Đọc hiểu bài Vườn mẹ mai vàng - Nguyễn Hữu Quý 

Đọc hiểu bài Vườn mẹ mai vàng - Nguyễn Hữu Quý chi tiết giúp học sinh dễ dàng tham khảo để chuẩn bị tốt cho kiểm tra sắp tới trong chương trình học Ngữ văn 9.

Đọc hiểu bài Vườn mẹ mai vàng - Nguyễn Hữu Quý

Đọc văn bản dưới đây và trả lời các câu hỏi:

Vườn mẹ mai vàng

(1) Ngấn lũ mùa thu

in trong ký ức

con đi xa, thương mẹ vô chừng!

(2) Những cánh đồng van vát miền Trung

neo vào Trường Sơn để không trôi ra biển

như chúng con

neo vào mẹ để còn xứ sở!

(3) Mẹ tần tảo trong miền Trung chìm nổi

áo nối tay, gieo vớt những mùa màng

giọt mồ hôi rơi xèo đất hạn

củ sắn, củ khoai vùi bão ngọt bùi.

(4) Hạt thóc chín vàng đọng bao nhiêu nỗi

mẹ ơi, nỗi nào không đắng đót núi sông

núi miền Trung dốc, sông miền Trung ngắn

mẹ miền Trung trĩu gánh gập ghềnh.

(5) Tết con về quê, vườn mẹ mai vàng

như hương sắc cả năm dồn tụ lại

miền khắc bạc mùa xuân chừng ngắn ngủi

vẫn dâng đầy thơm thảo một miền Trung!

(Nguyễn Hữu Quý, Baovannghe.online, Hội nhà văn Việt Nam)

Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu để xác định thể thơ của bài thơ trên

Phương pháp giải

Căn cứ vào những đặc điểm của thể thơ tự do

Lời giải chi tiết

Số tiếng trong các dòng không bằng nhau là dấu hiệu để xác định thể thơ tự do của đoạn trích.

Câu 2. Hãy chỉ ra từ ngữ, hình ảnh miêu tả miền Trung trong đoạn (4) của bài thơ?

Lời giải chi tiết

Từ ngữ, hình ảnh miêu tả miền Trung được sử dụng trong đoạn (4) của bài thơ: thóc chín vàng, núi dốc, sông ngắn, mẹ - trĩu gánh gập ghềnh.

Câu 3. Vận dụng kiến thức về các biện pháp tu từ để gọi tên, chỉ ra biểu hiện của phép tu từ sử dụng trong đoạn thơ

- Phân tích tác dụng trên các phương diện

+ Tác dụng nghệ thuật

+ Tác dụng nội dung

+ Tác dụng biểu cảm

Lời giải chi tiết

- Tác giả so sánh: miền Trung neo vào Trường Sơn - như - chúng con neo vào mẹ

- Tác dụng của biện pháp tu từ so sánh:

+ Làm cho câu thơ giàu hình ảnh, sinh động và giàu sức gợi.

+ Neo vào mẹ - Dựa/tựa vào mẹ. Mẹ an ủi, ấp ôm, che chở, vỗ về. Cách so sánh vừa gợi ra đặc điểm, dáng vẻ địa hình miền Trung (hẹp, lưng tựa vào Trường Sơn để đứng vững, chống chọi, duy trì sự sống); vừa gợi ra vẻ đẹp của quê hương miền Trung hiền hậu, bao dung; Liên tưởng giữa cái hữu hình “neo vào Trường Sơn” với cái vô hình “neo vào mẹ” để thấy được niềm tin vững chắc; điểm tựa tinh thần mà suốt đời mẹ dành cho con.

+ Qua đó, tác giả gửi gắm tình cảm yêu mến, trân quý với miền Trung, với quê hương, với mẹ

Câu 4. Căn cứ vào ý nghĩa và giá trị tư tưởng của bài thơ, thực hiện liên hệ bản thân để viết đoạn văn về chủ đề: sự gắn kết gia đình và quê hương trong hành trình trường thành

Phương pháp giải

Nội dung bài thơ: Bài thơ bộc lộ tình cảm của người con với quê hương miền Trung, với mẹ.

Từ nội dung trên, học sinh có thể bày tỏ suy nghĩ về sự gắn kết với gia đình và quê hương trong hành trình trưởng thành của mỗi con người.

+ Có thể theo hướng: Sự gắn kết với gia đình, quê hương là cần thiết, không thể thiếu với mỗi con người; là điểm tựa, sức mạnh nuôi dưỡng tâm hồn con người, giúp con người vững vàng, khôn lớn...

Lời giải chi tiết

Đoạn văn tham khảo:

Gia đình và quê hương là cội nguồn yêu thương, là điểm tựa vững chắc trong hành trình trưởng thành của mỗi con người. Sự gắn kết với gia đình giúp ta luôn cảm nhận được tình yêu thương, sự che chở, là động lực để vượt qua khó khăn. Quê hương không chỉ là nơi chôn nhau cắt rốn mà còn nuôi dưỡng tâm hồn, hình thành nhân cách, giúp ta hiểu rõ giá trị của cội nguồn. Dù đi xa, mỗi người vẫn luôn mang theo trong tim những ký ức, truyền thống tốt đẹp, để từ đó vững vàng trước sóng gió cuộc đời. Vì vậy, trân trọng gia đình và quê hương chính là trân trọng chính bản thân mình.

Câu 5. Căn cứ vào ý nghĩa và giá trị tư tưởng của bài thơ, thực hiện liên hệ bản thân để viết đoạn văn về chủ đề: sự gắn bó sâu sắc của nhân vật trữ tình - người con đối với mẹ và với quê hương miền Trung

Phương pháp giải

- Bao trùm toàn bài thơ là tình cảm yêu thương sâu nặng, sự gắn bó sâu sắc của nhân vật trữ tình - người con đối với mẹ và với quê hương miền Trung.

- Tình cảm đó được bộc lộ qua những cung bậc cảm xúc, tâm trạng phong phú, sâu sắc:

+ Nỗi xót xa, day dứt khi nhớ lại những gian khổ nhọc nhằn mà mẹ và quê hương đã trải qua;

+ Niềm cảm phục, biết ơn trước sự bao dung, sự hi sinh của mẹ, khát vọng vươn lên từ những gian khó của quê hương;

+ Niềm tự hào, cảm giác hạnh phúc xen lẫn niềm tin, hi vọng về những mùa xuân mới sẽ đến với mẹ, với quê hương....

Lời giải chi tiết

Bài thơ Vườn mẹ mai vàng thể hiện tình cảm yêu thương sâu nặng, sự gắn bó tha thiết của nhân vật trữ tình – người con đối với mẹ và quê hương miền Trung. Cảm xúc ấy được bộc lộ qua nhiều cung bậc phong phú, sâu sắc. Trước hết, đó là nỗi xót xa, day dứt khi nhớ về những tháng ngày gian khổ, nhọc nhằn mà mẹ và quê hương đã trải qua trong chiến tranh, thiên tai. Những vất vả ấy không chỉ là thử thách mà còn là dấu ấn không thể phai mờ trong tâm hồn người con. Đồng thời, nhân vật trữ tình bày tỏ niềm cảm phục, biết ơn trước sự tần tảo, bao dung, hi sinh thầm lặng của mẹ, cũng như khát vọng vươn lên mạnh mẽ của quê hương. Trong dòng chảy cảm xúc, người con còn bộc lộ niềm tự hào và hạnh phúc khi chứng kiến vườn mai nở vàng – biểu tượng cho sức sống bền bỉ, tươi đẹp. Hình ảnh ấy gợi lên niềm tin, hi vọng về một tương lai tươi sáng, về những mùa xuân mới sẽ đến với mẹ và quê hương. Bài thơ đã khắc họa chân thực, xúc động tình cảm gia đình và tình yêu quê hương – hai giá trị thiêng liêng nuôi dưỡng tâm hồn con người.