Giáo án Ngữ văn 10 bài: Văn bản theo CV 5512 (tiếp)

Hoạt động của GV và HS

Sản phẩm dự kiến

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV : giao việc cho HS theo nhóm:

Nhóm 1: Bài tập 1/ sgk- tr 37

Phân tích tính thống nhất về chủ đề của đoạn văn?

Hãy đặt nhan đề cho đoạn văn?

Nhóm 2: Bài tập 2/ sgk – tr 38

Sắp xếp các câu văn theo trình tự hợp lý và giải thích vì sao em chọn cách sắp xếp đó?

Đặt nhan đề cho văn bản?

Nhóm 3: Bài tập 3/ sgk tr 38

GV: Hướng dẫn HS đọc phần gợi ý trong SGK để viết hai văn bản theo yêu cầu.

Nhóm 4: Bài tập 4/ sgk – tr 38

GV: Hướng dẫn HS đọc phần gợi ý trong SGK để viết văn bản theo yêu cầu – đúng bố cục của một lá đơn

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

* Hoạt động cá nhân: HS đọc bài tập và thực hiện yêu cầu.

* Hoạt động cặp đôi: Học sinh thảo luận và trả lời câu hỏi.

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

(Hình thức hoạt động nhóm, kĩ thuật phòng tranh, kĩ thuật thông tin – phản hồi)

-HS treo bảng phụ lên, đại diện nhóm báo cáo kết quả, các nhóm khác quan sát, thảo luận, đánh giá

Các nhóm khác thảo luận, chuẩn bị phương án phản biện

-GV quan sát các nhóm hoạt động, hỗ trợ, tư vấn HS

Bước 4: Nhận xét, đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

GV nhận xét thái độ, kết quả làm việc các nhóm. Nếu các kết luận của các nhóm sai, thiếu, GV gợi dẫn để HS tìm ra kết luận đúng nhất

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Độc lập- tự do- hạnh phúc

ĐƠN XIN PHÉP NGHỈ HỌC

Kính gửi:

- Ban giám hiệu trường……..

- Cô giáo chủ nhiệm lớp 10...

- Các thầy cô giáo bộ môn....

Em tên là: ........ Học sinh lớp 10..............

Hôm nay, em viết đơn này xin trình bày sự việc sau:

Hôm qua em đi học về không may bị ốm và hôm nay không thể tiếp tục đến lớp được.

Vậy, em viết đơn này kính mong quý thầy cô và lớp cho em được nghỉ học ngày... Em hứa sẽ chép bài và làm bài tập đầy đủ.

Em xin chân thành cảm ơn.

Hải Phòng, Ngày..

Học sinh đã kí

III. Luyện tập:

1. Bài tập 1:

a. Đoạn văn có một chủ đề thống nhất, câu chủ đề đứng đầu đoạn: giữa cơ thể và môi trường có ảnh hưởng qua lại với nhau.

b. Sự phát triển chủ đề:

* Câu chủ đề: Giữa cơ thể và môi trường có ảnh hưởng qua lại với nhau.

* Các luận cứ:

- Hai luận cứ lí lẽ:

+ Môi trường có ảnh hưởng tới mọi đặc tính của cơ thể.

+ So sánh các lá mọc trong các môi trường khác nhau.

- Bốn luận chứng (dẫn chứng):

+ Lá cây đậu Hà Lan" tua cuốn.

+ Lá cây mây" tua móc có gai bám.

+ Lá cây xương rồng" gai.

+ Lá cây lá bỏng" chứa nhiều nước.

c. Nhan đề:

- Mối quan hệ giữa cơ thể và môi trường.

- Ảnh hưởng qua lại giữa cơ thể và môi trường.

- Môi trường và sự sống.

2. Bài tập 2:

Sắp xếp các câu văn thành một văn bản hoàn chỉnh.

- Thứ tự đúng: (1), (3), (5), (2), (4).

- Nhan đề: Hoàn cảnh ra đời của bài thơ Việt Bắc.

3. Bài tập 3:

- Câu chủ đề: Môi trường sống của loài người hiện nay đang bị huỷ hoại nghiêm trọng.

- Các luận cứ:

+ Rừng đầu nguồn đang bị chặt phá, khai thác bừa bãi là nguyên nhân gây ra lũ lụt, hạn hán kéo dài.

+ Các sông suối ngày càng bị ô nhiễm.

+ Rác thải, chất thải công nghiệp và sinh hoạt chưa được xử lí.

+ Các loại thuốc trừ sâu sử dụng không theo quy định đảm bảo an toàn cho môi trường...

- Tiểu kết: Thực trạng trên làm cho nạn ô nhiễm môi trường sống đang ở mức báo động.

- Tiêu đề: Môi trường sống kêu cứu.

4. Bài tập 4:

Đơn xin phép nghỉ học là một văn bản hành chính.

- Đơn gửi cho: BGH, GVCN, GVBM, Tập thể lớp.

- Người viết ở cương vị là học sinh.

- Mục đích viết đơn: xin nghỉ học.

- Nội dung cơ bản: Họ tên; Lý do nghỉ học; Thời gian nghỉ; Lời hứa.

- Kết cấu:

+ Quốc hiệu, tiêu ngữ.

+ Họ tên người nhận

+ Nội dung đơn

+ Ký tên.

Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

Hoạt động 3. Hoạt động thực hành

? Văn bản là gì?

? Văn bản có những đặc điểm nào?

? Theo lĩnh vực và mục đích giao tiếp, người ta chia văn bản ra làm mấy loại?

GV gọi hs lên bảng làm bài tập.

a, Phân tích tính thống nhất về chủ đề của đoạn văn.

b, Phân tích sự phát triển của chủ đề.

? Đặt nhan đề cho đoạn văn?

? Sắp xếp…?

-> hs đứng tại chỗ trình bày.

GV gọi hs lên bảng.

GV hướng dẫn Hs làm mẫu đơn từ.

Hs phải xác định vấn đề sau:

- Người viết (Hs) gửi cho thầy cô giáo viên chủ nhiệm.

- Mục đích: xin phép được nghỉ học.

- Nội dung cơ bản: Họ tên, lớp, địa chỉ, lí do, thời gian nghỉ, hứa thực hiện khi đi học trở lại.

- Quốc hiệu, tiêu đề, ngày tháng, kí tên người viết

Gv yêu cầu một vài hs đọc lá đơn xin phép nghỉ học của mình, nhận xét, định hướng hoàn thiện.

Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng

GV hướng dẫn Hs phân biệt các loại văn bản.

A. Củng cố lý thuyết.

1. Khái niệm văn bản.

2. Đặc điểm của văn bản.

3. Các loại văn bản.

B. Luyện tập.

* BT1 ( 37)

a, Đoạn văn có 1 chủ đề thống nhất: câu chốt đứng ở đầu câu được làm rõ bằng các câu tiếp theo.

b, Ý khái quát (luận điểm): “Giữa cơ thể…qua lại với nhau”-> được làm sáng tỏ bằng 2 luận cứ:

+, Môi trường có ảnh hưởng tới mọi đặc tính của cơ thể.

+, So sánh các lá mọc trong các môi trường khác nhau.-> 4 luận chứng: lá cây đậu Hà Lan, cây mây, cây xương rồng, cây lá bỏng => làm rõ luận cứ và luận điểm.

=> Ý chung của đoạn được triển khai rất rõ ràng.

c, Nhan đề: ảnh hưởng của môi trường sống đến cơ thể.

* BT2(38)

- 2 cách:

+, 1- 3 – 5 – 2 - 4.

+, 1- 3 – 4 – 5 -2.

- Nhan đề: giá trị nội dung bài thơ Việt Bắc.

* BT3 (38)

- Môi trường sống kêu cứu.

Môi trường sống của loài người hiện nay đang bị hủy hoại ngày càng nghiêm trọng. Rừng đầu nguồn bị chặt phá, khai thác bừa bãi là nguyên nhân gây ra lụt, lở, hạn hán kéo dài. Các sông, suối , nguồn nước ngày càng bị cạn kiệt và bị ô nhiễm do chất thải của các khu công nghiệp, các nhà máy đổ ra… Tất cả những vấn đề đó đã ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống con người. Hơn ai hết, chúng ta chính là những người cần bảo vệ môi trường.

* BT4 (38)

Đơn xin phép nghỉ học.

a. Người nhận: Thầy (cô) giáo chủ nhiệm và các thầy (cô) bộ môn.

- Người viết: Học trò.

b. Mục đích: Xin phép được nghỉ học trong một thời gian nhất định.

c. Nội dung: Cần nêu rõ:

- Họ và tên, lớp, trường.

- Lí do xin nghỉ học.

- Thời gian xin nghỉ.

- Lời hứa thực hiện đầy đủ các công việc học tập khi phải nghỉ học.

d. Kết cấu:- Quốc hiệu, tiêu ngữ.

- Tên đơn.

- Người nhận, đơn vị công tác của người nhận.

- Họ và tên, lớp, trường của hs.

- Lí do xin nghỉ học.

- Thời gian xin nghỉ.

- Lời hứa thực hiện đầy đủ các công việc học tập khi phải nghỉ học.

- Địa điểm, thời gian viết đơn.

- Kí tên.

- Xác nhận của phụ huynh hs.

- VB chia làm 2 nhóm:

+ VB sáng tạo: chính luận, KH, nghệ thuật, sinh hoạt, báo chí…

+ VB theo mẫu: hợp đồng, biên bản, đơn từ, hành chính.

+ VB thuộc PCNN nghệ thuật: Dùng trong lĩnh vực giao tiếp có tính nghệ thuật, để bộc lộ cảm xúc, từ ngữ thông thường, giàu hình ảnh, ca dao …

+ VB thuộc PCNN chính luận: Dùng trong lĩnh vực giao tiếp về chính trị, mang tính toàn dân, dùng từ ngữ chính trị, kết cấu mạch lạc, chặt chẽ.

+ VB thuộc PCNN khoa học: Dùng trong lĩnh vực giao tiếp khoa học, để truyền thụ kiến thức khoa học, từ ngữ khoa học, kết cấu mạch lạc, chặt chẽ.

+ VB thuộc PCNN hành chính: Dùng trong lĩnh vực giao tiếp hành chính, để trình bày ý kiến hay ghi nhận sự việc, hoạt động trong đời sống, thường theo mẫu in sẵn.