Đọc hiểu bài Đá trổ bông - Nguyễn Ngọc Tư
Với nội dung bài Đọc hiểu bài Đá trổ bông - Nguyễn Ngọc Tư chi tiết giúp học sinh dễ dàng tham khảo để chuẩn bị tốt cho kiểm tra sắp tới trong chương trình học Ngữ văn 9.
Đọc hiểu bài Đá trổ bông - Nguyễn Ngọc Tư
Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi:
Suốt ba chục năm, duy nhất một lần Khờ rời núi chừng tuần lễ. Nó bị sét đánh. Cái đầu trọc của núi mà nó đang chăn giữ, không hiểu sao hay bị sét xuống thăm, đến cây cối không mọc nổi. Bữa đó giông khô, Khờ lom khom gom mớ thuốc nam chùa gửi phơi, thì bị sét quật lăn ra, tóc cháy xém. Câu đầu tiên nó nói khi tỉnh dậy, “đá trổ bông chưa?”
Tới ông trời còn không bứng thằng Khờ ra khỏi mớ đá đó, người núi Xanh nói. Đúng lúc Khờ lại thêm một lượt gánh nữa ngang qua chỗ quán nước tôi ngồi cùng mấy bà trong xóm, nhe răng cười. Ở Khờ không có vẻ gì bơ vơ, dù đang một mình bơi giữa đá và nắng. Ngay khi nó bị che khuất bởi một cua gắt trên đường mòn, cũng để lại cảm giác ấm áp, chắc nịch. Khó giải thích, nhất là nhân vật ấy mang trong mình một câu chuyện mủi lòng.
Hỏi mẹ Khờ có từng quay lại không, người núi Xanh nói biết đâu, giờ nhiều du khách lên đây, mặt mũi ai cũng dáo dác như ai, nhớ sao nổi người phụ nữ mấy chục năm về trước. Thằng nhỏ hay bị du khách ghẹo, họ xưng mẹ nè con, mau về với mẹ. “Mẹ tui nói chừng đá trổ bông mới lên đón, giờ có trổ xíu nào đâu”, Khờ nói. Chỉ một lời dối ầu ơ(4), nhưng với bộ não ngờ nghệch của Khờ, đã thành một thứ dây trói bền dai, buộc nó mãi trên đỉnh núi. Mẹ Khờ có ở đây, chắc gì lay chuyển được nó, đá chưa nở bông nào.
Dân núi Xanh có lần hối tiếc, khi xúm nhau thuyết phục Khờ, rằng đám đá đó đâu thể trổ bông được, sét đánh quá chừng mà, nhìn thì biết, tới cỏ còn không mọc nổi. Khờ nói luôn, vậy mấy cục đá hong bị trời đánh thể nào cũng có bông. Từ bữa đó nó leo trèo khắp núi. Lo bông đá đang trổ ở hang hốc nào đó, nơi nó chưa mò tới. Còn cả xóm thì phấp phỏng sợ nó trượt chân.
Mình mà nói núi này đá đực khó ra bông, Khờ sẽ hỏi, vậy núi nào mới có? Tôi hình dung vậy, khi ngó thằng nhỏ vừa gánh xong đôi nước cuối cùng trong ngày, đổ vào cái khạp da bò đặt ngay đỉnh trọc. Nước ấy dành cho du khách uống đỡ khát. Dù họ chỉ dùng rửa mặt, rửa chân, hắt vào người nhau cho vui.
Nắng vẫn xéo xắt, chưa chịu nguội. Tôi quay lại đúng cái chân núi mà vài tiếng đồng hồ trước mình đứng ngán ngẩm vì nắng và hồ Xanh cạn đáy. Nghĩ chắc cũng không cần trèo lên chi, quá biết trên đó có những thứ gì, lại miễu cậu miễu cô, lại những quán xá đu theo vách đá, lại bày bán mấy thứ thần dược từ cỏ cây meo mốc chớ đâu.
Nhưng Khờ xuất hiện, với đôi thùng nước treo đầu gánh, rủ khơi khơi, lên núi chơi, bông đá nay mai sẽ trổ.
(In trong “Tạp chí Nhà văn và Tác phẩm”, số Xuân Đinh Dậu, 2017)
Câu 1. Chỉ ra dấu hiệu để xác định ngôi kể của truyện ngắn.
Phương pháp giải
Chú ý lời của người kể chuyện
Lời giải chi tiết
Trong truyện ngắn "Đá trổ bông", dấu hiệu để xác định ngôi kể là ngôi thứ nhất, khi người kể xưng "tôi". Điều này thể hiện qua những câu như "Tôi ông trời còn không bứng thằng Khờ ra khỏi mớ đá đó", hay "Tôi quay lại đứng cái chân núi..." Điều này cho thấy câu chuyện được kể từ góc nhìn của một người chứng kiến, không phải người trong cuộc, và sự kể chuyện mang tính trực tiếp, gần gũi với người đọc.
Câu 2. Chỉ ra biện pháp tu từ trong câu văn: Mua nó đi cọ rửa những bậc đã đóng rêu, che giúp mái nhà ai đó, công bà Chín Sầu Đâu đi hốt thuốc nam chữa đau khớp, đón thắng Đen kẹt ở trường trong giông gió.
Phương pháp giải
Vận dụng kiến thức về biện pháp liệt kê
Lời giải chi tiết
Câu văn: "Mua nó đi cọ rửa những bậc đã đóng rêu, che giúp mái nhà ai đó, công bà Chín Sầu Đâu đi hốt thuốc nam chữa đau khớp, đón thắng Đen kẹt ở trường trong giông gió."
- Biện pháp tu từ trong câu này là liệt kê, với hàng loạt hành động khác nhau được nêu ra một cách liên tiếp để miêu tả công việc và sự vất vả của các nhân vật. Biện pháp này nhằm tạo ra một hình ảnh sống động về cuộc sống mưu sinh đầy gian khổ của những con người trong tác phẩm.
Câu 3. Anh/chị hiểu gì về hình ảnh "đá trổ bông" trong nhan đề và trong toàn bộ tác phẩm?
Phương pháp giải
Dựa vào ngữ cảnh, nêu suy nghĩ về hình ảnh
Lời giải chi tiết
Hình ảnh "đá trổ bông" là một phép ẩn dụ sâu sắc trong tác phẩm, thể hiện sự kiên cường, bền bỉ và khả năng vươn lên của nhân vật Khờ. "Đá" tượng trưng cho những khó khăn, thử thách trong cuộc sống, còn "bông" là kết quả của sự kiên nhẫn, lòng tin và sự hy vọng. Câu chuyện về Khờ là hành trình chờ đợi "bông trổ" trên đá, tượng trưng cho khát khao sống, sự vươn lên từ những gian khó. Khờ, mặc dù là một đứa trẻ ngây ngô, vẫn có niềm tin mạnh mẽ vào những điều kỳ diệu, vào khả năng vượt qua thử thách mà không hề nản chí. Đây chính là hình ảnh của hy vọng và sự kiên cường trong cuộc sống.
Câu 4. Qua truyện Đá trổ bông, anh/chị hãy nêu nhận xét về phong cách của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư.
Phương pháp giải
Liên hệ với phong cách sáng tác của tác giả
Lời giải chi tiết
Nguyễn Ngọc Tư có phong cách viết đặc trưng với lối kể chuyện giản dị, chân thật nhưng đầy ẩn dụ. Các tác phẩm của cô thường khám phá những khía cạnh sâu sắc của cuộc sống, nhân vật và tâm lý con người. Trong "Đá trổ bông", phong cách của tác giả thể hiện qua việc xây dựng một không gian núi non, hoang sơ và những nhân vật bình dị nhưng có nội tâm phức tạp. Những chi tiết nhỏ, như hình ảnh của Khờ leo núi, đem lại cảm giác mộc mạc, tự nhiên, nhưng lại sâu sắc và giàu ý nghĩa. Nguyễn Ngọc Tư thường sử dụng những hình ảnh đẹp và giàu tính tượng trưng để khắc họa những giá trị sống, niềm tin và hy vọng.
Câu 5. Từ nội dung của văn bản anh/chị có suy nghĩ gì về sức mạnh của niềm tin trong cuộc sống?
Lời giải chi tiết
Niềm tin là yếu tố quan trọng giúp con người vượt qua mọi thử thách, khó khăn trong cuộc sống. Trong "Đá trổ bông", nhân vật Khờ thể hiện một niềm tin mãnh liệt vào điều kỳ diệu, vào khả năng bông "trổ" từ đá dù xung quanh mọi người đều nghĩ đó là điều không thể. Niềm tin của Khờ không chỉ là sự mong đợi một kết quả tốt đẹp mà còn là sự kiên nhẫn, dũng cảm để tiếp tục cố gắng dù không thấy rõ con đường phía trước. Câu chuyện cho thấy niềm tin là sức mạnh vô hình nhưng mạnh mẽ, giúp con người vượt qua mọi khổ ải và sống vững vàng hơn.
Câu 6. Viết đoạn văn (khoảng 600 chữ) cảm nhận về nhân vật thằng Khờ trong văn bản trên
Phương pháp giải
Chú ý các chi tiết, hình ảnh về nhân vật Khờ
Lời giải chi tiết
Nhân vật Khờ trong tác phẩm "Đá trổ bông" của Nguyễn Ngọc Tư là một hình mẫu nhân vật đặc biệt, mang đậm dấu ấn của sự ngây thơ, lạc quan và niềm tin vô bờ bến vào cuộc sống. Mặc dù chỉ là một đứa trẻ, Khờ thể hiện một sức mạnh nội tâm dẻo dai, kiên cường không thua kém những người lớn, điều này thể hiện rõ qua hành trình chờ đợi "bông trổ" trên đá của mình. Khờ không phải là nhân vật có trí tuệ sắc bén, cũng không phải là người thông minh hay khéo léo, nhưng chính sự chân thành, vô tư và niềm tin mãnh liệt vào những điều kỳ diệu trong cuộc sống đã tạo nên sức mạnh của cậu.
Khờ là một hình ảnh rất đặc biệt, một đứa trẻ vẫn giữ được sự ngây thơ và thuần khiết giữa cuộc sống đầy thử thách và gian khổ. Dù phải sống một mình trên núi, dù là người duy nhất gánh vác những công việc của người lớn, Khờ vẫn lạc quan và vô cùng tự tin. Cậu sẵn sàng làm bất cứ việc gì để giúp đỡ mọi người xung quanh mình, từ việc rửa bậc đá cho đến việc cung cấp nước cho du khách. Tất cả những hành động của Khờ đều được thực hiện với một tấm lòng chân thành và vô tư, không mong cầu đền đáp. Một trong những điểm nổi bật của Khờ là sự kiên nhẫn và niềm tin tuyệt đối vào một điều gì đó sẽ xảy ra, cho dù đó có thể là điều không tưởng. Khờ không ngừng leo núi, tìm kiếm những "bông" có thể nở từ đá, dù ai cũng nghĩ rằng điều đó là không thể. Hình ảnh "đá trổ bông" là một biểu tượng mạnh mẽ của sự hy vọng và kiên cường. Khờ tin rằng dù mọi người xung quanh có hoài nghi, thậm chí cười nhạo, thì chỉ cần cậu kiên trì, sự kỳ diệu sẽ đến. Qua nhân vật Khờ, tác giả Nguyễn Ngọc Tư gửi gắm một thông điệp sâu sắc về niềm tin và hy vọng. Khờ là hình mẫu của sự ngây thơ, của tình yêu và lòng tin vào cuộc sống, là sự khắc họa rõ nét về khả năng vượt qua khó khăn, thử thách chỉ nhờ vào một niềm tin mạnh mẽ. Chính niềm tin ấy giúp Khờ không ngừng bước đi, không ngừng tìm kiếm, mặc dù biết rằng không dễ dàng để đạt được mục tiêu.
Khờ, với những hành động vô tư và tâm hồn trong sáng, đã khiến người đọc cảm nhận được sức mạnh kỳ diệu của niềm tin. Đó là niềm tin không chỉ về những điều kỳ diệu có thể xảy ra, mà còn về sức mạnh của con người trong việc tạo dựng một cuộc sống tươi đẹp, bất chấp những khó khăn, thử thách. Chính sự kiên trì, niềm tin và lòng dũng cảm của Khờ đã làm nên một câu chuyện đẹp, đầy cảm động và đầy ý nghĩa về cuộc sống.
