Những dấu chân lùi lại phía sau

Đề đọc hiểu Ngữ Văn 12 có đáp án do VnDoc biên soạn bám sát thể loại Đọc hiểu văn bản trong chương trình Ngữ Văn 12 sẽ giúp các em học sinh có thêm tài liệu ôn thi học kì cũng như củng cố kỹ năng đọc hiểu văn bản.

Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc.com
Nghiêm cấm sao chép nhằm mục đích thương mại

Đọc hiểu Những dấu chân lùi lại phía sau - Đề 1

Đọc đoạn trích dưới đây và thực hiện các yêu cầu:

Những dấu chân lùi lại phía sau
Dấu chân in trên đời chúng tôi những tháng năm trẻ nhất
Mười tám hai mươi sắc như cỏ
Dày như cỏ
Yếu mềm và mãnh liệt như cỏ
Cơn gió lạ một chiều không rõ rệt
Hoa chuẩn bị âm thầm trong đất
Nơi đó nhất định mùa xuân sẽ bùng lên
Hơn một điều bất chợt

Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình
(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)
Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?

(Trích: Trường ca Những người đi tới biển – Thanh Thảo)

Câu 1 (0,5 điểm): Tuổi trẻ Việt Nam trong những năm tháng kháng chiến chống Mĩ được tác giả miêu tả qua những từ ngữ, hình ảnh nào?

Câu 2 (0,75 điểm): Nêu tác dụng của biện pháp so sánh được sử dụng trong các câu thơ "Mười tám hai mươi sắc như cỏ/Dày như cỏ/Yếu mềm và mãnh liệt như cỏ".

Câu 3 (0,75 điểm): Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung câu thơ: "Hoa chuẩn bị âm thầm trong đất/Nơi đó nhất định mùa xuân sẽ bùng lên"?

Câu 4 (1,0 điểm): Điều anh/chị tâm đắc nhất trong đoạn trích trên là gì?

Đáp án đọc hiểu văn bản: Những dấu chân lùi lại phía sau

Câu 1 (0,5 điểm):

Những từ ngữ, hình ảnh nói về tuổi trẻ Việt Nam trong những năm tháng kháng chiến chống Mĩ: trẻ nhất, sắc, dày, yếu mềm, mãnh liệt, không tiếc đời mình.

Câu 2 (0,75 điểm):

Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh:

Giúp người đọc dễ hình dung những đặc điểm nổi bật của tuổi 20: kiên cường, mạnh mẽ, đoàn kết, lãng mạn, nhiệt huyết,… Đồng thời ngợi ca, trân trọng và tình yêu của tác giả với những năm tháng đẹp đẽ nhất của cuộc đời.

Câu 3 (0,5 điểm):

Nội dung 2 câu thơ:

Hoa: vẻ đẹp của sức mạnh ý chí tinh thần, tâm hồn của tuổi trẻ

Mùa xuân: thắng lợi, thành quả

→ Tuổi trẻ với vẻ đẹp tâm hồn, với sức mạnh ý chí và tinh thần quyết tâm tiêu diệt kẻ thù nhất định sẽ giành thắng lợi – đó là lời động viên, đồng thời cũng thể hiện niềm tin tưởng của tác giả với tuổi trẻ.

Câu 4 (1,0 điểm):

Học sinh trình bày suy nghĩ cá nhân, nêu rõ vì sao thông điệp đó có ý nghĩa nhất đối với mình. Có thể lựa chọn thông điệp về lí tưởng sống hoặc một đặc điểm nào đó của tuổi trẻ: kiên cường, mạnh mẽ, đoàn kết, lãng mạn, nhiệt huyết,...

Đọc hiểu Những dấu chân lùi lại phía sau - Đề 2

Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:

Chúng tôi không mệt đâu

Nhưng cỏ sắc mà ấm quá!

Tuổi hai mươi thằng em tôi sững sờ một cánh chim mảnh như nét vẽ

Nhiều đổi thay như một thoáng mây

Khi chúng tôi nằm nó vẫn ngồi nguyên đó

Ngậm im lìm một cọng cỏ may…

Những dấu chân lùi lại phía sau

Dấu chân in trên đời chúng tôi những tháng năm trẻ nhất

Mười tám hai mươi sắc như cỏ

Dày như cỏ

Yêu mến và mãnh liệt như cỏ

Cơn gió lạ một chiều không rõ rệt

Hoa chuẩn bị âm thầm trong đất

Nơi đó nhất định mùa xuân sẽ bùng lên

Hơn một điều bất chợt

Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình

(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)

Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?

Cỏ sắc mà ấm quá, phải không em…

(Trích trường ca Những người đi tới biển – Thanh Thảo)

Câu 1. Xác định thể thơ của đoạn trích trên.

Câu 2. Tìm và phân tích hiệu quả của 01 biện pháp tu từ được sử dụng trong các câu thơ sau:

Mười tám hai mươi sắc như cỏ

Dày như cỏ

Yêu mến và mãnh liệt như cỏ.

Câu 3. Anh/chị hiểu như thế nào về các câu thơ sau:

Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình

(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)

Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?

Câu 4. Đoạn thơ gợi lên những vẻ đẹp nào của hình tượng người lính trong những năm chống Mĩ?

Lời giải

Câu 1:

- Thể thơ: tự do

Câu 2:

- Biện pháp nghệ thuật: so sánh, điệp cấu trúc

+ So sánh: ( Mười tám hai mươi sắc như cỏ; dày như cỏ; yếu mềm và mãnh liệt như cỏ)

+ Điệp cấu trúc: như cỏ

- Tác dụng:

+ Giúp người đọc dễ hình dung những đặc điểm nổi bật của tuổi 20: kiên cường, mạnh mẽ, đoàn kết, lãng mạn, nhiệt huyết,...

+ Thái độ ngợi ca, trân trọng vẻ đẹp của những người lính thời kì đó.

Câu 3:

- Những tuổi hai mươi: cách nói về tuổi trẻ nói chung, là khoảng thời gian thanh xuân quý giá chứ không phải nói về năm 20 tuổi một cách cụ thể); "ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc". Nếu ai cũng ích kỉ, hẹp hòi, chăm lo cuộc sống của riêng mình, không có trách nhiệm với Tổ quốc thì Tổ quốc sao có thể tồn tại?

- Nội dung câu thơ: Nêu cao tinh thần, trách nhiệm của mỗi công dân (đặc biệt là thế hệ trẻ) trong cuộc kháng chiến chống Mĩ: Tự nguyện, sẵn sàng hi sinh tuổi trẻ của mình để bảo vệ non sông đất nước.

Câu 4:

- Vẻ đẹp của hình tượng người lính trong những năm chống Mĩ: kiên cường, mạnh mẽ, đoàn kết, lãng mạn, nhiệt huyết,...

Đọc hiểu Những dấu chân lùi lại phía sau - Đề 3

Đọc đoạn trích sau:

Chúng tôi không mệt đâu

Nhưng cỏ sắc mà ấm quá!

 

Tuổi hai mươi thằng em tôi sững sờ một cánh chim mảnh như nét vẽ

Nhiều đổi thay như một thoáng mây

Khi chúng tôi nằm nó vẫn ngồi nguyên đó

Ngậm im lìm một cọng cỏ may…

 

Những dấu chân lùi lại phía sau

Dấu chân in trên đời chúng tôi những tháng năm trẻ nhất

Mười tám hai mươi sắc như cỏ

Dày như cỏ

Yêu mến và mãnh liệt như cỏ

Cơn gió lạ một chiều không rõ rệt

Hoa chuẩn bị âm thầm trong đất

Nơi đó nhất định mùa xuân sẽ bùng lên

Hơn một điều bất chợt

 

Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình

(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)

Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?

 

Cỏ sắc mà ấm quá, phải không em…

(Trích Trường ca Những người đi tới biển – Thanh Thảo)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào?

Câu 2: Những dòng thơ sau giúp anh/chị hiểu gì về lý tưởng người lính?

Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình

(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)

Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?

Câu 3: Chỉ những hình ảnh so sánh trong đoạn trích được tác giả sử dụng để dễ hình dung về đặc điểm của tuổi mười tám, hai mươi?

Câu 4: Anh/ chị nhận xét về những vẻ đẹp của hình tượng người lính thời kì chống Mĩ được thể hiện trong đoạn trích trên?

Trả lời

Câu 1: Đoạn trích trên được viết theo thể thơ tự do.

Câu 2: 

Những dòng thơ:

Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình

(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)

Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?

nói về lí tưởng của người lính sẵn sàng dâng hiến tuổi thanh xuân, sẵn sàng lên đường và hi sinh bảo vệ tổ quốc.

Câu 3: Những hình ảnh so sánh trong đoạn trích được tác giả sử dụng để dễ hình dung về đặc điểm của tuổi mười tám, hai mươi: "sắc như cỏ", "Dày như cỏ", "Yêu mến và mãnh liệt như cỏ" -> kiên cường, mạnh mẽ, đoàn kết, lãng mạn, nhiệt huyết...

Câu 4: 

Những vẻ đẹp của hình tượng người lính thời kì chống Mĩ được thể hiện trong đoạn trích:

-Vẻ đẹp kiên cường, mạnh mẽ, đoàn kết, lãng mạn, nhiệt huyết,...

- Vẻ đẹp sẵn sàng chiến đấu và hiến dâng tuổi thanh xuân cho đất nước.

Đọc hiểu Những dấu chân lùi lại phía sau - Đề 4

Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:

Những dấu chân lùi lại phía sau

Dấu chân in trên đời chúng tôi những tháng năm trẻ nhất

Mười tám hai mươi sắc như cỏ

Dày như cỏ

Yếu mềm và mãnh liệt như cỏ

Cơn gió lạ một chiều không rõ rệt

Hoa chuẩn bị âm thầm trong đất

Nơi đó nhất định mùa xuân sẽ bùng lên

Hơn một điều bất chợt

Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình

(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)

Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?

(TríchTrường ca Những người đi tới biển – Thanh Thảo)

Câu 1: Chỉ ra những từ ngữ miêu tả vẻ đẹpTuổi trẻ Viêt Nam trong những năm tháng kháng chiến chống Mı̃?

Câu 2: Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung hai câu thơ sau:

“Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc

Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?”

Câu 3: Anh/chị hiểu như thế nào về nội dung câu thơ:

“Hoa chuẩn bị âm thầm trong đất

- Nơi đó nhất định mùa xuân sẽ bùng lên”

Câu 4: Thông điệp nào trong đoạn trích trên có ý nghĩa nhất đối với anh, chị?

Trả lời

Câu 1:

những tháng năm trẻ nhất

sắc như cỏ

Dày như cỏ

Yếu mềm và mãnh liệt như cỏ

Cơn gió lạ

Câu 2:

Câu thơ muốn nói tới tinh thần, ý chí của người trẻ mang trong mình niềm tin, sự dấn thân, cống hiến cho quê hương, đất nước. Họ có thể tiếc tuổi xuân nhưng họ không ích kỉ mà cống hiến nó vì dân tộc, vì nhân dân, vì ước mơ cao cả gìn giữ non sông.

Câu 3:

Nội dung câu thơ muốn nói đến việc người trẻ - hoa sẽ không ngừng rèn luyện mình. Họ đã chuẩn bị sẵn thứ vũ khí sắc bén nhất là niềm tin, là ý chí. Và họ sẽ làm nên mùa xuân tươi đẹp cho dân tộc từ tuổi trẻ của mình.

Câu 4:

Thông điệp ý nghĩa nhất đối với em đó là thông điệp về sự cống hiến, cho đi. Chỉ khi biết lan tỏa, biết mở rộng trái tim yêu thương của mình thì cuộc đời mới đẹp, mới ý nghĩa.

Đọc hiểu Những dấu chân lùi lại phía sau - Đề 5

Đọc đoạn trích dưới đây và thực hiện các yêu cầu:

Những dấu chân lùi lại phía sau
Dấu chân in trên đời chúng tôi những tháng năm trẻ nhất
Mười tám hai mươi sắc như cỏ
Dày như cỏ
Yếu mềm và mãnh liệt như cỏ
Cơn gió lạ một chiều không rõ rệt
Hoa chuẩn bị âm thầm trong đất
Nơi đó nhất định mùa xuân sẽ bùng lên
Hơn một điều bất chợt
Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình
(Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)
Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?

(Trích: Trường ca Những người đi tới biển – Thanh Thảo)

Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của đoạn trích.

Câu 2. Tìm những hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng trong đoạn trích.

Câu 3. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong các câu thơ:

Mười tám hai mươi sắc như cỏ

Dày như cỏ

Yếu mềm và mãnh liệt như cỏ

Câu 4. Nêu nội dung của đoạn thơ.

Câu 5. Nhận xét tình cảm của tác giả dành cho người lính trong kháng chiến chống Mĩ được thể hiện qua đoạn thơ.

Lời giải

Câu 1:

Đoạn trích mang dấu hiệu của thể thơ tự do – một thể thơ hiện đại không bị bó buộc bởi niêm luật, vần điệu hay số câu chữ cố định. Điều này thể hiện qua cách trình bày câu thơ ngắt nhịp linh hoạt, độ dài ngắn không đều, sử dụng ngôn từ tự nhiên, giàu chất suy tưởng, giúp diễn đạt trọn vẹn cảm xúc và tư tưởng của nhà thơ về thế hệ thanh niên trong kháng chiến.

Câu 2:

Các hình ảnh mang tính biểu tượng nổi bật trong đoạn thơ bao gồm:

• “Dấu chân lùi lại phía sau”: biểu tượng cho sự hy sinh lặng lẽ, không phô trương của thế hệ thanh niên thời chiến – họ âm thầm lùi lại để tiền tuyến được tiến lên.

• “Tuổi mười tám hai mươi”: biểu tượng cho một thế hệ trẻ trung, tràn đầy sức sống, sẵn sàng dấn thân.

• “Cỏ”: biểu tượng của sức sống mãnh liệt, sự kiên cường, bền bỉ trong gian khó – cũng là ẩn dụ cho tuổi trẻ mềm yếu về hình hài nhưng mạnh mẽ về tinh thần.

• “Hoa chuẩn bị âm thầm trong đất”: biểu tượng cho những giá trị sống cao đẹp đang ẩn mình, chuẩn bị trỗi dậy mãnh liệt trong tương lai – như một mùa xuân của dân tộc.

• “Mùa xuân”: biểu tượng của hoà bình, của sự tái sinh, của hạnh phúc mà sự hy sinh của tuổi trẻ hôm nay sẽ đánh đổi lấy ngày mai.

Câu 3

Biện pháp so sánh liên hoàn với hình ảnh “cỏ” đã tạo nên hiệu ứng nghệ thuật đặc sắc:

• “Sắc như cỏ” gợi vẻ tươi non, mạnh mẽ, đầy sức sống – tượng trưng cho sự trẻ trung, nhiệt huyết.

• “Dày như cỏ” khơi gợi sự đông đảo, dày đặc – nhấn mạnh một thế hệ thanh niên lên đường đông đảo, như lớp lớp cỏ phủ kín mặt đất chiến trường.

• “Yếu mềm và mãnh liệt như cỏ” – nghịch lý trong cảm nhận: vừa yếu mềm, mỏng manh lại vừa kiên cường, bền bỉ. Đây là cách Thanh Thảo khắc họa chân thực vẻ đẹp đa diện của tuổi trẻ Việt Nam – mang hình hài mong manh, nhưng lý tưởng sống thì bất khuất.

=> Hình ảnh “cỏ” không chỉ là ẩn dụ giàu tính tạo hình mà còn là một biểu tượng văn hóa – gợi liên tưởng tới tinh thần “xanh thẳm thời trai trẻ” từng được các nhà thơ chống Mĩ khai thác mạnh mẽ.

Câu 4:

Đoạn thơ ca ngợi vẻ đẹp của tuổi trẻ Việt Nam thời kháng chiến chống Mĩ – những con người đang ở độ tuổi đẹp nhất, nhiều hoài bão nhất, đã tình nguyện hiến dâng tuổi xuân và cả sự sống của mình cho Tổ quốc. Họ ra đi không tiếc tuổi trẻ, bởi họ hiểu rằng sự hy sinh hôm nay là để đánh đổi cho một ngày mai tươi sáng của đất nước. Đoạn thơ cũng là một khúc trữ ca vừa hiện thực vừa lãng mạn về lý tưởng sống, niềm tin và khát vọng của thế hệ trẻ trong một giai đoạn lịch sử hào hùng.

Câu 5

Tình cảm của Thanh Thảo dành cho người lính trẻ chống Mĩ là niềm ngưỡng mộ sâu sắc, trân trọng và tự hào. Nhà thơ không lý tưởng hoá mà miêu tả họ bằng hình ảnh gần gũi, dung dị (“cỏ”, “hoa”, “dấu chân”), nhưng chính qua đó lại tỏa sáng chất anh hùng của một thế hệ “sống đẹp, chết trong sáng”. Ẩn trong giọng điệu trữ tình pha suy tưởng là nỗi xót xa khi “những tuổi hai mươi làm sao không tiếc”, đồng thời là câu hỏi tu từ đầy hàm súc “nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc?” – khẳng định sự cao cả của người lính: dám từ bỏ cái riêng để giữ lấy cái chung. Đó là tiếng nói tri ân và khắc ghi một thời tuổi trẻ đầy lý tưởng và hy sinh.

Đọc hiểu Những dấu chân lùi lại phía sau - Đề 6

Đọc văn bản sau:

Những dấu chân lùi lại phía sau

Dấu chân in trên đời chúng tôi những tháng năm trẻ nhất

Mười tám hai mươi sắc như cỏ

Dày như cỏ

Yếu mềm và mãnh liệt như cỏ

Cơn gió lạ một chiều không rõ rệt

Hoa chuẩn bị âm thầm trong đất

Nơi đó nhất định mùa xuân sẽ bùng lên

Hơn một điều bất chợt

Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình

(Nhưng tuổi hai mươi làm sao không tiếc)

Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi Tổ quốc

(Trích chương I. Chiếc áo ngắn, trường ca Những người đi tới biển, Thanh Thảo)

Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu xác định thể thơ của văn bản

Câu 2. Xác định hình ảnh có ý nghĩa biểu tượng trong văn bản

Câu 3. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ so sánh trong các câu thơ:

Mười tám hai mươi sắc như cỏ

Dày như cỏ

Yếu mềm và mãnh liệt như cỏ

Câu 4. Nhận xét tình cảm của tác giat dành cho người lính trong đoạn trích trên

Câu 5. Vẻ đẹp của người lính trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ được nói đến trong văn bản đã gợi cho anh/chị suy nghĩ gì về trách nhiệm đối với Tổ quốc của tuổi trẻ hôm nay