Giáo án Địa lý 11 bài: Khái quát về kĩ năng địa lý

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính

Hoạt động 1: Cả lớp

Bước 1: GV yêu cầu HS dựa vào kinh nghiệm làm các bài kĩ năng địa lí cho biết:

- Có các dạng bài kĩ năng địa lí nào thường làm trong các bài thi?

- Tại sao lại có nhiều dạng kĩ năng địa lí như vậy?

Bước 2: HS trả lời, GV chuẩn kiến thức.

Hoạt động 2: Cả lớp/ cá nhân

Bước 1: GV nêu câu hỏi:

- Theo các em biểu đồ là gì?

- Có các dạng biểu đồ nào?

- Tại sao các biểu đồ lại phong phú đa dạng?

- Khi vẽ biểu đồ cần phải đảm bảo những yêu cầu gì?

Bước 2: HS trả lời, các HS khác bổ sung, GV chuẩn kiến thức.

Hoạt động 3: Cả lớp

Bước 1: GV yêu cầu HS dựa vao kinh nghiệm trả lời các câu hỏi:

- Phân tích bảng số liệu thống kê là gì?

- Khi phân tích bảng số liệu thống kê, nhận xét biểu đồ đã vẽ cần thực hiện qua các bước nào?

Bước 2: HS trả lời, các HS khác bổ sung, GV chuẩn kiến thức.

I. Khái quát

Các bài thực hành kĩ năng địa lí trong các đề thi thường tập trung ở các dạng sau đây:

- Vẽ biểu đồ:

+ Vẽ biểu đồ hình cột (hoặc thanh ngang)

+ Vẽ biểu đồ hình tròn (hoặc hình vuông)

+ Vẽ biểu đồ đường biểu diễn (đồ thị)

+ Vẽ biểu đồ kết hợp (giữa cột và đồ thị)

+ Vẽ biểu đồ miền.

- Phân tích bảng số liệu thống kê.

1. Vẽ biểu đồ

- Biểu đồ: Là một hình vẽ cho phép mô tả động thái phát triển của một hiện tượng (như quá trình phát triển công nghiệp qua các năm…), mối tương quan về độ lớn giữa các đối tượng (như so sánh sản lượng lương thực của các vùng…) hoặc cơ cấu thành phần của một tổng thể (như cơ cấu ngành kinh tế…)

- Các loại biểu đồ rất phong phú, đa dạng.

Mỗi loại biểu đồ lại có thể được dùng để biểu hiện nhiều mục đích khác nhau. Vì vậy, khi vẽ biểu đồ, việc đầu tiên là phải đọc kĩ đề bài tìm hiểu mục đích, yêu cầu định thể hiện trên biểu đồ. Sau đó, căn cứ vào mục đích, yêu cầu đã được xác định để lựa chọn loại biểu đồ thích hợp nhất.

- Lưu ý: Khi vẽ bất cứ loại biểu đồ nào, củng phải đảm bảo được 3 yêu cầu:

+ Khoa học (chính xác).

+ Trực quan (rõ ràng, dễ đọc, dễ hiểu).

+ Thẩm mĩ (đẹp).

- Để đảm bảo tính trực quan và thẩm mĩ, khi vẽ biểu đồ người ta thường dùng kí hiệu để phân biệt các đối tượng trên bản đồ. Cần chú ý là trong khi làm bài, học sinh không được sử dụng bút màu để tô lên biểu đồ vì như vậy bị coi là đánh dấu bài. Các kí hiệu trong làm bài thi thường được biểu thị bằng các cách:

+ Gạch nền (gạch dọc, ngang, chéo…)

+ Dùng các ước hiệu toán học (dấu cộng, trừ, nhân, chia…)

2. Phân tích bảng số liệu thống kê

- Phân tích bảng số liệu thống kê: Là dựa vào một hoặc nhiều bảng thống kê để rút ra những nhận xét, kết luận cần thiết và giải thích nguyên nhân.

- Khi phân tích bảng số liệu thống kê cần chú ý:

+ Đọc kĩ đề thi để thấy được yêu cầu và phạm vi cần phân tích.

+ Cần tìm ra tính quy luật hay mối liên hệ nào đó giữa các số liệu.

+ Không được bỏ sót các dữ liệu. Nếu bỏ sót các số liệu sẽ dẫn đến việc phân tích thiếu chính xác hoặc có những sai sót.

+ Cần bắt đầu bằng việc phân tích các số liệu có tầm khái quát cao (số liệu mang tính tổng thể), sau đó phân tích các số liệu thành phần.

+ Tìm những giá trị lớn nhất, nhỏ nhất, trung bình. Đặc biệt chú ý tới những số liệu mang tính đột biến (tăng hoặc giảm).

+ Có thể phải chuyển số liệu tuyệt đối sang số liệu tương đối để dễ dàng so sánh, phân tích, tổng hợp.

+ Tìm mối liên hệ giữa các số liệu theo cả hàng ngang và hàng dọc.

- Việc phân tích bảng số liệu thống kê thường gồm hai phần:

+ Nhận xét về các diễn biến và mối quan hệ giữa các số liệu.

+ Giải thích nguyên nhân của các diễn biến hoặc mối quan hệ đó. Thường phải dựa vào những kiến thức đã học để giải thích.

II. Áp dụng

- Giáo viên đưa ra một số biểu đồ đã vẽ sẵn để học sinh nhận biết các dạng biểu đồ thường học.

- Giáo viên đưa ra một số bảng số liệu và nhận xét để học sinh thấy các bước nhận xét.