đáo và thú vị
• Tập trung sâu hơn và tả cảnh, tả người và khắc họa tình cảm, cảm xúc của nhân vật khiến cho bài thơ sinh động và chân thực hơn
• Kết hợp miêu tả ngoại hình và nội tâm nhân vật để các nhân vật dù là thần thì cũng trở nên gần gũi và chân thực hơn
• Gieo vần và ngắt nhịp linh hoạt, không gò bó theo các quy tắc thường dùng của thể thơ 7 chữ, từ đó giúp lời thơ tự nhiên và uyển chuyển hơn, phù hợp chức năng kể chuyện

C. Nội dung văn bản Sơn Tinh Thủy Tinh lớp 9

SƠN TINH, THỦY TINH

(trích)

I

Ngày xưa, khi rừng mây u ám
Sông núi còn vang um tiếng thần,
Con vua Hùng Vương thứ mười tám,
Mỵ Nương, xinh như tiên trên trần.
Tóc xanh viền má hây hây đỏ,
Miệng nàng hé thắm như san hô,
Tay ngà trắng nõn, hai chân nhỏ:
Mê nàng, bao nhiêu người làm thơ.
Hùng Vương thường nhìn con yêu quá,
Chắp tay ngẩng lên giời tạ ân;
Rồi cười bảo xứng ngôi phò mã,
Trừ có ai ngang vì thần nhân.
Hay đâu thần tiên đi lấy vợ!
Sơn Tinh, Thuỷ Tinh lòng tơ vương,
Không quản rừng cao, sông cách trở,
Cùng đến Phong Châu xin Mỵ Nương.

Sơn Tinh có một mắt ở trán,
Thuỷ Tinh râu ria quăn xanh rì.
Một thần phi bạch hổ trên cạn,
Một thần cưỡi lưng rồng uy nghi.
Hai thần bên cửa thành thi lễ,
Hùng Vương âu yếm nhìn con yêu.
Nhưng có một nàng mà hai rể,
Vua cho rằng thế cũng hơi nhiều!
Thuỷ Tinh khoe thần có phép lạ,
Dứt lời, tay hất chòm râu xanh,
Bắt quyết hò mây to nước cả,
Dậm chân rung khắp làng gần quanh.
Ào ào mưa đổ xuống như thác,
Cây xiêu, cầu gẫy, nước hò reo,
Lăn, cuốn, gầm, lay, tung sóng bạc,
Bò, lợn, và cột nhà trôi theo.
Mỵ Nương ôm Hùng Vương kinh hãi.
Sơn Tinh cười, xin nàng đừng lo,
Vung tay niệm chú. Núi từng dải,
Nhà lớn, đồi con lổm cổm bò
Chạy mưa. Vua tuỳ con kén chọn.
Mỵ Nương khép nép như cành hoa:
“Con đây phận đào tơ bé mọn,
Nhân duyên cúi để quyền mẹ cha!”
Vua nghĩ lâu hơn bàn việc nước,
Rồi bảo mai lửa hồng nhuốm sương,
Lễ vật thần nào mang đến trước,
Vui lòng vua gả nàng Mỵ Nương.

 

(...)

III

Sơn Tinh đang kèm theo sau kiệu,
Áo bào phơ phất nụ cười bay.
(Vui nhỉ mê ai xinh, mới hiểu)
Thần trông kiệu nhỏ, hồn thêm say.
Choàng nghe sóng vỗ, reo như sấm,
Bạch hổ dừng chân, lùi, vểnh tai.
Mỵ Nương tung bức rèm đỏ thắm,
Sơn Tinh trông thấy càng dương oai.
Sóng cả gầm reo lăn như chớp,
Thuỷ Tinh cưỡi lưng rồng hung hăng.
Cá voi quác mồm to muốn đớp,
Cá mập quẫy đuôi cuồng nhe răng.
Càng cua lởm chởm giơ như mác;
Tôm kềnh chạy quắp đuôi xôn xao.
Sơn Tinh hiểu thần ghen, tức khắc
Niệm chú, đất nẩy vù lên cao.
Hoa tay thần vẫy hùm, voi, báo.
Đuôi quắp, nhe nanh, giơ vuốt đồng,
Đạp long đất núi, gầm xông xáo,
Máu vọt phì reo muôn ngấn hồng.
Mây đen hăm hở bay mù mịt,
Sấm ran, sét động nổ loè xanh.
Tôm cá xưa nay im thin thít,
Mở quác mồm to kêu thất thanh.
Mỵ Nương kinh hãi ngồi trong kiệu,
Bỗng chợt nàng kêu mắt lệ nhoà.
(Giọng kiêu hay buồn không ai hiểu,
Nhưng thật dễ thương): “Ô! Vì ta!”

Thuỷ Tinh năm năm dâng nước bể,
Đục núi hò reo đòi Mỵ Nương.
Trần gian đâu có người dai thế,
Cũng bởi thần yêu nên khác thường!

theo Nguyễn Nhược Pháp