Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ lớp 7 Kết nối tri thức

Bản quyền tài liệu thuộc về VnDoc.
Nghiêm cấm mọi hành vi sao chép với mục đích thương mại.

1. Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ: Trước khi đọc

Câu 1 trang 90 Ngữ văn 7 Tập 1 Kết nối tri thức: Mùa xuân trong cảm nhận của em có gì đáng nhớ?

Gợi ý trả lời:

Mùa xuân gợi lên trong em:

• Những niềm vui, phấn khởi khi một năm mới bắt đầu, với nhiều hoạt động lễ hội vui chơi giải trí thú vị
• Những sự thích thú với cảnh vật tươi đẹp của thiên nhiên, đất trời cùng các chuyến du xuân
• Sự mong chờ, kì vọng và động lực phấn đấu hơn cho một năm mới với nhiều cơ hội mới

Câu 2 trang 90 Ngữ văn 7 Tập 1 Kết nối tri thức: Hãy đọc một vài đoạn thơ mà em yêu thích viết về mùa xuân.

Gợi ý trả lời:

Một ít nắng, vài ba sương mỏng thắm,
Mấy cành xanh, năm bảy sắc yêu yêu
Thế là xuân. Tôi không hỏi chi nhiều.
Xuân đã sẵn trong lòng tôi lai láng.
Xuân không chỉ ở mùa xuân ba tháng;
Xuân là khi nắng rạng đến tình cờ,
Chim trên cành há mỏ hót ra thơ;
Xuân là lúc gió về không định trước.
Đông đang lạnh bỗng một hôm trở ngược,
Mây bay đi để hở một khung trời
Thế là xuân. Ngày chỉ ấm hơi hơi,
Như được nắm một bàn tay son trẻ…

(trích Xuân không mùa - Xuân Diệu)

Đây cả mùa xuân đã đến rồi
Từng nhà mở cửa đón vui tươi
Từng cô em bé so màu áo
Đôi má hồng lên nhí nhảnh cười…

(trích Thơ xuân - Nguyễn Bính)

Trong làn nắng ửng: khói mơ tan,
Đôi mái nhà tranh lấm tấm vàng.
Sột soạt gió trêu tà áo biếc,
Trên giàn thiên lý. Bóng xuân sang.

(trích Mùa xuân chín - Hàn Mặc Tử)

2. Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ: Sau khi đọc

Câu 1 trang 91 Ngữ văn 7 Tập 1 Kết nối tri thức: Trong khổ thơ đầu, nhà thơ miêu tả mùa xuân qua những hình ảnh nào? Những hình ảnh đó gợi cho em cảm nhận gì về mùa xuân?

Hướng dẫn trả lời:

• Trong khổ thơ đầu, nhà thơ miêu tả mùa xuân qua những hình ảnh: dòng sông xanh, bông hoa tím biếc, con chim chiền chiện hót vang trời, giọt long lanh rơi...
• Những hình ảnh đó gợi cho em cảm nhận về mùa xuân như sau: đó là một mùa xuân tươi đẹp, rực rỡ với các gam màu tươi sáng, tràn ngập sức sống của cỏ cây, chim chóc. Tất cả tạo nên bầu không khí tươi vui, rộn ràng, phơi phới của mùa xuân.

Câu 2 trang 91 Ngữ văn 7 Tập 1 Kết nối tri thức: Cảm xúc của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân được thể hiện như thế nào qua những dòng thơ: "Ơi, con chim chiền chiện/ Hót chi mà vang trời/ Từng giọt long lanh rơi/ Tôi đưa tay tôi hứng?"

Hướng dẫn trả lời:

Cảm xúc của nhà thơ trước vẻ đẹp của mùa xuân được thể hiện qua các dòng thơ là:

• Hai dòng thơ đầu:

"Ơi, con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời"

→ Sử dụng câu hỏi tu từ để hỏi và trò chuyện với chú chim chiền chiện, nhưng không phải là để có câu trả lời mà chỉ là sự đồng điệu, cùng chia vui với chú chim

→ Thể hiện niềm vui sướng, phấn khởi của tác giả trước mùa xuân

• Hai dòng thơ sau:

"Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng"

→ Thể hiện khao khát của tác giả được chạm đến và cảm nhận những tinh túy của mùa xuân, của niềm vui được co đọng lại thành giọt sương

→ Đó là khao khát được hòa hợp với thiên nhiên, đất trời

Câu 3 trang 92 Ngữ văn 7 Tập 1 Kết nối tri thức: Hình ảnh người cầm súng, người ra đồng gợi cho em nghĩ đến ai? Vì sao khi nói về mùa xuân của đất nước, nhà thơ lại nhắc đến hình ảnh người cầm súng và người ra đồng?

Hướng dẫn trả lời:

- Hình ảnh người cầm súng gợi cho em nghĩ đến những người lính chiến đấu vì tổ quốc

- Hình ảnh người ra đồng gợi cho em nghĩ đến những người nông dân ở hậu phương chăm chỉ cày cấy

- Khi nói về mùa xuân của đất nước, nhà thơ lại nhắc đến hình ảnh người cầm súng và người ra đồng vì:

• Nhờ có những người lính chiến đấu hi sinh quên mình thì mới có độc lập, đất nước mới có hòa bình, mới có mùa xuân của tự do như thế
• Nhờ có những người nông dân chăm chỉ lao động mới có lương thực, mới có ruộng đồng vườn tược tươi xanh để đảm bảo cuộc sống hạnh phúc, chào đón xuân về

→ Chính họ là những người góp phần tạo nên mùa xuân của quê hương, đất nước

Câu 4 trang 92 Ngữ văn 7 Tập 1 Kết nối tri thức: Hãy chỉ ra đặc điểm về cách gieo vần và ngắt nhịp trong khổ thơ sau:

Đất nước bốn ngàn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.

Hướng dẫn trả lời:

• Đặc điểm về cách gieo vần: Gieo vần chân (lao - sao)
• Ngắt nhịp: 2/3, 3/2

→ Cụ thể:

Đất nước/ bốn ngàn năm
Vất vả/ và gian lao
Đất nước/ như vì sao
Cứ đi lên/ phía trước.

Câu 5 trang 92 Ngữ văn 7 Tập 1 Kết nối tri thức: Theo em, vì sao tác giả muốn làm “con chim”, “một cành hoa”, “một nốt trầm”? Liên hệ với hoàn cảnh sáng tác của bài thơ, em có cảm nhận gì về ước nguyện mà nhà thơ muốn gửi gắm qua những hình ảnh này?

Hướng dẫn trả lời:

- Theo em, tác giả muốn làm “con chim”, “một cành hoa”, “một nốt trầm”: bởi vì trong khung cảnh đất trời mùa xuân tươi đẹp, tác giả muốn hòa mình vào không khí tưng bừng, náo nức của mùa xuân ấy, muốn được dung nhập, cống hiến cho mùa xuân ấy thêm tươi mới. Đó cũng là ước vọng được cống hiến bản thân cho mùa xuân của quê hương, đất nước.

- Liên hệ hoàn cảnh sáng tác bài thơ: Năm 1980 - khi đất nước vừa lập lại hòa bình không lâu, cuộc sống còn nhiều khó khăn, gian khổ do bao năm chiến tranh tàn phá, kẻ thù áp bức bóc lột. Trong bối cảnh đó, nhà thơ khát khao được góp sức mình, được tham gia cống hiến cho đất nước, cho tổ quốc, để đất nước ngày càng phát triển, mùa xuân ngày càng tươi vui, bền vững

Câu 6 trang 92 Ngữ văn 7 Tập 1 Kết nối tri thức: Trong phần đầu bài thơ, tác giả xưng “tôi” nhưng sang phần sau lại xưng “ta”. Theo em, việc thay đổi cách xưng hô như thế có ý nghĩa gì?

Hướng dẫn trả lời:

Việc thay đổi cách xưng hô như thế có ý nghĩa như sau:

• "Tôi" biểu hiện cho sự riêng tư, cá nhân của nhà thơ
• "Ta" thể hiện cái chung của nhiều người, của cả một tập thể

→ Khi chuyển từ "tôi" sang "ta" có nghĩa là tác giả đã không chỉ nói về khát vọng cống hiến, đóng góp cho tổ quốc của riêng ông, mà còn là của cả cộng đồng.

→ Từ đó thể hiện sự hòa quyện giữa cái riêng và cái chung, giữa ước muốn riêng tư và ước mong của tất cả mọi người. Cái "tôi" của nhà thơ" đã nói ra mong ước của nhiều cái "tôi" khác, từ đó dung hợp lại tạo thành cái "ta" chung.

Câu 7 trang 92 Ngữ văn 7 Tập 1 Kết nối tri thức: Sau khi đọc và tìm hiểu bài thơ, em có nhận xét gì về cách dùng từ trong nhan đề Mùa xuân nho nhỏ? Nhan đề đó gợi cho em những cảm xúc, suy nghĩ gì?

Hướng dẫn trả lời:

- Nhận xét:

• "Mùa xuân" mang ý nghĩa tả thực (nghĩa gốc) là mùa đầu tiên trong năm, với khí hậu ấm áp, ôn hòa, giúp cây cối đâm chồi nảy lộc, vạn vật sinh sôi, nảy nở
• "Mùa xuân" mang ý nghĩa biểu tượng (nghĩa chuyển) cho những điều đẹp đẽ, tươi mới, tràn ngập sức sống nhất của cuộc đời con người
• Từ láy "nho nhỏ" vừa gợi lên dáng vẻ xinh xắn, duyên dáng, đáng yêu của mùa xuân, vừa thể hiện sự khiêm nhường của nhà thơ về ước nguyện giản dị của ông

→ Khi chọn đặt tên cho bài thơ là "Mùa xuân nho nhỏ", tác giả đã gửi gắm vào đó ước nguyện, khát vọng giản dị, đơn sơ nhưng rất đỗi chân thành, tha thiết của mình: muốn đem tất cả những gì tốt đẹp nhất của bản thân, dẫu chỉ là bé nhỏ để góp vào, hòa vào mùa xuân lớn của cuộc đời, của quê hương, đất nước.

→ Từ đó thể hiện lý tưởng và quan niệm sống dung hòa, hòa quyện giữa cái chung và cái riêng, giữa cá nhân và cộng đồng, giữa cái tôi và cái ta

- Nhan đề gợi cho em cảm xúc: yêu thương, kính trọng tinh thần lạc quan, cống hiến của nhà thơ, đồng thời ngưỡng mộ sự khiêm nhường, hiến dâng tất cả vì đất nước của ông

3. Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ: Viết kết nối với đọc

Đề bài: Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) nêu cảm nhận về một đoạn thơ mà em yêu thích trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.

Hướng dẫn trả lời:

>> Học sinh tham khảo các đoạn văn mẫu hay tại đây: Cảm nhận về một đoạn thơ mà em yêu thích trong bài thơ Mùa xuân nho nhỏ

5. Đọc bài thơ Mùa xuân nho nhỏ

MÙA XUÂN NHO NHỎ

Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.

Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy quanh lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao

Ðất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Ðất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.

Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hoà ca
Một nốt trầm xao xuyến.

Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.

Mùa xuân ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế...