Đọc hiểu bài Mẹ và cảnh đồng - Trần Văn Lợi
VnDoc xin giới thiệu bài Đọc hiểu bài Mẹ và cảnh đồng - Trần Văn Lợi chi tiết giúp học sinh dễ dàng tham khảo để chuẩn bị tốt cho kiểm tra sắp tới trong chương trình học Ngữ văn 9.
Đọc hiểu bài Mẹ và cánh đồng - Trần Văn Lợi
Đọc đoạn trích sau:
Khi tôi vun trồng xanh những ước mơ
Mẹ gánh mùa đông xuống đồng chiêm mặn
Lội dòng sông tát ánh trăng chống hạn
Cây lúa gầy nhễ nhại giọt phù sa
Có một thời xuân sắc mẹ đi qua
Để cánh đồng xanh bao thì con gái
Mẹ tính tuổi bằng hai lần gặt hái
Bằng nhọc nhằn nắng hạn lại mưa giông
Gửi dấu tay khắp thửa ruộng xứ đồng
Thương cái vạc cái cò ngày giáp hạt
Mẹ giữ dành hạt giống sau mùa gặt
Cái chum sành truyền lại sự ấm no
Cơn gió Lào cho mắt mẹ âu lo
Cỏ dại mọc tràn bờ xôi, ruộng mật
Đám lá lúa cứa nóng bừng da mặt
Ngọn cỏ gừng đâm nhói những bước chân
[…]
Và tôi như hạt thóc vàng bé nhỏ
Mẹ đã gieo hi vọng ở trên đồng
Chợt lo sợ ngày cuối mùa, hết vụ
Hạnh phúc mẹ chờ chẳng kịp trổ bông.
(Trích Mẹ và cánh đồng, Trần Văn Lợi 2, in trong tập miền gió cát, NXB Thanh Niên, 2000, tr.18)
Câu 1. Xác định thể thơ của đoạn trích trên.
Phương pháp giải
Dựa vào đặc trưng thể loại
Lời giải chi tiết
Thể thơ 8 chữ
Câu 2. Chỉ ra những hình ảnh, từ ngữ gợi lên sự vất vả, tảo tần của “mẹ” trong khổ thơ thứ nhất?
Phương pháp giải
Đọc và xác định những hình ảnh, từ ngữ thể hiện sự vất vả, tảo tần của mẹ
Lời giải chi tiết
Những hình ảnh, từ ngữ gợi lên sự vất vả, tảo tần của “mẹ”:
Mẹ gánh mùa đông xuống đồng chiêm mặn
Lội dòng sông tát ánh trăng chống hạn
Cây lúa gầy nhễ nhại giọt phù sa
Câu 3. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nhân hóa được sử dụng trong hai câu thơ:
Trời được mùa phơi sao chín đầy sân
Bông lúa cúi xuống ước mong đời mẹ
Phương pháp giải
Vận dụng kiến thức về biện pháp nhân hoá
Lời giải chi tiết
– Biện pháp tu từ nhân hóa: “Trời phơi”; “Bông lúa cúi xuống ước mong”
– Tác dụng:
+ Làm cho lời thơ giàu hình ảnh, giàu sức gợi, tăng tính biểu cảm và hấp dẫn cho người đọc
+ Làm nổi bật thế giới thiên nhiên (trời, bông lúa) trở nên gần gũi, sinh động, có hồn, có những hành động, suy nghĩ, tình cảm như con người.
+ Qua đó, tác giả thể hiện một cách sâu sắc niềm vui được mùa, sự hòa hợp giữa con người và vũ trụ, đồng thời ca ngợi công lao của người mẹ, người nông dân và tình cảm biết ơn sâu sắc.
Câu 4. Nhận xét về tình cảm, thái độ của tác giả qua bài thơ trên?
Phương pháp giải
Đọc và xác định tình cảm, thái độ của tác giả
Lời giải chi tiết
- Bài thơ thể hiện tình cảm trân trọng, biết ơn sâu sắc của tác giả dành cho người mẹ tảo tần, hi sinh cả tuổi xuân và sức lực vì con cái và cuộc sống mưu sinh nơi đồng ruộng.
- Thái độ của tác giả vừa là niềm xúc động, vừa là nỗi xót xa, day dứt, đặc biệt khi nghĩ về những hi vọng mà mẹ dành trọn cho con, có thể chưa kịp đơm hoa kết trái.
- Tác giả cũng bày tỏ sự trân quý những giá trị lao động thầm lặng và hi sinh cao cả của mẹ trong hành trình nuôi con khôn lớn.
Câu 5. Từ suy ngẫm của tác giả “Và tôi như hạt thóc vàng bé nhỏ - Mẹ đã gieo hi vọng ở trên đồng", em hãy bày tỏ suy nghĩ về ý nghĩa của những niềm tin, hi vọng mà cha mẹ “ươm mầm" cho con cái trên hành trình trưởng thành. (trình bày 5 - 6 dòng).
Phương pháp giải
Liên hệ bản thân
Lời giải chi tiết
Niềm tin và hi vọng mà cha mẹ dành cho con cái chính là nguồn động lực to lớn, nâng bước ta trên hành trình trưởng thành. Dù cuộc sống vất vả, gian nan, nhưng cha mẹ vẫn không ngừng “gieo” ước mơ và chờ mong từng thành quả nhỏ nhoi từ con. Đó là tình yêu thương thầm lặng nhưng bền bỉ, là niềm tin không điều kiện. Biết trân trọng điều đó, chúng ta sẽ sống có trách nhiệm hơn, không phụ sự hi sinh và kì vọng lớn lao ấy.
