Đọc hiểu bài Chuyện Lệ Nương - Nguyễn Dữ
Với nội dung bài Đọc hiểu bài Chuyện Lệ Nương - Nguyễn Dữ chi tiết giúp học sinh dễ dàng tham khảo để chuẩn bị tốt cho kiểm tra sắp tới trong chương trình học Ngữ văn 9.
Đọc hiểu bài Chuyện Lệ Nương - Nguyễn Dữ
Đọc văn bản dưới đây và trả lời các câu hỏi:
(Tóm tắt phần đầu: Lệ Nương và Phật Sinh là hai đứa trẻ được hai bà mẹ hẹn ước khi cùng đi cầu tự tại động Hồ Công. Cả hai đều ham nghề nghiên bút, tuy kì cưới xin chưa định nhưng hai người tình gắn bó, đã chẳng khác chi vợ chồng. Niên hiệu Kiến Tân, năm Kỷ Mão (1399) đời Trần, xảy ra cái vạ Trần Khát Chân, Lệ Nương bị bắt vào trong cung, Phật Sinh rất thất vọng. Cuối đời nhà Hồ, tướng Minh là Trương Phụ chia bình vào cướp, lấn chiếm Kinh kỳ. Sinh nghe Hán Thương phải chạy, đoán chắc là Lệ Nương cũng phải đi theo, bèn từ biệt mẹ đi vào Nam, mong được gặp mặt nhưng nơi đất khách, một mình không làm được gì. Sau đó, Sin đó, Sinh nhờ thê quân của vua Giản Định, khiến giặc phải rút quân. Sinh từ biệt các, tướng sĩ, đi tìm vợ. Sinh gặp một bà già và được biết là Lệ Nương vì không muốn theo quân Tàu qua của ải nên đã tự vẫn trên đất quê hương.)
Nói xong, bà già đưa Sinh đến, trỏ từng ngôi mộ cho biết và bảo:
- Trinh thuần cương liệt, ấy chỉ có mây người này, còn thì đều bị nhuốc nhơ cả.
Sinh đau thương vô hạn. Đêm hôm ấy chàng ngủ ở mộ, khóc mà nói rằng:
- Ta vì nàng mà từ xa đến đây, nàng có thể cùng ta gặp gỡ trong giấc chiêm bao để cho ta một lời yên ủi hay không?
Vợ chồng bèn cùng nhau âu yếm chuyện trò, y như lúc sống. Sinh nói:
- Nàng đã không may, vậy anh đem linh thân về, khỏi uống một chuyến đi không, lại trở về rồi.
Nàng nói:
- Thiếp rất cảm tấm thâm tỉnh ấy. Song thiếp cùng hai vị mỹ nhân gần gũi lâu ngày, giao tình thân mật, không một sớm bỏ đi. Phượng chỉ chốn này nước non trong sáng, mây khói vật vờ, vờ, thần yên phách yên, bất tất phiền chàng dời đổi nữa.
Sau khi gà gáy ba hồi, hai người vội cùng nhau đứng dậy từ biệt. Ngày hôm sau, Sinh đem mây lạng bạc, mua quan tài và nước thơm, cải táng cho nàng và cả hai mỹ nhân. Đêm sau mộng thấy ba người đến tạ ơn, chàng đương toan lại cùng trò chuyện thị thoắt chốc cả ba đều biến mất.
Chàng buồn rầu quay về, từ đấy không lấy ai nữa.
Đến sau, vua Lê Thái Tổ khởi nghĩa ở Lam Sơn, Sinh vì mối hờn oán cũ, đem quân ứng mộ, phàm gặp tướng sĩ nhà Minh đều chém giết dữ dội cho hà. Cho nên vua Lê phá diệt quân Minh, Sinh có dự nhiều công.
Lời bình: Than ôi! điều tín ước gần với lẽ phải thì lời nói tất nên giữ đúng, nếu đối với lẽ phải mà chưa được ổn thì sự giữ đúng không cần. Như chàng họ Lý kia, vì mối ân tình, giữ bền ước cũ, lưu ly hoạn nạn, vẫn chẳng quên lời, tình thật đáng thương, mà lẽ phải thì chưa được ôn. Bởi sao? Cảm tình mà đi tìm thì nên, liều chết mà đi tìm thị không nên, liều chết để đi tìm đã không nên, huống nữa lại thôi không lấy vợ, để đứt dòng giống của tiên nhân phòng có nên không? Cho nên người quân tử phải biết tòng quyền chứ không nên chấp nhất. Giữ điều nhỏ để mất điều lớn, chăng là gã Lý Sinh này ư?
(Trích Chuyện Lệ Nương, in trong Truyền kì mạn lục, Nguyễn Dữ, Trúc Khê Ngô văn Triện dịch, NXB Văn hóa, 1962)
Câu 1. Xác định không gian xuất hiện trong đoạn trích
Phương pháp giải
Đọc kĩ văn bản, xác định các từ ngữ chỉ không gian
Lời giải chi tiết
Không gian:
- Nơi chôn cất Lệ Nương và hai mỹ nhân
- Giấc mơ của Phật Sinh
- Lam Sơn (nơi vua Lê Thái Tổ khởi nghĩa)
Câu 2. Tìm các từ ngữ biểu đạt cảm xúc của Phật Sinh trong đoạn trích.
Phương pháp giải
Đọc và xác định các từ ngữ
Lời giải chi tiết
Các từ ngữ: đau thương vô hạn, buồn rầu, mối hờn oán cũ
Câu 3. Từ những việc làm của Phật Sinh trong đoạn trích, anh/chị thấy Phật Sinh là người như thế nào?
Phương pháp giải
Xác định những việc làm của Phật Sinh để hiểu được bản chất của nhân vật
Lời giải chi tiết
Phật Sinh là một người chung tình, nghĩa khí và kiên trì trong tình yêu.
Câu 4. Phân tích tác dụng của việc đan xen giữa yếu tố lịch sử và yếu tố kì ảo trong câu chuyện.
Phương pháp giải
Xác định yếu tố kì ảo, liên hệ yếu tố lịch sử
Lời giải chi tiết
Việc đan xen yếu tố lịch sử và yếu tố kì ảo giúp tạo chiều sâu cảm xúc và tăng sức hấp dẫn nghệ thuật. Đồng thời làm nổi bật phẩm chất trinh liệt, nghĩa tình của Lệ Nương và nhấn mạnh sự chung thuỷ, trọng nghĩa của Phật Sinh. Yếu tố lịch sử tạo nền chân thực, khắc hoạ nỗi đau thời loạn, thân phận phụ nữ, số phận con người trong biến cố đất nước. Bên cạnh đó, yếu tố kì ảo còn gửi gắm tư tưởng nhân đạo khi mở ra cơ hội gặp gỡ cuối cùng, biểu đạt niềm thương xót và sự trân trọng với những phận người tài sắc nhưng bạc mệnh.
Câu 5. Anh/ Chị có đồng ý với nhận định về nhân vật Phật Sinh trong lời bình không? Vì sao?
Phương pháp giải
Nêu suy nghĩ của bản thân
Lời giải chi tiết
- Đồng ý vì Phật Sinh quá chấp nhất vào lời hẹn ước, đặt nặng tình riêng đến mức “không lấy vợ nữa”, dễ dẫn đến việc “giữ điều nhỏ mà mất điều lớn” như lời bình nhận xét. Đây là hạn chế của một người sống theo cảm tính.
- Nhưng, cũng cần thấy lời bình có phần khắt khe. Phật Sinh là người sống nặng tình nghĩa, thủy chung, một lòng hướng về Lệ Nương dù trải qua biến cố lịch sử. Việc đi tìm nàng và cải táng cho cả ba mỹ nhân thể hiện tấm lòng nhân hậu, đáng trân trọng, không thể quy hoàn toàn là “không phải lẽ”.
=> Phật Sinh vừa có nét cực đoan của người trọng tình đến mức mù quáng, vừa đáng quý ở tấm lòng thủy chung son sắt hiếm có.
