Giáo án môn Ngữ văn lớp 10 bài 9

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

NỘI DUNG CẦN ĐẠT

Hoạt động 2. Hình thành kiến thức mới

GV hướng dẫn HS tìm hiểu hình tượng Đăm Săn trong lễ ăn mừng chiến thắng

Tóm tắt nghi lễ và sự kiện?

? Cảm nhận vẻ đẹp của Đăm Săn trong lễ ăn mừng chiến thắng?

? Đặc điểm của văn phong sử thi ở đoạn này?

Thảo luận: sự kiện của đoạn trích là cuộc giao tranh, nhưng có miêu tả nhiều cảnh đổ máu,chết chóc không? miêu tả nhiều cảnh gì? (tả đậm nét cảnh ăn mừng chiến thắng, tả trận đánh nhưng hướng về cuộc sống thịnh vượng, no đủ, thống nhất cộng đồng).

?Qua đoạn trích, hãy nêu nhận thức của em về vẻ đẹp của nghệ thuật và tư tưởng trong đoạn trích, cũng như sử thi Đăm Săn nói chung?

HS đọc ghi nhớ SGK

Hoạt động 3. Hoạt động thực hành

Cho học sinh làm bài luyện tập trang 36

Hoạt động 4. Hoạt động ứng dụng

Gv hướng dẫn HS nghiên cứu bài học, vận dụng kiến thức liên môn giải quyết tình huống sau:

- Là một nhà lãnh đạo trong tương lai, em cần học được từ Đăm Săn những phẩm chất nào?

- HS suy nghĩ, trình bày.

- Vai trò của các sáng tác sử thi Tây Nguyên trong bối cảnh hiện nay ? Theo em cần làm gì để những giá trị tinh thần ấy được giới trẻ đón nhận, để văn hóa Tây Nguyên nói chung và giá trị VHDG không bị mai một ?

- HS thảo luận nhóm, trả lời.

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN (tiếp)

3. Cảnh ăn mừng chiến thắng

- Nghi lễ: + tế lễ thần linh

+ tổ chức ăn mừng: đánh chiêng, rượu thịt nhiều vô kể

+ mọi người chúc mừng…

Quan niệm tôn thờ thần linh, tập tục ăn mừng chiến thắng của người Ê- Đê

- Hình ảnh Đăm Săn:

+Lời hiệu triệu: ơ các con, ơ các con…, hỡi anh em trong nhà, hỡi bà con trong làng…

+Lời chỉ huy, ra lệnh: hãy đánh chiêng lên, hãy đi lấy rượu…

+ Hình dáng, cơ thể: đôi mắt long lanh như mắt chim ghếch, bắp chân to bằng cây xà ngang…

+Trang phục: ngực quấn một tấm mền chiến, mình khoác một tấm áo chiến, tai đeo nụ..

+Hình ảnh ăn uống, vui chơi: uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán ,tóc thả trên sàn…

+Sức mạnh: nằm sấp thì gãy rầm sàn, nằm ngửa thì gãy xà dọc

-> Hình tượng Đăm Săn được miêu tả đậm nét, toàn diện, toả sáng vẻ đẹp kỳ vĩ, trong thái độ ngưỡng mộ tôn thờ của cộng đồng. Người anh hùng sử thi trở nên chói sáng là tâm điểm của cộng đồng.

- Đặc điểm nghệ thuật: những đoạn văn dài, câu dài với so sánh phóng đại trùng điệp, liệt kê trùng điệp, kiểu câu cảm thán, hô ngữ, hình ảnh hào hùng, nhịp điệu nhịp nhàng, sôi nổi…tạo nên vẻ đẹp của văn phong sử thi

- Ý nghĩa của việc mô tả đậm nét cảnh ăn mừng chiến thắng:

+Bộc lộ quan điểm về chiến tranh bộ tộc lúc bấy giờ: mở rộng cộng đồng, đồng tình với sự phát triển, lớn mạnh của cộng đồng =>Cho nên bộc lộ niềm vui say sưa ca ngợi chiến thắng, hướng về cuộc sống thịnh vượng, no đủ đoàn kết. Đó là khát vọng lớn lao cao đẹp của xã hội Ê-đê.

III. TỔNG KẾT

1. Vẻ đẹp của nghệ thuật sử thi:

-Xây dựng hình tượng anh hùng kỳ vĩ tầm vóc thần linh

- Ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhạc điệu, trang trọng với phép so sánh và phóng đại độc đáo

- Câu cảm thán, hô ngữ, trùng điệp, liệt kê,

=> Tạo nên một phong cảnh riêng cho Sử thi: phong cách lãng mạn hào hùng, đầy sức hấp dẫn.

2. Vẻ đẹp của nội dung tư tưởng:

- Ca ngợi người anh hùng tài năng, phẩm chất cao đẹp: trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình, thiết tha với sự phồn vinh của thị tộc

- Khát vọng cao đẹp của con người đã được khẳng định từ ngàn xưa

IV. LUYỆN TẬP: Luyện tập bài ở SGK

- Đề cao vai trò của thần linh trợ giúp con người trong buổi đầu xây dựng bờ cõi - quan niệm của người xưa.

- Cũng chính là đề cao con người có trí tuệ sức mạnh như thần linh.

Thần linh và con người gần gũi mật thiết. Đó là dấu vết của tư duy thần thoại cổ sơ.

àVai trò của con người và thần linh trong cuộc chiến đầu của Đăm Săn (Trời góp ý, phút loé sáng của người anh hùng, vừa là sự thông minh, khéo léo của nhân dân chỉ vẽ cho chàng.Ông trời- sức mạnh của thần linh, vừa là trí tuệ của nhân dân. Trong cuộc chiến này có sức mạnh con người, thần linh, tâm hồn và trí tuệ người anh hùng). Tuy nhiên vai trò đó chỉ mang tính gợi ý chứ không quyết định.

*Gợi ý:

- Tinh thần trách nhiệm xây dựng cộng đồng

- Trọng danh dự biết chiến đấu chống lại các thế lực thù địch để bảo vệ danh dự cộng đồng

- Biết tập hợp sức mạnh và tinh thần đoàn kết toàn dân

- Dám đương đầu với khó khăn, thử thách, lòng dũng cảm, tinh thần hiệp nghĩa.

*Các sáng tác STTN có ý nghĩa vô cùng quan trọng:

- Phản ánh đời sống văn hóa tinh thần người Tây Nguyên

- Khẳng định những phẩm chất của người anh hùng…

* Biện pháp

- Tuyên truyền…

- Hình thức quảng bá văn hóa và giới thiệu sử thi.

- Có hình thức dạy học phù hợp tạo hứng thú với thế hệ trẻ.