Đọc hiểu bài Quê mình - Nguyễn Thế Kỷ
Đọc hiểu bài Quê mình - Nguyễn Thế Kỷ chi tiết giúp học sinh dễ dàng tham khảo để chuẩn bị tốt cho kiểm tra sắp tới trong chương trình học Ngữ văn 9.
Đọc hiểu bài Quê mình - Nguyễn Thế Kỷ
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
QUÊ MÌNH
(Nguyễn Thế Kỷ)
Đưa con về thăm quê
Cha gặp lại tuổi mình ngày thơ dại
Mấy dãy ao làng sen còn thơm mãi
Hoa gạo rơi xao xác sân đình.
Bến bờ nào cũng dội sóng sông Dinh
Xa ngái nào cũng mơ về núi Gấm
Hạt giống đồng chiêm gieo vào tâm khảm
Vẫn xanh tươi góc bể chân trời.
Quê mình là vậy đó con ơi
Bát cơm con ăn, ân tình con gặp
Mùi chua của bùn, vị nồng của đất
Với cha, hơn cả bạc vàng.
Bến bờ nào ông bà dắt con sang
Dòng đục dòng trong, câu thương câu giận
Thương cụ đồ xưa bút nghiên lận đận
Đỗ trạng rồi còn lội ruộng vinh quy.
Đất quê mình nâng bước cha đi
Để có con hôm nay trở lại
Như sông suối về nơi biển ấy
Lại góp mưa xanh mát mạch nguồn.
Yên Thành, 6/1992
(In trong Về lại triền sông, NXB Văn học, năm 2017, tr 53)
Nguyễn Thế Kỷ sinh năm 1960, quê ở xã Liên Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông: Về lại triền sông (2017), Nhớ thương ở lại (2019), Chuyện tình Khau Vai (2019),...
* Chú thích
(1) Sông Dinh, (3) Núi Gấm: thuộc tỉnh Nghệ An.
(2) Xa ngái: xa xôi.
(4) Vinh quy: trở về làng một cách vẻ vang sau khi thi đỗ.
Câu 1. Xác định thể thơ của bài thơ.
Phương pháp giải
a. Căn cứ các thể thơ đã học.
b. Căn cứ nội dung bài đọc hiểu, tìm ý.
c. Căn cứ bài đọc hiểu, tìm ý, phân tích.
d. Phân tích
e. Căn cứ bài đọc hiểu, phân tích.
g. Phân tích
h. Phân tích
Lời giải chi tiết
Thể thơ tự do.
Câu 2. Bài thơ viết về đề tài gì?
Phương pháp giải
Căn cứ nội dung bài đọc hiểu, tìm ý
Lời giải chi tiết
Bài thơ viết về tình yêu quê hương và nỗi nhớ về quê hương của tác giả, qua đó thể hiện sự trân trọng, yêu quý và tự hào về cội nguồn, mảnh đất nơi đã sinh ra mình.
Câu 3. Tác giả đã sử dụng những từ ngữ nào để miêu tả hình ảnh thiên nhiên và con người của “quê mình"
Phương pháp giải
Căn cứ bài đọc hiểu, tìm ý, phân tích.
Lời giải chi tiết
Tác giả đã sử dụng những từ ngữ miêu tả thiên nhiên và con người của "quê mình" như:
- Thiên nhiên: "dãy ao làng sen", "hoa gạo", "sông Dinh", "núi Gấm", "hạt giống đồng chiêm", "sông suối", "biển", "mưa", "mạch nguồn".
- Con người: "cha", "ông bà", "cụ đồ", "bút nghiên", "con".
Câu 4. Phân tích tác dụng của phép tu từ so sánh được sử dụng trong hai câu thơ sau: Mùi chua của bùn, vị nồng của đất Với cha, hơn cả bạc vàng.
Phương pháp giải
Phân tích
Lời giải chi tiết
Phép tu từ so sánh trong câu thơ “Mùi chua của bùn, vị nồng của đất / Với cha, hơn cả bạc vàng” có tác dụng:
- Giúp câu thơ thêm sinh động, hấp dẫn.
- Nhấn mạnh, làm nổi bật giá trị tinh thần của quê hương. Tác giả so sánh những mùi vị quê hương với bạc vàng để thể hiện rằng, dù vật chất có giá trị thế nào, tình cảm gia đình và quê hương mới là điều quý giá và bền vững nhất trong cuộc sống.
- Qua đó thể hiện tình yêu quê hương của tác giả.
Câu 5. Diễn biến cảm xúc của tác giả được thể hiện như thế nào trong bài thơ?
Phương pháp giải
Căn cứ bài đọc hiểu, phân tích.
Lời giải chi tiết
Diễn biến cảm xúc của tác giả trong bài thơ diễn ra từ sự nhớ nhung, trân trọng đối với quê hương, đến niềm tự hào và biết ơn sâu sắc đối với cha ông, tổ tiên. Bài thơ bắt đầu với hình ảnh quê hương gần gũi, bình dị, rồi dần chuyển sang những suy ngẫm về tình cảm gia đình, và cuối cùng là niềm hạnh phúc khi được trở lại với cội nguồn, với mảnh đất đã nuôi dưỡng và chắp cánh cho những ước mơ.
Câu 6. Nêu chủ đề của bài thơ và một số căn cứ giúp em xác định chủ đề ấy.
Phương pháp giải
Từ nội dung rút ra chủ đề
Lời giải chi tiết
Chủ đề của bài thơ là tình yêu quê hương, sự biết ơn đối với gia đình và cội nguồn. Các căn cứ xác định chủ đề này bao gồm: hình ảnh thiên nhiên quê hương (hoa gạo, sông Dinh, núi Gấm), tình cảm gắn bó với cha mẹ, tổ tiên, sự hi sinh của ông bà, và sự tự hào về những giá trị đã được truyền lại từ thế hệ trước.
Câu 7. Từ ý thơ được gửi gắm trong khổ thơ cuối, em hãy chia sẻ về trách nhiệm của mỗi cá nhân đối với quê hương mình. (Trình bày khoảng 5 đến 7 dòng)
Phương pháp giải
Liên hệ bản thân
Lời giải chi tiết
Từ ý thơ gửi gắm trong khổ thơ cuối, mỗi cá nhân cần có trách nhiệm với quê hương bằng cách gìn giữ, bảo vệ và phát triển quê hương. Quê hương là nơi nuôi dưỡng tâm hồn và tạo ra sức mạnh cho mỗi người, vì vậy mỗi người cần tôn trọng và yêu quý những giá trị truyền thống, đóng góp cho sự phát triển của cộng đồng và giữ gìn môi trường sống trong lành. Những hành động nhỏ như chăm sóc cây cối, bảo vệ cảnh quan, hay tham gia các hoạt động thiện nguyện cũng là cách thể hiện tình yêu với quê hương.
