A. Hoạt động khởi động
1. Viết vào chỗ trống để được công thức tổng quát của phép chia hai lũy thừa cùng cơ số:
Với mọi \(x \neq 0\), m, \(n \in N\), \(m \geq n\) ta có:
- \(x^{m} : x^{n} = ......\) nếu m > n.
- \(x^{m} : x^{n} = ......\) nếu m = n.
Trả lời:
- \(x^{m} : x^{n} = ...x^{m - n}...\) nếu m > n.
- \(x^{m} : x^{n} = ...1...\) nếu m = n.
Áp dụng tính: \(a) 4^{5} : 4^{3};\) \(b) x^{6} : x^{3}\) (với \(x \neq 0\)); \(c) (-y)^{6} : y^{5}\) (với \(y \neq 0\)).
Trả lời:
\(a) 4^{5} : 4^{3} = 4^{5 - 3} = 4^{2} = 16;\)
\(b) x^{6} : x^{3} = x^{6 - 3} = x^{3}\) (với \(x \neq 0\));
\(c) (-y)^{6} : y^{5} = -(y^{6 - 5}) = -y\) (với \(y \neq 0\)).
2. Thực hiện phép nhân:
a) Đơn thức \(2x^{3}\) và đơn thức 3x;
b) Đơn thức \(5xy^{2}\) và đơn thức \(-3x^{3}y;\)
c) Đơn thức \(7xy^{2}\) và đa thức \((\frac{1}{7}x^{2}y^{3} + 3x^{2} + 1).\)
Trả lời:
\(a) 2x^{3}.3x = 6x^{4};\)
\(b) 5xy^{2}.(-3x^{3}y) = -15x^{4}y^{3};\)
\(c) 7xy^{2}.(\frac{1}{7}x^{2}y^{3} + 3x^{2} + 1) = x^{3}y^{5} + 21x^{3}y^{2} + 7xy^{2}.\)
B. Hoạt động hình thành kiến thức
1. Thực hiện theo các yêu cầu:
- Thực hiện phép tính:
\(12x^{7} : 3x^{3}; 21x^{4}y^{2} : 7x^{2}y;\)
\(20x^{5} : (-12x); 6x^{3}y : (-9x^{2}).\)
Trả lời:
\(12x^{7} : 3x^{3} = (12 : 3).(x^{7} : x^{3}) = 4x^{4};\)
\(21x^{4}y^{2} : 7x^{2}y = (21 : 7).(x^{4} : x^{2}).(y^{2} : y) = 3x^{2}y;\)
\(20x^{5} : (-12x) = [20 : (-12)].(x^{5} : x) = -\frac{5}{3}x^{4};\)
\(6x^{3}y : (-9x^{2}) = [6 : (-9)].(x^{3} : x^{2}).y = -\frac{2}{3}xy.\)
- Cho \(P = 20x^{4}y^{2} : (-25xy^{2})\) Tính giá trị của biểu thức P tại x = -3 và y = 2,016.
Trả lời:
\(P = 20x^{4}y^{2} : (-25xy^{2}) = [20 : (-25)].(x^{4} : x).(y^{2} : y^{2}) = -\frac{4}{5}x^{3}.\)
Thay x = -3 vào P, ta được: \(P = -\frac{4}{5}.(-3)^{3} = \frac{105}{8}.\)
3. a) Cho đơn thức \(3xy^{2}.\)
- Hãy viết một đa thức có các hạng tử đều chia hết cho \(3xy^{2}.\)
- Chia các hạng tử của đa thức đó cho \(3xy^{2}.\)
- Cộng các kết quả vừa tìm được với nhau.
Trả lời:
- Đa thức có các hạng tử chia hết cho \(3xy^{2}\) là \((6x^{2}y^{2} + 3x^{4}y^{3}).\)
- Chia các hạng tử của đa thức trên cho \(3xy^{2}\) như sau:
\(6x^{2}y^{2} : 3xy^{2} = 2x.\)
\(3x^{4}y^{3} : 3xy^{2} = x^{3}y.\)
- Cộng các kết quả vừa tìm được: \(2x + x^{3}y.\)
b) Thực hiện phép chia đa thức \(30x^{4}y^{3} - 25x^{2}y^{3} - 3x^{4}y^{4}\) cho đơn thức \(5x^{2}y^{3}:\)
Trả lời:
\((30x^{4}y^{3} - 25x^{2}y^{3} - 3x^{4}y^{4}) : 5x^{2}y^{3}\)
\(= 30x^{4}y^{3} : 5x^{2}y^{3} - 25x^{2}y^{3} : 5x^{2}y^{3} - 3x^{4}y^{4} : 5x^{2}y^{3}\)
\(= 6x^{2} - 5 - \frac{3}{5}x^{2}y.\)