Lý thuyết Sinh học 11 Chân trời sáng tạo bài: Ôn tập chương 4

- Sinh sản là sự tạo thành cá thể mới, đảm bảo tính liên tục của loài.

- Gồm có 2 hình thức: sinh sản vô tính và hữu tính.

Hình 1. Các hình thức sinh sản ở sinh vật

- Sinh sản vô tính:

+ Các hình thức sinh sản vô tính ở thực vật bao gồm: sinh sản bằng bào tử, sinh sản sinh dưỡng.

+ Con người đã ứng dụng sinh sản sinh dưỡng để nhân nhanh giống cây trồng bằng giâm, chiết, ghép, nuôi cấy mô tế bào.

- Sinh sản hữu tính:

+ Là hình thức có sự kết hợp giữa tinh trùng và trứng.

+ Ở thực vật Hạt kín có sự thụ tinh kép, hình thành hợp tử (2n) và nội nhũ (3n) để nuôi phôi khi hạt nảy mầm.

Hình 2. Sự phát triển ở thực vật có hoa

- Sinh sản vô tính:

+ Các hình thức sinh sản vô tính ở động vật bao gồm: phân đôi, nảy chồi, phân mảnh và trinh sinh.

+ Dựa trên nguyên lí là quá trình nguyên phân.

Hình 3. Một số hình thức sinh sản vô tính ở động vật

- Sinh sản hữu tính:

+ Quá trình sinh sản hữu tính ở động vật diễn ra gồm ba quá trình: Sự giảm phân tạo giao tử; Thụ tinh tạo hợp tử (thụ tinh ngoài, thụ tinh trong) và sự phát triển của phôi thai (đẻ trứng, đẻ trứng thai, đẻ con).

+ Sinh sản hữu tính ở động vật được điều hòa bằng các hormone sinh dục. Con người đã vận dụng để điều khiển quá trình sinh sản ở động vật và thực hiện sinh đẻ có kế hoạch ở người.

Hình 4. Quá trình hình thành tinh trùng (a) và trứng (b)

Bài 1: Nêu các dấu hiệu đặc trưng của quá trình sinh sản ở sinh vật?

Hướng dẫn giải

Sinh sản ở sinh vật có một số dấu hiệu đặc trưng: có sự tham gia và truyền đạt vật chất di truyền, có sự hình thành cá thể mới.

Bài 2: Liệt kê một số thành tựu của thụ tinh nhân tạo trong chăn nuôi và trong sinh sản ở người ở nước ta?

Hướng dẫn giải

- Thụ tinh nhân tạo còn gọi là phối giống nhân tạo, gieo tinh nhân tạo, là một phương pháp hỗ trợ sinh sản, thông qua một số biện pháp kỹ thuật, con người lấy tinh trùng từ con đực để pha chế, bảo quản và bơm vào đường sinh dục (tử cung) của con cái.

- Một số thành tựu của thụ tinh nhân tạo trong chăn nuôi và trong sinh sản ở người ở nước ta:

+ Thụ tinh ống nghiệm IVF ở người.

+ Thụ tinh nhân tạo được áp dụng trên lợn vào năm 1958, trên bò vào năm 1960, trên trâu vào năm 1961, trên ngựa vào năm 1964. Năm 1970, cơ sở đông lạnh tinh dịch bò dạng viên được xây dựng tại Moncada thuộc huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội. Năm 1986, Viện Chăn nuôi đã ứng dụng thành công thụ tinh nhân tạo trên gà, năm 1990 trên ngỗng, năm 1991 ứng dụng cho lai xa giữa ngan và vịt, năm 1995 ứng dụng trên cho dê, năm 1997 ứng dụng trên chó nghiệp vụ, .....