Đọc hiểu bài Chiều thu quê hương - Huy Cận
Đọc hiểu bài Chiều thu quê hương - Huy Cận chi tiết giúp học sinh dễ dàng tham khảo để chuẩn bị tốt cho kiểm tra sắp tới trong chương trình học Ngữ văn 9.
Đọc hiểu bài Chiều thu quê hương - Huy Cận
Đọc văn bản thực hiện các yêu cầu sau:
CHIỀU THU QUÊ HƯƠNG
Chiều thu trong, lá trúc vờn đẹp quá.
Lá mía xanh nhung quạt vào mái rạ
Tiếng lao xao như ai ngả nón chào.
Hoa mướp cuối mùa vàng rực như sao,
Giếng trong lẻo, trời xanh in thăm thẳm.
Chiều thu quê hương sao mà đằm thắm!
Tôi bước giữa vườn, bạn với hàng cau
Hút nắng tơ vàng như những đài cao
Đứng lồng lộng, thu tiếng chiều vàng rợi.
Vồng khoai lang xòe lá ra nằm sưởi
Cùng với gà mẹ xòe cánh ấp con.
Ở trước sân nhà mấy đống gạch son,
Hố vôi trắng nằm đợi ngày xây dựng.
Trời thu trong em bé cười má ửng;
Như cây sai mẹ đứng giữa chùm con.
Chiều thu vàng vàng rực cả tâm hồn
Của đất nước đang bồi da thắm thịt.
Gió biển mặn thổi về đây tha thiết;
Những con chim phơi phới cánh, chiều thu
Náo nức như triều, êm ả như ru…
(Huy Cận, Chiều thu quê hương, in trong tập thơ Trời mỗi ngày lại sáng, 1958)
Câu 1. Chỉ rõ cách gieo vần chân trong bốn câu thơ đầu.
Phương pháp giải
Chú ý đến cách các từ cuối dòng liên kết âm điệu với nhau.
Lời giải chi tiết
Đoạn thơ được gieo vần liền ở các tiếng: “quá” – “rạ”, “chào” – “sao”. Đây là cách gieo vần chân với các vần “a” và “ao”.
Câu 2. Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của yếu tố miêu tả trong việc khắc họa vẻ đẹp quê hương ở đoạn thơ:
“Đứng lồng lộng, thu tiếng chiều vàng rợi.
Vồng khoai lang xòe lá ra nằm sưởi,
Cùng với gà mẹ xòe cánh ấp con.
Ở trước sân nhà mấy đống gạch son.”
Phương pháp giải
Tìm các cụm từ miêu tả thiên nhiên và sinh hoạt đời sống trong đoạn thơ.
Lời giải chi tiết
- Yếu tố miêu tả: “đứng lồng lộng”, “vồng khoai xòe lá”, “gà mẹ xòe cánh ấp con”, “mấy đống gạch son”.
- Tác dụng: Gợi lên một bức tranh chiều thu quê hương sống động và bình yên. Những hình ảnh này mang đậm nét bình dị, thân thuộc của làng quê Việt Nam, khắc họa vẻ đẹp thanh bình, hiền hòa của cuộc sống sau chiến tranh.
Câu 3. Từ hoàn cảnh ra đời của bài thơ, em hiểu như thế nào về ý nghĩa của hai câu thơ:
“Chiều thu vàng vàng rực cả tâm hồn,
Của đất nước đang bồi da thắm thịt?”
Phương pháp giải
Liên hệ bối cảnh đất nước hòa bình, đang hồi sinh sau chiến tranh.
Lời giải chi tiết
Hai câu thơ thể hiện cảm xúc vui sướng, tự hào của tác giả khi chứng kiến đất nước hồi sinh mạnh mẽ sau những năm tháng chiến tranh gian khổ. Cảnh chiều thu rực rỡ không chỉ tô điểm cho thiên nhiên mà còn là biểu tượng của sự phát triển, ấm no, hạnh phúc của miền Bắc sau khi được giải phóng.
Câu 4. Biện pháp tu từ so sánh trong hai câu thơ dưới đây mang lại hiệu quả nghệ thuật gì trong việc biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tác giả?
“Những con chim phơi phới cánh chiều thu,
Náo nức như triều, êm ả như ru…”
Phương pháp giải
Xác định hai phép so sánh và ý nghĩa mà chúng gợi lên.
Lời giải chi tiết
- Làm câu thơ thêm sinh động, hấp dẫn, giàu cảm xúc.
- So sánh “những con chim phơi phới cánh” với “triều” (dòng nước cuộn trào) gợi lên sự náo nức, sôi động, tràn đầy sức sống.
- So sánh với “ru” (điệu hát ru êm ái) tạo cảm giác nhẹ nhàng, thanh bình.
=> Tác giả bày tỏ niềm hạnh phúc, sự say mê và tình yêu sâu sắc đối với vẻ đẹp bình yên của quê hương trong buổi chiều thu sau hòa bình.
Câu 5. Bài thơ gợi ta nhớ đến những khoảnh khắc bình yên trong cuộc sống. Em hãy chia sẻ một khoảnh khắc như vậy và nêu ý nghĩa của khoảnh khắc đó đối với em?
Phương pháp giải
Hãy kể lại một kỷ niệm cụ thể và cảm nhận của bản thân.
Lời giải chi tiết
Một buổi chiều ngồi bên cửa sổ, ngắm mưa rơi ngoài trời, cảm nhận không gian yên tĩnh và mùi thơm của đất sau mưa. Khoảnh khắc đó giúp em thư giãn, xua tan mọi lo âu, áp lực trong học tập và cuộc sống. Em cảm nhận được sự thanh thản trong tâm hồn và yêu thêm những điều giản dị, nhỏ bé trong cuộc sống thường ngày.
