Đọc hiểu bài Ngọn đèn không tắt - Nguyễn Ngọc Tư
Đọc hiểu bài Ngọn đèn không tắt - Nguyễn Ngọc Tư chi tiết giúp học sinh dễ dàng tham khảo để chuẩn bị tốt cho kiểm tra sắp tới trong chương trình học Ngữ văn 9.
Đọc hiểu bài Ngọn đèn không tắt - Nguyễn Ngọc Tư
Đọc văn bản dưới đây và trả lời các câu hỏi:
NGỌN ĐÈN KHÔNG TẮT
Người ta gửi tới nhà Tư Lai một lá thơ. Thơ đề "Kính gởi ông Hai Tương". Cả nhà bối rối không ít. Ông Hai Tương đã ra người thiên cổ lâu rồi, thấy có người nhắc lại chồng, bà cụ Hai Tương nhớ quá ứa nước mắt. Khui lá thơ ra, thì ra là thơ mời nói chuyện khởi nghĩa.
Con Tươi ngồi chắt nước cơm ngoài sau bếp than trong bụng: "Mấy chuyện đó kể muốn thuộc lòng rồi, bắt kể hoài, bộ mấy ổng hổng chán sao".
Cái khởi nghĩa đó xảy ra đã lâu lắm rồi. Dân xứ này có người nhớ, người không. Cái người không nhớ thì cũng nhớ được hai ngày. Ngày thứ nhất là ngày giỗ chung những người khởi nghĩa bị giặc bắn ngoài chợ. Ngày thứ hai là cái ngày kỷ niệm khởi nghĩa. Xã tưng bừng dựng cờ đỏ chói, chạy xuồng máy rước mấy cụ lão thành lại đằng chỗ ủy ban ngồi uống nước trà, ôn lại chuyện cũ. Những chuyện mà các cụ cất vô trong tim, trong máu, buổi sáng nhớ, buổi chiều nhớ, buổi tối cũng nhớ.
Hồi còn sống, ông nội thương con Tươi nhất. Tươi cũng thương ông nội, quấn quít bên ông. Công việc của nó là nấu cơm, chở nước, quét dọn nhà cửa. Thời gian rảnh ngồi nghe ông nội kể chuyện xưa, nghe bà nội kể chuyện còn xưa hơn nữa. Thằng Sáng suốt ngày chạy nhảy, ăn chực ở nhà hàng xóm trề môi như đưa đò:
- Ông nội khó thấy mồ.
Tươi không nghĩ ông nội khó, nhưng ông nội hơi lạ lùng. Ông nội dắt Tươi ra biển đứng sục chân trong bùn, nghe nước biển lấp liếm đầu gối, nội chỉ hướng Hòn.
- Bây coi kìa, Hòn đó.
- Dạ, xa quá hen nội.
- Bây ơi - nội đột nhiên nghẹn ngào - tao nhớ Hòn quá.
Má Tươi bảo: "Con Tươi đi theo ông nội riết nó... khùng". Nó không khùng nhưng nó già trước tuổi, nó già theo những câu chuyện xưa. Ông nội ngộ lắm. Ông nói cho nó biết sở dĩ bùn xứ nó mặn là vì có rất nhiều xương máu của chú, bác, cô, dì đã đổ xuống, trong đó đương nhiên là có máu của thầy, của mấy anh em khởi nghĩa. Ông nói cho nó biết sống làm sao như cây đước thẳng tuột ưỡn ngực giữa sình lầy và còn nhóc chuyện nữa. Tươi cảm thấy mình phải có nhiệm vụ ghi nhớ những gì mà ông nội nói. Vì ba má nó lo làm ăn không có ở đây để nghe, vì thằng Sáng không muốn nghe. Rồi một bữa khác, ông nội nó ra bãi ngồi tới chạng vạng không chịu vô nhà. Ngồi coi biển đục ngầu, ngồi coi mặt trời lặn. Tươi năn nỉ ông vô nhà để ở ngoài này gió máy cảm chết. Ông nội nó không chịu vô, vò đầu nó than:
- Tao thương thầy quá. Nhớ thầy quá. Tao thèm gặp thầy, gặp anh em.
Ðâu ngờ cái lần nội nói đó, nội đi gặp thầy thiệt. Xóm Rạch vắng một người già cỗi cằn ngồi hát sử hận, mấy ông làm phim, viết sử tiếc đứt ruột ông già sống qua những tháng năm biến động và nhứt là đã trải qua cuộc khởi nghĩa trên Hòn.
(Trích truyện ngắn Ngọn đèn không tắt, Nguyễn Ngọc Tư)
Câu 1. Đoạn trích trên được kể theo ngôi thứ mấy?
Phương pháp giải
Chú ý lời của người kể chuyện
Lời giải chi tiết
Ngôi kể: ngôi thứ ba
Câu 2. Chi tiết nào đóng vai trò là điểm mở đầu của câu chuyện?
Phương pháp giải
Chú ý phần mở đầu truyện
Lời giải chi tiết
Chi tiết đóng vai trò là điểm mở đầu của câu chuyện: "Người ta gửi tới nhà Tư Lai một lá thơ. Thơ đề 'Kính gởi ông Hai Tương'."
Câu 3. Qua văn bản trên, em thấy Tươi là nhân vật như thế nào?
Phương pháp giải
Chú ý các chi tiết miêu tả nhân vật Tươi
Lời giải chi tiết
Qua văn bản trên, Tươi là một nhân vật giàu tình cảm, sâu sắc, trưởng thành sớm và có ý thức lịch sử.
– Tươi yêu thương, gắn bó với ông nội, lắng nghe và ghi nhớ những câu chuyện xưa.
– Em hiểu được giá trị của sự hy sinh, của truyền thống khởi nghĩa dù còn rất trẻ.
– So với người anh trai thờ ơ, Tươi lại già trước tuổi vì mang trong mình nỗi niềm và ký ức của người đi trước.
Câu 4. Chủ đề của chuyện ngắn trên là gì?
Phương pháp giải
Từ nội dung rút ra chủ đề
Lời giải chi tiết
Chủ đề: Ca ngợi truyền thống yêu nước, tinh thần khởi nghĩa của cha ông; đồng thời thể hiện sự trân trọng ký ức lịch sử, vai trò của thế hệ sau trong việc gìn giữ, tiếp nối những giá trị thiêng liêng ấy
Câu 5. Qua lời của ông Hai Tương trong quá khứ được gọi lại từ dòng hồi tưởng của nhân vật Tươi: "sở dĩ bùn xứ nó mặn là vì có rất nhiều xương máu của chú, bác, cô, dì đã đổ xuống, trong đó đương nhiên là có máu của thầy, của mấy anh em khởi nghĩa.", em rút ra bài học gì cho bản thân?
Phương pháp giải
Từ nội dung rút ra bài học phù hợp
Lời giải chi tiết
Bài học rút ra:
– Lịch sử quê hương không chỉ là câu chuyện trong sách vở, mà in hằn lên đất đai, dòng nước và cả máu xương của người đi trước.
– Em cần biết ơn và trân trọng quá khứ, sống có lý tưởng, trách nhiệm, không quên công ơn của thế hệ cha anh.
– Mỗi người trẻ phải là "ngọn đèn không tắt", tiếp nối ký ức lịch sử bằng cách sống tử tế, có ích và giữ gìn bản sắc dân tộc.
