Giáo án Tin học 7 Chân trời sáng tạo (Cả năm + Tích hợp Năng lực số)

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN – HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin trong SGK – tr.12, 13 hoặc sử dụng công cụ tìm kiếm trên Internet để tìm kiếm thông tin liên quan và trả lời câu hỏi:

+ Hệ điều hành là gì?

+ Các thiết bị phần cứng và phần mềm hoạt động như thế nào dưới sự điều khiển của hệ điều hành?

+ Hệ điều hành có những chức năng gì?

+ Hãy kể tên những hệ điều hành mà em biết dành cho máy tính hoặc điện thoại thông minh.

- GV lưu ý với HS:

+ Các loại máy tính cần phải cài đặt hệ điều hành thì mới sử dụng được.

+ Hệ điều hành phải được cài đặt trước, sau đó mới có thể cài đặt và chạy các phần mềm máy tính khác.

- GV chia lớp thành 5 nhóm và yêu cầu mỗi nhóm phân tích một ví dụ trong SGK – tr.13, 14.

- GV yêu cầu các nhóm quan sát ví dụ và thực hiện nhiệm vụ:

+ Nhóm 1: Em hãy quan sát ví dụ 1, Hình 2 và trả lời câu hỏi: Hình 2 cho biết máy tính gồm những thiết bị gì? Phần mềm nào cung cấp thông tin này cho người dùng? Ví dụ 1 thể hiện chức năng nào của hệ điều hành?

+ Nhóm 2: Em hãy quan sát ví dụ 2, Hình 3 và trả lời câu hỏi: Làm thế nào để ngắt nguồn điện (hay ngắt kết nối thẻ nhớ) với máy tính? Em có cần tác động trực tiếp với nút nguồn (hay thẻ nhớ) hay chỉ cần điều khiển thông qua hệ điều hành? Ví dụ 2 thể hiện chức năng nào của hệ điều hành?

+ Nhóm 3: Em hãy quan sát ví dụ 3, Hình 4 và trả lời câu hỏi: Hình 4 cho biết có những phần mềm nào đang chạy trên máy tính? Phần mềm nào cung cấp những thông tin này? Làm thế nào để đóng một tiến trình đang chạy? Ví dụ 3 thể hiện chức năng nào của hệ điều hành?

+ Nhóm 4: Em hãy quan sát ví dụ 4 và trả lời câu hỏi: Máy tính ở phòng thực hành tin học có nhiều người dùng. Theo em, mỗi học sinh nên hay không nên sử dụng tài khoản riêng để học tập trên máy tính ở phòng thực hành tin học? Tại sao? Ví dụ 4 thể hiện chức năng nào của hệ điều hành?

+ Nhóm 5: Em hãy quan sát ví dụ 5, Hình 5 và trả lời câu hỏi: Hình 5 cho biết có những thư mục, tệp nào trên ổ đĩa D? Phần mềm nào cung cấp những thông tin này? File Explorer là một thành phần của phần mềm nào? Ví dụ 5 thể hiện chức năng nào của hệ điều hành?

- GV yêu cầu HS đọc thông tin trong mục Ghi nhớ và trả lời câu hỏi: Em hãy nêu tóm tắt về chức năng của hệ điều hành đối với: hoạt động của máy tính; phần mềm ứng dụng; người dùng.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK tr.12-14, quan sát Hình 2 đến Hình 5, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày về:

+ Khái niệm của hệ điều hành.

+ Các chức năng cơ bản của hệ điều hành

- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và kết luận

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Hệ điều hành

* Hoạt động 1: Đọc (và quan sát)

- Khái niệm: Hệ điều hành là chương trình máy tính có nhiệm vụ trực tiếp quản lí, điều khiển toàn bộ hoạt động của máy tính và đóng vai trò cầu nối trung gian trao đổi giữa người dùng và máy tính.

- Các thiết bị phần cứng và phần mềm được kết nối với nhau, phối hợp hoạt động trong cùng một hệ thống thống nhất dưới sự quản lí và điều khiển của hệ điều hành.

- Chức năng của hệ điều hành:

+ Quản lí, điều khiển các thiết bị phần cứng hoạt động nhịp nhàng, hiệu quả.

+ Quản lí, điều khiển các tiến trình, cấp phát, thu hồi tài nguyên phục vụ các tiến trình.

+ Quản lí tài khoản người dùng, cung cấp môi trường trao đổi thông tin giữa người sử dụng và máy tính.

+ Tổ chức lưu trữ, quản lí dữ liệu trong máy tính.

- Các hệ điều hành mà em biết là:

+ Hệ điều hành Windows, Linux, MacOS,… dành cho máy tính để bàn, máy tính xách tay.

+ Hệ điều hành iOS, Android,… dành cho điện thoại thông minh.

* Hoạt động 2: Làm

- Ví dụ 1:

+ Hình 2 cho biết máy tính có thẻ nhớ, các ổ đĩa, màn hình, máy in, bộ xử lí.

→ Chức năng: Hệ điều hành quản lí phần cứng, cung cấp giao diện trao đổi thông tin giữa người dùng và máy tính.

- Ví dụ 2:

+ Để ngắt nguồn điện với máy tính ta sử dụng nút Shut down.

+ Để ngắt kết nối thẻ nhớ, ta sử udnjg tính năng Safely Remove Hardware and Eject Media.

+ Em không cần tác động trực tiếp với nút nguồn (hay thẻ nhớ) mà chỉ cần điều khiển thông qua hệ điều hành.

→ Chức năng: Hệ điều hành điều khiển các thiết bị phần cứng hoạt động nhịp nhàng, hiệu quả.

- Ví dụ 3:

+ Hình 4 cho biết các phần mềm đang chạy là: Foxit Reader 9.7, Google Chrome, Microsoft Managerment Console, Microsoft Word, Paint, Snagit Editor, Task Manager, Viber, Windows Explorer.

+ Cửa sổ quản lí tiến trình cung cấp những thông tin này.

+ Để đóng một tiến trình đang chạy bằng cách chọn tiến trình và nháy chuột vào nút End task.

→ Chức năng: Hệ điều hành quản lí, điều khiển các phần mềm đang chạy trên máy tính.

- Ví dụ 4:

+ Mỗi học sinh nên sử dụng tài khoản riêng để học tập trên máy tính ở phòng thực hành vì khi đăng nhập vào tài khoản, người dùng sẽ được cung cấp môi trường làm việc riêng theo quyền người dùng.

→ Chức năng: Hệ điều hành quản lí tài khoản người dùng, cung cấp môi trường làm việc (hay trao đổi thông tin) cho người dùng.

- Ví dụ 5:

+ Hình 5 cho biết có những tệp, thư mực trên ổ đĩa D:

Ÿ Thư mục: Thu vien lop em, Do dung hoc tap, Sach giao khoa, Vo viet.

Ÿ Tệp: Tin hoc 7, Toan 7.

+ Phần mềm File Explorer cung cấp những thông tin này.

+ File Explorer là một ứng dụng của hệ điều hành Windows.

→ Chức năng: Hệ điều hành lưu trữ, quản lí dữ liệu trong máy tính.

* Hoạt động 3: Ghi nhớ

Hệ điều hành là phần mềm hệ thống, điều khiển và quản lí mọi hoạt động của máy tính; cung cấp, quản lí môi trường chạy các phần mềm ứng dụng, trao đổi thông tin giữa người dùng và máy tính; tổ chức lưu trữ và quản lí dữ liệu trong máy tính.

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN – HỌC SINH

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin đoạn 1 SGK – tr.14 hoặc tìm kiếm thông tin trên Internet và trả lời câu hỏi: - Kể một số nhu cầu công việc hàng ngày của con người về: việc làm, học tập, giải trí…

Từ đó GV dẫn dắt để HS biết được phần mềm ứng dụng để đi đến các khái niệm:

Phần mềm ứng dụng là gì? Em đã sử dụng phần mềm ứng dụng nào? Phần mềm đó giúp em xử lí công việc gì trên máy tính? Tại sao cần có phần mềm ứng dụng.

- Sau khi HS trả lời xong, GV yêu cầu HS tiếp tục đọc thông tin, quan sát Hình 6, thảo luận nhóm và tiếp tục đặt câu hỏi:

+ Chương trình máy tính được lưu trữ dưới dạng nào và lưu trữ ở đâu?

+ Phần mềm nào trực tiếp quản lí, điều khiển phần cứng?

+ Phần mềm nào cần phải chạy trên nền của hệ điều hành? Phần mềm nào tương tác với thiết bị phần cứng thông qua hệ điều hành?

- GV yêu cầu HS thảo luận nhóm đôi và hoàn thành các bài tập:

Bài tập 1. Chỉ ra hệ điều hành, phần mềm ứng dụng trong các phần mềm dưới đây:

A. Windows 10 B. iMindmap

C. Linux D. MS Powerpoint

E. iOS G. MS Word

H. Scratch I. Zalo

Bài tập 2. Đặc điểm nào dưới đây thuộc về hệ điều hành, thuộc về phần mềm ứng dụng?

A. Phải cài đặt thì máy tính mới có thể hoạt động được.

B. Cài đặt và máy tính khi có nhu cầu sử dụng.

C. Trực tiếp quản lí, điều khiển thiết bị phần cứng.

D. Tương tác với phần cứng thông qua hệ điều hành.

E. Tạo môi trường để chạy phần mềm ứng dụng.

G. Chạy trong môi trường của hệ điều hành.

H. Tự động chạy khi bật máy tính.

I. Khởi động theo lệnh của người sử dụng.

K. Cung cấp công cụ hỗ trợ người dùng thực hiện công việc trên máy tính.

- GV nêu kết luận để HS ghi nhớ: Phần mềm ứng dụng là chương trình máy tính hỗ trợ con người xử lí công việc trên máy tính.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK – tr.14,15, quan sát Hình 6, thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày:

+ Khái niệm phần mềm ứng dụng.

+ Phân biệt phần mềm ứng dụng và hệ điều hành.

+ Chương trình máy tính.

- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và kết luận

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Sự đa dạng của thiết bị vào – ra

* Hoạt động 1: Đọc (và quan sát)

§ Phần mềm ứng dụng:

- Phần mềm ứng dụng là những chương trình máy tính, cung cấp công cụ để hỗ trợ con người xử lí công việc cụ thể trên máy tính.

- Một số phần mềm ứng như MS Word (soạn thảo văn bản), MS Powerpoint (tạo bài trình chiếu), Zalo (nhắn tin, gọi điện, liên lạc cho mọi người), Scratch (lập trình dành cho trẻ em từ 8 tuổi trở lên),…

- Cần có phần mềm ứng dụng để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dùng.

- Chương trình máy tính được lưu trữ trên ổ đĩa dưới dạng tệp.

§ Phân biệt hệ điều hành và phần mềm ứng dụng:

- Hệ điều hành kết nối, quản lí và trực tiếp điều khiển các thiết bị phần cứng.

- Phần mềm ứng dụng chạy trên nền của hệ điều hành, tương tác với thiết bị phần cứng thông qua hệ điều hành.

* Hoạt động 2: Làm

Bài tập 1:

- Hệ điều hành: Windows 10, Linux, iOS.

- Phần mềm ứng dụng: iMindmap, MS Powerpoint, MS Word, Scratch, Zalo.

Bài tập 2:

- Đặc điểm thuộc về hệ điều hành: A, C, E, H.

- Đặc điểm thuộc phần mềm ứng dụng: B, D, G, I, K.

* Hoạt động 3: Ghi nhớ