Lý thuyết Sinh học 11 Cánh diều bài: Ôn tập chủ đề 2

- Cảm ứng ở sinh vật là khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận và phản ứng thích hợp với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.

- Cảm ứng ở sinh vật được thực hiện bằng các cơ chế, hình thức khác nhau giúp sinh vật thích ứng được với những thay đổi từ môi trường, đồng thời duy trì môi trường bên trong tối ưu cho các hoạt động sống của cơ thể, nhờ đó sinh vật tồn tại, sinh trưởng và thích nghi với môi trường.

Hình 1. Một số hiện tượng cảm ứng ở sinh vật

- Thực vật:

+ Thực vật thường sống cố định, bám rễ vào đất nên phản ứng chính của thực vật là thay đổi hình thái hoặc sự vận động các cơ quan.

+ Phản ứng của thực vật được kiểm soát bởi các hormone. Cảm ứng ở thực vật thường khó nhận thấy, diễn ra chậm, ...

- Động vật: Phản ứng diễn ra nhanh nên dễ nhận thấy ngay

- Thực vật:

+ Hướng động: là phản ứng vận động sinh trưởng của thực vật đối với tác nhân kích thích theo một hướng xác định. Dựa vào sự phản ứng trả lời kích thích của thực vật, có thể chia hướng động thành hướng động dương và hướng động âm.

+ Ứng động: là phản ứng vận động của thực vật đối với tác nhân kích thích không định hưởng của môi trường. Ứng động bao gồm ứng động sinh trưởng và ứng động không sinh trưởng.

Hình 2. Một số kiểu hướng động ở thực vật: hướng sáng (a), hướng nước (b), hướng trọng lực (c), hướng hoá (d), hướng tiếp xúc (e)

- Động vật:

+ Phản xạ không điều kiện: là phản xạ bẩm sinh, di truyền, đặc trưng cho loài, rất bền vững.

+ Phản xạ có điều kiện: là phản xạ hình thành qua quá trình học tập, mang tính cá thể, không bền vững.

- Thu nhận kích thích:

+ Thực vật: Rễ, thân, lá.

+ Động vật: Thụ thể hoặc cơ quan thụ cảm.

- Dẫn truyền và xử lí thông tin

+ Thực vật: Chất truyền tín hiệu.

+ Động vật: Hệ thần kinh.

- Trả lời kích thích.

+ Thực vật: Vận động gắn với sinh trưởng và Vận động không gắn với sinh trưởng.

+ Động vật: Cơ (co hoặc dãn) và tuyến (tăng hoặc giảm tiết).

Bài 1: Dựa vào sự phản ứng trả lời kích thích của thực vật có bao nhiêu loại hướng động?

Hướng dẫn giải

Hướng động ở thực vật được chia thành hướng động dương (sự vận động sinh trưởng hướng tới nguồn kích thích) và hướng động âm (sự vận động sinh trưởng hướng tránh xa nguồn kích thích).

Bài 2: Liệt kê một số biện pháp làm tăng năng suất cây trồng dựa trên kiến thức về cảm ứng ở thực vật?

Hướng dẫn giải

Biện pháp tăng năng suất cây trồng:

- Dựng giàn cho cây họ bầu, bí phát triển.

- Bón phân quanh gốc

- Vun gốc cây, tỉa các cành non gần gốc

- Trồng xen canh cây ưa sáng và cây ưa bóng

C. Trắc nghiệm Sinh học 11

>>>> Bài tiếp theo: Lý thuyết Sinh học 11 Cánh diều bài 15