Trọn bộ Đáp án cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc năm 2025
Bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc 2025
Dưới đây là các câu hỏi cùng với bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc năm 2025 được VnDoc tổng hợp đầy đủ, chi tiết. Cuộc thi Đại sứ văn hóa đọc 2025 đã được phát động nhằm tôn vinh, ca ngợi tinh thần đọc sách, mời các bạn cùng tham khảo để biết cách trình bày, có ý tưởng làm bài thi của mình một cách tốt nhất.
Chú ý: Đáp án mẫu dưới đây chỉ mang tính chất tham khảo, các bạn không nên sao chép bài viết để làm bài dự thi.
1. Câu hỏi thi Đại sứ văn hóa đọc năm 2025
1.1. Câu hỏi Đại sứ văn hóa đọc cho học sinh Tiểu học và THCS
Đề đại sứ văn hóa đọc dành cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở
Thí sinh chọn 1 trong 2 đề sau:
Đề 1:
Câu 1: Trong các tác phẩm đã đọc, nhân vật nào đã truyền cảm hứng, hướng em tới lối sống tích cực, biết yêu thương, chia sẻ và trở thành người có ích cho xã hội?
Câu 2: Em hãy xây dựng kế hoạch hành động nhằm phát triển văn hóa đọc cho bản thân và cộng đồng, đặc biệt đối với trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, trẻ em dân tộc thiểu số, trẻ em khuyết tật chữ in? (Nêu được mục tiêu, đối tượng hưởng lợi, nội dung công việc thực hiện, dự kiến kết quả đạt được).
>> Chi tiết: Em hãy xây dựng kế hoạch hành động nhằm phát triển văn hóa đọc cho bản thân và cộng đồng
Đề 2:
Câu 1: Viết tiếp lời cho một tác phẩm mà em đã đọc nhằm lan tỏa tình yêu đọc sách, thông qua đó khơi dậy trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội và nuôi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước, con người Việt Nam.
>> Chi tiết: Viết tiếp lời cho một tác phẩm mà em đã đọc nhằm lan tỏa tình yêu đọc sách
Câu 2: Em hãy xây dựng kế hoạch hành động nhằm phát triển văn hóa đọc cho bản thân và cộng đồng, đặc biệt đối với trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, trẻ em dân tộc thiểu số, trẻ em khuyết tật chữ in? (Nêu được mục tiêu, đối tượng hưởng lợi, nội dung công việc thực hiện, dự kiến kết quả đạt được).
>> Chi tiết: Em hãy xây dựng kế hoạch hành động nhằm phát triển văn hóa đọc cho bản thân và cộng đồng
1.2. Câu hỏi Đại sứ văn hóa đọc cho học sinh phổ thông và sinh viên
Thí sinh chọn 1 trong 2 đề sau:
Đề 1:
Câu 1: Trong các tác phẩm đã đọc, tác phẩm nào có tác động mạnh mẽ đến tư duy của anh (chị), khơi dậy khát vọng, ý chí phấn đấu, tiên phong, sáng tạo, tự tin bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc.
Câu 2: Anh (chị) hãy viết một sáng kiến, kinh nghiệm nhằm thúc đẩy việc đọc sách cho các đối tượng: người dân ở khu vực biên giới, hải đảo; vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; người dân tộc thiểu số, người cao tuổi, người khuyết tật chữ in… (Nêu được mục tiêu, đối tượng hưởng lợi, nội dung công việc thực hiện, dự kiến kết quả đạt được. Khuyến khích những sáng kiến đã được áp dụng trong thực tiễn và có minh chứng).
>> Tham khảo: Viết một sáng kiến, kinh nghiệm nhằm thúc đẩy việc đọc sách
Đề 2:
Câu 1: Anh (chị) hãy sáng tác một tác phẩm văn học (truyện ngắn) nhằm lan tỏa tình yêu đọc sách, thông qua đó khơi dậy trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội và khát vọng xây dựng đất nước thịnh vượng, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.
>> Tham khảo: Sáng tác một tác phẩm văn học (truyện ngắn) nhằm lan tỏa tình yêu đọc sách
Câu 2: Anh (chị) hãy viết một sáng kiến, kinh nghiệm nhằm thúc đẩy việc đọc sách cho các đối tượng: người dân ở khu vực biên giới, hải đảo; vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; người dân tộc thiểu số, người cao tuổi, người khuyết tật chữ in… (Nêu được mục tiêu, đối tượng hưởng lợi, nội dung công việc thực hiện, dự kiến kết quả đạt được. Khuyến khích những sáng kiến đã được áp dụng trong thực tiễn và có minh chứng).
>> Tham khảo: Viết một sáng kiến, kinh nghiệm nhằm thúc đẩy việc đọc sách
2. Bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc cho học sinh Tiểu học và THCS
2.1 Bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc - Đề 1
Câu 1: Trong các tác phẩm đã đọc, nhân vật nào đã truyền cảm hứng, hướng em tới lối sống tích cực, biết yêu thương, chia sẻ và trở thành người có ích cho xã hội?
Gợi ý đáp án:
Mẫu số 1:
Nhân vật chị Dậu
Nhân vật chị Dậu trong tác phẩm "Tắt Đèn" của Ngô Tất Tố là một biểu tượng sâu sắc của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội cũ. Chị Dậu được miêu tả là người phụ nữ nông dân nghèo khổ, chịu đựng nhiều áp bức và bất công từ xã hội phong kiến thời bấy giờ. Tuy nhiên, chị lại sở hữu một tâm hồn mạnh mẽ và một ý chí kiên cường không khuất phục trước số phận.
Chị Dậu thể hiện tình thương vô bờ bến dành cho chồng và con cái, sẵn sàng hy sinh và chấp nhận những đau khổ để bảo vệ gia đình mình. Điểm nổi bật nhất của chị Dậu là sự vùng lên mạnh mẽ trong đoạn trích "Tức nước vỡ bờ", khi chị đã dám đứng lên chống lại bọn cai lệ để bảo vệ chồng mình. Hành động này không chỉ thể hiện lòng dũng cảm mà còn là biểu hiện của tinh thần đấu tranh chống lại sự áp bức, bất công.
Chị Dậu cũng là hình ảnh của người phụ nữ Việt Nam hiền lành, thật thà, chăm chỉ làm ăn, luôn yêu thương và quan tâm đến chồng. Nhưng khi hoàn cảnh đẩy đến bước đường cùng, chị đã thể hiện sức mạnh tiềm ẩn, sẵn sàng đánh đổ mọi rào cản để bảo vệ những người thân yêu của mình.
Qua nhân vật chị Dậu, Ngô Tất Tố đã phản ánh một cách chân thực và sâu sắc cuộc sống cùng khổ của người nông dân dưới ách thống trị của chế độ phong kiến, đồng thời bày tỏ lòng cảm phục đối với sức mạnh nội tâm và ý chí phản kháng của người phụ nữ. Chị Dậu không chỉ là một nhân vật tiêu biểu trong văn học mà còn là nguồn cảm hứng cho những ai đang tìm kiếm sức mạnh để vượt qua khó khăn và đấu tranh cho công lý.
Mẫu số 2:
Nhân vật Dế mèn
Nhân vật Dế Mèn trong tác phẩm "Dế Mèn phiêu lưu ký" của nhà văn Tô Hoài là một hình tượng đặc sắc, thể hiện rõ nét quá trình trưởng thành, từ một chú dế trẻ ngông cuồng, kiêu ngạo trở thành một nhân vật có trách nhiệm và biết suy nghĩ. Ban đầu, Dế Mèn được miêu tả là một chàng dế thanh niên cường tráng, tự hào về ngoại hình và sức mạnh của mình. Tuy nhiên, tính cách kiêu căng và ích kỷ của Dế Mèn đã dẫn đến những hậu quả đáng tiếc, như cái chết của Dế Choắt.
Qua sự kiện này, Dế Mèn đã trải qua sự thức tỉnh và học hỏi. Từ một chú dế chỉ biết đến bản thân, Dế Mèn dần nhận ra giá trị của sự quan tâm và giúp đỡ người khác. Sự thay đổi này không chỉ thể hiện ở việc Dế Mèn bắt đầu suy nghĩ về hậu quả của hành động mình mà còn ở việc chú dế bắt đầu hành động với lòng trắc ẩn và tinh thần trách nhiệm.
Nhà văn Tô Hoài đã sử dụng hình tượng Dế Mèn để truyền tải thông điệp về sự trưởng thành, về việc từ bỏ tính kiêu ngạo, tự phụ và hướng tới một cuộc sống có ý nghĩa hơn. Dế Mèn trở thành biểu tượng cho hành trình của tuổi trẻ, cho thấy rằng mỗi chúng ta đều có khả năng thay đổi và trở nên tốt đẹp hơn thông qua những trải nghiệm và bài học trong cuộc sống. Đây là một bài học quý giá mà nhà văn muốn gửi gắm đến người đọc, đặc biệt là các bạn trẻ, về việc xây dựng một nhân cách đẹp và một tâm hồn giàu lòng nhân ái.
Mẫu số 3:
Em may mắn được hưởng từ cha và mẹ lòng say mê đọc sách. Một trong những quyển sách em thích nhất là quyển: Túp lều bác Tôm của nhà văn người Mĩ Harriet Beecher Stowe. Có lẽ đây là tiểu thuyết nổi tiếng nhất của Harriet Beecher Stowe, đã nhiều lần được chuyển thể thành phim, kịch và có ảnh hưởng lớn trên toàn thế giới.
Túp lều bác Tôm là một câu chuyện buồn và mang đầy ý nghĩa nhân văn. Câu chuyện kể về cuộc đời của bác Tôm, một người nô lệ da đen nhưng giàu lòng nhân hậy và trọng danh dự.
Nhưng cuộc đời bác là một chuỗi ngày đen tối, đầy tủi nhục. Bác phải lìa bỏ vợ con, bị bán từ nơi này qua nơi khác, bị đánh đập tàn nhẫn. Cuối cùng , để bảo vệ nhân phẩm của mình, bác bị đánh chết trong một đồn điền trồng bông khủng khiếp ở miềm Nam nước Mỹ, nơi chôn vùi bao cuộc đời lầm than như cuộc đời bác. Tác phẩm còn kể số phận của Êlida cùng đứa con bỏ trốn. Đó là một người mẹ đã hy sinh tất cả để cứu đứa con khỏi rơi vào tay một tên buôn nô lệ; tàn ác đó là một người vợ tha thiết yêu chồng - một thanh niên thông minh đã sáng chế ra một cái máy tước sợi gai; mà cuộc đời cũng bị đày đọa trăm nghìn cay đắng.
“Túp lều bác Tôm” ca ngợi những người nô lệ da đen là những người trung thực, biết tôn trọng phẩm giá con người như bác Tôm, những người mẹ dũng cảm như Êlida, những thanh niên cương nghị, tha thiết với tự do như Goócgiơ. Đồng thời, tác phẩm cũng lên án đanh thép chế độ nô lệ nhan nhản những tên con buôn, những tên chủ nô lệ cùng bọn tay sai vô cùng tàn bạo, bọn côn đồ chỉ biết tôn thờ tiền vàng. Đồng tiền vàng làm chúng mất hết tính người.
Có thể nói, Túp lều bác Tôm đã đóng góp một phần vào công cuộc giải phóng nô lệ ở nước Mỹ. Ở "Túp lề bác Tôm" mỗi người đọc có thể tìm thấy đâu đó trong xã hội tối tăm ấy vẫn tràn ngập tình yêu thương con người, nơi người ta sống trong chế độ nô lệ nhưng không bị nó làm hoen ố tâm hồn. Mỗi nhân vật đều có những vẻ đẹp tâm hồn đáng ngưỡng mộ, và tất cả họ vẽ nên một cuộc sống thanh bình đẹp đẽ, những người nô lệ, dù là thân phận nô lệ, họ vẫn có quyền hạnh phúc với thân phận của họ.
Mẫu số 4:
Trong các tác phẩm mà em đã đọc, có một nhân vật đã truyền cảm hứng và khơi dậy khát vọng cống hiến và phát triển đất nước, đó là Vịt Đi Học trong truyện "Vịt Bị Lạc" của tác giả Nguyễn Ngọc Tư.
Vịt Đi Học là một nhân vật có tinh thần mạnh mẽ và ý chí kiên cường. Dù gặp phải nhiều khó khăn và thử thách, nhưng Vịt Đi Học vẫn không bao giờ từ bỏ mục tiêu của mình là học hành và tự rèn luyện để cống hiến cho xã hội. Với tinh thần kiên trì và quyết tâm, Vịt Đi Học đã vượt qua mọi khó khăn để đạt được mục tiêu của mình.
Nhân vật Vịt Đi Học là một tấm gương sáng cho việc khơi dậy khát vọng cống hiến và phát triển đất nước. Từ câu chuyện của Vịt Đi Học, chúng ta thấy được ý nghĩa của việc kiên trì, tự rèn luyện và không ngừng học hỏi để trở thành những công dân có trách nhiệm và đóng góp tích cực cho xã hội và đất nước. Vịt Đi Học đã truyền cảm hứng cho chúng ta biết rằng, dù ở bất kỳ hoàn cảnh nào, con người cũng có thể tự tạo ra cơ hội và đạt được thành công nếu họ có ý chí và nghị lực.
Câu 2: Em hãy xây dựng kế hoạch hành động nhằm phát triển văn hóa đọc cho bản thân và cộng đồng, đặc biệt đối với trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, trẻ em dân tộc thiểu số, trẻ em khuyết tật chữ in? (Nêu được mục tiêu, đối tượng hưởng lợi, nội dung công việc thực hiện, dự kiến kết quả đạt được).
Gợi ý đáp án:
MẪU 01 - Em hãy xây dựng kế hoạch hành động nhằm phát triển văn hóa đọc cho bản thân hoặc cộng đồng đặc biệt đối với trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, trẻ em dân tộc thiểu số, trẻ em khuyết tật chữ in.
Văn hóa đọc đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành tri thức và phát triển con người. Tuy nhiên, đối với trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, trẻ em dân tộc thiểu số và trẻ em khuyết tật chữ in, việc tiếp cận sách vẫn còn nhiều hạn chế. Để giúp các em có cơ hội tiếp cận tri thức và nuôi dưỡng niềm đam mê đọc sách , một kế hoạch hành động cụ thể là vô cùng cần thiết.
Mục tiêu của kế hoạch
Kế hoạch này hướng đến ba mục tiêu chính: (1) đưa sách đến gần hơn với trẻ em thuộc nhóm yếu thế, giúp các em có cơ hội tiếp cận tri thức một cách công bằng; (2) khuyến khích thói quen đọc sách, tạo dựng niềm yêu thích sách từ nhỏ; (3) xây dựng môi trường đọc sách thuận lợi, giúp trẻ phát triển kỹ năng đọc hiểu và tư duy.
Các hoạt động cụ thể
Để đạt được những mục tiêu trên, trước hết cần tập trung vào việc phát triển nguồn sách. Một trong những giải pháp quan trọng là tổ chức các chương trình quyên góp sách từ cá nhân, tổ chức, trường học và thư viện. Những cuốn sách được chọn lọc nên phù hợp với độ tuổi, sở thích và ngôn ngữ của trẻ, bao gồm cả truyện tranh, sách giáo khoa, sách kỹ năng sống, sách chữ nổi Braille cho trẻ khiếm thị và sách nói cho những em gặp khó khăn với chữ in.
Bên cạnh đó, cần xây dựng các mô hình đọc sách phù hợp với điều kiện địa phương. Một số mô hình hiệu quả có thể triển khai bao gồm thư viện di động – sử dụng xe máy hoặc thùng sách để mang sách đến từng bản làng xa xôi; tủ sách cộng đồng đặt tại trường học, nhà văn hóa thôn hoặc điểm sinh hoạt chung; thư viện mini tại gia đình nhằm tạo môi trường đọc sách ngay tại nhà. Đối với trẻ em khiếm thị hoặc khó khăn trong việc đọc chữ in, cần đẩy mạnh việc phát triển sách nói và tài liệu chữ nổi.
Ngoài việc cung cấp sách, việc tổ chức các hoạt động khuyến đọc cũng vô cùng quan trọng. Các sự kiện như "Ngày hội đọc sách" có thể được tổ chức định kỳ với các hoạt động kể chuyện, diễn kịch, minh họa nội dung sách để tạo sự hứng thú cho trẻ. Bên cạnh đó, các cuộc thi kể chuyện theo sách hay thành lập câu lạc bộ đọc sách sẽ giúp trẻ hình thành thói quen đọc và trao đổi nội dung sách một cách sáng tạo. Đặc biệt, chương trình "Gia đình cùng đọc" có thể vận động phụ huynh cùng đọc sách với con, giúp trẻ thêm yêu thích việc đọc.
Song song với việc khuyến khích trẻ đọc sách, cũng cần tập huấn và hỗ trợ tình nguyện viên, giáo viên để họ có thể hướng dẫn trẻ phương pháp đọc hiệu quả. Việc cung cấp tài liệu song ngữ hoặc sách bằng tiếng dân tộc thiểu số cũng là một giải pháp giúp trẻ tiếp cận sách dễ dàng hơn.
Nguồn lực và lộ trình thực hiện
Để kế hoạch có thể triển khai hiệu quả, cần có sự tham gia của nhiều bên, bao gồm giáo viên, tình nguyện viên, các tổ chức xã hội và sự hỗ trợ từ các nhà tài trợ. Về lộ trình thực hiện, trước tiên cần khảo sát thực tế, lập kế hoạch và kêu gọi tài trợ trong vòng ba tháng đầu năm. Tiếp theo, việc thu gom sách , xây dựng thư viện và đào tạo tình nguyện viên sẽ được tiến hành từ tháng 4 đến tháng 6. Giai đoạn tháng 7 đến tháng 9 sẽ tập trung triển khai các hoạt động khuyến đọc và đánh giá hiệu quả. Cuối năm sẽ là thời gian tổng kết, điều chỉnh và mở rộng chương trình.
Đánh giá và duy trì
Sau mỗi giai đoạn thực hiện, cần tiến hành khảo sát để đánh giá mức độ quan tâm của trẻ đối với sách , lấy ý kiến từ giáo viên, phụ huynh để có những điều chỉnh phù hợp. Ngoài ra, cần xây dựng cơ chế duy trì lâu dài bằng cách mở rộng mạng lưới tình nguyện viên, tìm kiếm thêm nguồn tài trợ để tiếp tục phát triển chương trình.
Kết luận
Phát triển văn hóa đọc không chỉ giúp trẻ em vùng sâu, vùng xa, trẻ em dân tộc thiểu số và trẻ khuyết tật có cơ hội tiếp cận tri thức, mà còn góp phần nâng cao dân trí, phát triển cộng đồng. Việc xây dựng một kế hoạch bài bản và có sự chung tay của xã hội sẽ giúp các em mở ra cánh cửa tri thức, hướng tới một tương lai tươi sáng hơn.
2.2 Bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc - Đề 2
Câu 1: Viết tiếp lời cho một tác phẩm mà em đã đọc nhằm lan tỏa tình yêu đọc sách, thông qua đó khơi dậy trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội và nuôi dưỡng tình yêu quê hương, đất nước, con người Việt Nam.
Gợi ý đáp án:
Viết tiếp lời cho tác phẩm "Dế Mèn phiêu lưu ký"
Dế Mèn đã đi qua bao miền đất, gặp biết bao người bạn và chứng kiến nhiều câu chuyện buồn vui trong cuộc đời. Sau những chuyến đi phiêu lưu đầy mạo hiểm và bài học sâu sắc về lòng dũng cảm, sự đoàn kết và tình bạn, Dế Mèn chợt nhận ra một điều quan trọng: chỉ khi biết sống vì mọi người, vì tập thể, thì cuộc sống mới thật sự có ý nghĩa.
Một buổi chiều, khi nắng đã ngả vàng bên bờ rặng tre, Dế Mèn đứng lặng lẽ trên bãi cỏ, nhớ về quê nhà – nơi mẹ già vẫn ngày đêm ngóng trông, nơi anh em vẫn ngày ngày vất vả chăm sóc tổ ấm. Chuyến đi dài đã giúp Dế Mèn trưởng thành, nhưng cũng khiến cậu hiểu rằng trách nhiệm không chỉ là bảo vệ bạn bè, mà còn là góp phần làm cho nơi mình sống tốt đẹp hơn.
Từ đó, Dế Mèn bắt đầu hành trình mới – không phải để phiêu lưu nữa, mà để lan tỏa tri thức, những điều đã học được, tới các loài vật xung quanh. Cậu mở lớp dạy chữ cho các bạn nhỏ, kể lại những câu chuyện về lòng nhân ái, về ý nghĩa của sự sẻ chia. Những trang sách mà Dế Mèn mang về từ chuyến đi trở thành kho báu quý giá, giúp các bạn biết yêu thương, biết suy nghĩ sâu sắc hơn trước khi hành động.
Dế Mèn thầm nghĩ: nếu mỗi người đều dành một chút thời gian để đọc sách, để lắng nghe và học hỏi, thì thế giới này sẽ bớt đi những hiểu lầm, những tranh cãi và thay vào đó là sự cảm thông, gắn bó.
Qua hình ảnh Dế Mèn, em càng thấy rõ vai trò quan trọng của việc đọc sách. Sách không chỉ là kho tri thức, mà còn là người bạn đồng hành giúp ta hiểu chính mình, hiểu người khác và có trách nhiệm hơn với bản thân, gia đình, xã hội. Sách còn khơi gợi tình yêu quê hương, đất nước, khi ta đọc về những anh hùng dân tộc, những trang sử hào hùng, những con người bình dị mà kiên cường.
Ngày nay, giữa cuộc sống hiện đại đầy ồn ào và xao động, em mong rằng mỗi người, nhất là các bạn trẻ, hãy dành thời gian để đọc sách – để nuôi dưỡng tâm hồn, để biết ơn cội nguồn, để sống đẹp hơn. Hành trình của Dế Mèn đã dừng lại, nhưng hành trình tri thức trong mỗi chúng ta thì vẫn còn đang tiếp diễn – và mỗi trang sách chính là một bước chân trên con đường đó.
Câu 2: Em hãy xây dựng kế hoạch hành động nhằm phát triển văn hóa đọc cho bản thân và cộng đồng, đặc biệt đối với trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, trẻ em dân tộc thiểu số, trẻ em khuyết tật chữ in? (Nêu được mục tiêu, đối tượng hưởng lợi, nội dung công việc thực hiện, dự kiến kết quả đạt được).
Gợi ý đáp án:
Trong thời đại công nghệ số, văn hóa đọc đang dần mai một khi nhiều người, đặc biệt là trẻ em, dành nhiều thời gian hơn cho thiết bị điện tử thay vì những trang sách. Tuy nhiên, đối với trẻ em vùng sâu, vùng xa, trẻ em dân tộc thiểu số và trẻ khuyết tật, sách không chỉ là công cụ giải trí mà còn là phương tiện quan trọng giúp các em mở mang tri thức, phát triển tư duy và vươn tới những ước mơ lớn lao. Để giúp các em có cơ hội tiếp cận sách dễ dàng hơn, việc xây dựng một kế hoạch hành động cụ thể nhằm phát triển văn hóa đọc là điều vô cùng cấp thiết.
Thực trạng tiếp cận sách của trẻ em yếu thế
Hiện nay, trẻ em vùng sâu, vùng xa, trẻ em dân tộc thiểu số và trẻ em khuyết tật đang gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiếp cận sách. Các vùng nông thôn, miền núi thường thiếu thư viện, nhà sách, khiến trẻ không có điều kiện đọc sách thường xuyên. Bên cạnh đó, với trẻ em dân tộc thiểu số, rào cản ngôn ngữ cũng là một trở ngại lớn khiến các em khó tiếp cận sách bằng tiếng Việt. Đối với trẻ em khiếm thị hoặc gặp khó khăn trong việc đọc chữ in, số lượng sách chữ nổi, sách nói còn hạn chế, chưa đáp ứng đủ nhu cầu. Từ thực trạng này, một kế hoạch hành động nhằm khuyến khích và tạo điều kiện cho các em tiếp cận sách là điều cần thiết và cần có sự chung tay của toàn xã hội.
Các giải pháp cụ thể để phát triển văn hóa đọc
Để cải thiện tình trạng trên, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm đưa sách đến gần hơn với trẻ em yếu thế.
1. Xây dựng các tủ sách và thư viện phù hợp với địa phương
Một trong những cách hiệu quả để trẻ em có cơ hội tiếp xúc với sách là xây dựng các tủ sách cộng đồng tại trường học, nhà văn hóa thôn, điểm sinh hoạt chung của làng bản. Những tủ sách này có thể được quyên góp từ các nhà hảo tâm, tổ chức thiện nguyện, hoặc từ các chương trình xã hội. Đối với trẻ em khuyết tật, cần có thêm sách nói, sách chữ nổi Braille để các em có thể tiếp cận tri thức một cách thuận lợi hơn.
Bên cạnh đó, việc xây dựng các thư viện di động cũng là một giải pháp hữu ích. Những xe sách lưu động có thể đến từng thôn bản, mang sách đến tận tay trẻ em, giúp các em tiếp cận sách mà không cần phải di chuyển xa.
2. Phát triển các chương trình khuyến đọc hấp dẫn
Để nuôi dưỡng niềm yêu thích đọc sách, cần tổ chức các hoạt động khuyến đọc phong phú, hấp dẫn như:
Ngày hội đọc sách: Tổ chức các hoạt động đọc sách tập thể, kể chuyện theo tranh, đóng kịch dựa trên nội dung sách để tạo sự hứng thú cho trẻ.
Cuộc thi “Kể chuyện theo sách”: Khuyến khích trẻ đọc sách và kể lại theo cách hiểu của mình, giúp các em rèn luyện kỹ năng tư duy và diễn đạt.
Hoạt động đọc sách cùng gia đình: Vận động cha mẹ tham gia đọc sách cùng con để hình thành thói quen đọc sách ngay từ nhỏ.
3. Đào tạo đội ngũ tình nguyện viên hỗ trợ đọc sách
Một trong những rào cản lớn đối với trẻ em yếu thế trong việc đọc sách là thiếu người hướng dẫn. Vì vậy, cần có sự tham gia của đội ngũ tình nguyện viên gồm giáo viên, sinh viên, đoàn viên thanh niên để hỗ trợ các em trong quá trình tiếp cận sách. Đặc biệt, đối với trẻ em dân tộc thiểu số, có thể tổ chức các lớp đọc sách song ngữ để giúp các em làm quen với tiếng Việt và tiếp cận sách dễ dàng hơn.
4. Ứng dụng công nghệ để phát triển văn hóa đọc
Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, việc ứng dụng công nghệ vào phát triển văn hóa đọc cũng là một giải pháp hiệu quả. Có thể xây dựng các kho sách điện tử miễn phí, tạo các ứng dụng đọc sách online hoặc cung cấp sách nói miễn phí trên nền tảng trực tuyến để hỗ trợ trẻ em khiếm thị hoặc trẻ không có điều kiện tiếp cận sách giấy. Bên cạnh đó, có thể tổ chức các buổi đọc sách trực tuyến để kết nối trẻ em vùng sâu, vùng xa với những người yêu sách trên khắp cả nước.
Lộ trình thực hiện
Để triển khai hiệu quả các giải pháp trên, cần có một lộ trình cụ thể:
+ Giai đoạn 1 (Tháng 1 - 3): Khảo sát thực tế, lập kế hoạch chi tiết, kêu gọi tài trợ và quyên góp sách.
+ Giai đoạn 2 (Tháng 4 - 6): Xây dựng tủ sách, thư viện di động, tập huấn tình nguyện viên và biên soạn tài liệu đọc phù hợp.
+ Giai đoạn 3 (Tháng 7 - 9): Triển khai các hoạt động khuyến đọc, tổ chức sự kiện và mở rộng mạng lưới đọc sách cộng đồng.
+ Giai đoạn 4 (Tháng 10 - 12): Đánh giá hiệu quả chương trình, rút kinh nghiệm và mở rộng quy mô triển khai.
Đánh giá và duy trì hoạt động
Sau khi thực hiện, cần có các hoạt động đánh giá định kỳ để đo lường hiệu quả của chương trình. Có thể tiến hành khảo sát mức độ quan tâm của trẻ đối với sách, lấy ý kiến phản hồi từ giáo viên, phụ huynh để điều chỉnh kế hoạch phù hợp. Bên cạnh đó, việc duy trì chương trình bằng cách tiếp tục mở rộng mạng lưới tình nguyện viên, tìm kiếm thêm nguồn tài trợ và đẩy mạnh truyền thông về văn hóa đọc cũng là điều cần thiết.
Kết luận
Phát triển văn hóa đọc không chỉ đơn thuần là cung cấp sách mà còn là xây dựng thói quen đọc sách và giúp trẻ em tiếp cận tri thức một cách bền vững. Đối với trẻ em vùng sâu, vùng xa, trẻ em dân tộc thiểu số và trẻ em khuyết tật, sách chính là cầu nối giúp các em bước ra thế giới, nuôi dưỡng ước mơ và phát triển bản thân. Chính vì vậy, cần có sự chung tay của cộng đồng để giúp các em có cơ hội tiếp cận tri thức, góp phần xây dựng một thế hệ tương lai ham học hỏi và giàu tri thức.
2. Bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc cho học sinh THPT và sinh viên
2.1 Bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc - Đề 1
Câu 1: Trong các tác phẩm đã đọc, tác phẩm nào có tác động mạnh mẽ đến tư duy của anh (chị), khơi dậy khát vọng, ý chí phấn đấu, tiên phong, sáng tạo, tự tin bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc.
Gợi ý đáp án:
Mẫu bài viết số 1 - Đất rừng phương Nam
Trong dòng chảy văn chương Việt Nam, có những tác phẩm không chỉ lay động trái tim độc giả mà còn gieo vào tâm hồn những hạt giống của khát vọng, ý chí và niềm tin vào tương lai. Với riêng tôi, tác phẩm "Đất rừng phương Nam" của nhà văn Đoàn Giỏi đã trở thành một ngọn lửa âm ỉ, khơi bùng lên những thôi thúc mạnh mẽ để tôi tự tin bước vào kỷ nguyên mới của dân tộc.
Giữa bối cảnh đất nước vừa trải qua những năm tháng đau thương nhưng cũng đầy hào hùng, "Đất rừng phương Nam" hiện ra như một bức tranh thủy mặc tuyệt đẹp về một vùng đất trù phú và những con người kiên cường. Theo bước chân phiêu bạt của cậu bé An, tôi được đắm mình trong vẻ hoang sơ, phóng khoáng của miền Tây sông nước, cảm nhận được sự chân chất, nghĩa tình của những người dân nơi đây. Từng trang văn thấm đẫm chất thơ, khắc họa nên một thế giới vừa gần gũi, vừa kỳ diệu, nơi con người và thiên nhiên hòa quyện trong một bản giao hưởng bất tận.
Hơn cả một câu chuyện về cuộc sống mưu sinh, "Đất rừng phương Nam" là khúc ca về tinh thần bất khuất, khát vọng tự do và sức sống mãnh liệt của dân tộc. Hình ảnh cậu bé An lạc lõng nhưng không hề đơn độc, luôn tìm thấy sự cưu mang, đùm bọc giữa những người xa lạ đã gieo vào lòng tôi niềm tin vào sức mạnh của tình người và sự đoàn kết. Dù phải đối mặt với bao khó khăn, gian khổ, những con người trong tác phẩm vẫn giữ trọn vẹn lòng yêu nước, tinh thần lạc quan và ý chí vươn lên. Chính điều này đã khơi dậy trong tôi một khát vọng cháy bỏng được cống hiến, được góp phần vào sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương.
Đọc "Đất rừng phương Nam", tôi không chỉ cảm nhận được vẻ đẹp của quá khứ mà còn nhìn thấy những tiềm năng to lớn của tương lai. Tinh thần dám nghĩ, dám làm, sự thích ứng linh hoạt với hoàn cảnh của những người dân miền sông nước đã truyền cho tôi nguồn cảm hứng bất tận để sáng tạo và đổi mới. Trong bối cảnh kỷ nguyên mới với những biến chuyển không ngừng, tác phẩm như một lời nhắc nhở về việc trân trọng những giá trị truyền thống, đồng thời mạnh dạn khai phá những chân trời mới.
Ngòi bút tài hoa của Đoàn Giỏi không chỉ tái hiện một cách chân thực cuộc sống mà còn gieo vào lòng độc giả những bài học sâu sắc về lòng nhân ái, sự kiên trì và niềm tin vào tương lai. Tác phẩm đã đánh thức trong tôi ý thức về trách nhiệm của một người trẻ đối với vận mệnh của đất nước. Tôi nhận ra rằng, để tự tin bước vào kỷ nguyên mới, mỗi cá nhân cần trang bị cho mình không chỉ kiến thức mà còn cả một trái tim nhiệt huyết, một ý chí kiên cường và một tinh thần tiên phong, sáng tạo.
"Đất rừng phương Nam" không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một người bạn đồng hành trên hành trình trưởng thành của tôi. Tác phẩm đã khơi dậy trong tôi niềm tự hào về bản sắc văn hóa dân tộc, thôi thúc tôi không ngừng học hỏi, khám phá và đóng góp vào sự phát triển của đất nước. Với những dư âm sâu sắc mà "Đất rừng phương Nam" mang lại, tôi tin rằng mình sẽ vững bước, tự tin và sáng tạo trên con đường hội nhập và phát triển của dân tộc trong kỷ nguyên mới đầy hứa hẹn.
Mẫu bài viết số 2 - Đường Kách Mệnh
Tựa đề bài viết: “Đường Kách Mệnh” – Ngọn lửa thắp sáng khát vọng dân tộc
Giữa nhịp sống hiện đại sôi động, khi đất nước ta đang vững bước vào kỷ nguyên chuyển đổi số và hội nhập toàn diện, tôi đã tìm thấy một “ngọn đuốc” soi đường – đó là tác phẩm “Đường Kách Mệnh” của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Dù được viết cách đây gần một thế kỷ, nhưng cuốn sách vẫn luôn mang tính thời sự, là kim chỉ nam về lý tưởng sống, tinh thần yêu nước và khát vọng vươn lên không chỉ cho thế hệ trước mà còn cho lớp trẻ hôm nay.
1. “Đường Kách Mệnh” – Bản tuyên ngôn thức tỉnh dân tộc
Tác phẩm được Bác Hồ viết vào năm 1927, với mục đích giáo dục chính trị cho cán bộ cách mạng Việt Nam. Trong từng trang sách, tôi cảm nhận được nhiệt huyết cháy bỏng của một con người mang trong mình tình yêu Tổ quốc đến vô hạn. Bác chỉ ra con đường cách mạng đúng đắn cho dân tộc Việt Nam: con đường giải phóng dân tộc bằng lý luận của chủ nghĩa Mác – Lênin, con đường của độc lập, tự chủ và tiến bộ.
Còn nữa,...
Câu 2:
Đề: Anh (chị) viết một sáng kiến kinh nghiệm nhằm thúc đẩy việc đọc sách trong các đối tượng: người dân ở khu vực biên giới, hải đảo; vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; người dân tộc thiểu số, người cao tuổi, người khuyết tật chữ in… (Nêu được mục tiêu, đối tượng hưởng lợi, nội dung công việc thực hiện, dự kiến kết quả đạt được. Khuyến khích những sáng kiến đã được áp dụng trong thực tiễn và có minh chứng).
Gợi ý đáp án:
Mẫu số 1: Radio Sách: Âm thanh tri thức cho cộng đồng
1. Giới thiệu:
Nhận thức được tầm quan trọng của việc phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng, đặc biệt là đối với những người dân ở khu vực khó khăn, tôi xin đề xuất sáng kiến "Radio Sách". Sáng kiến này nhằm ứng dụng công nghệ truyền thông, cụ thể là radio, để đưa nội dung sách đến gần với các đối tượng như người dân ở khu vực biên giới, hải đảo; vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; người dân tộc thiểu số, người cao tuổi, người khuyết tật chữ in,...
2. Mục tiêu:
- Mở rộng cơ hội tiếp cận tri thức cho người dân thông qua sách.
- Phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng, đặc biệt là những đối tượng khó khăn.
- Góp phần nâng cao nhận thức và bồi dưỡng tâm hồn cho người nghe.
- Xóa bỏ rào cản về địa lý, điều kiện kinh tế và khả năng tiếp cận sách.
3. Đối tượng hưởng lợi:
- Người dân ở khu vực biên giới, hải đảo; vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.
- Người dân tộc thiểu số.
- Người cao tuổi.
- Người khuyết tật chữ in.
4. Nội dung công việc thực hiện:
- Sản xuất và phát sóng các chương trình radio về sách: Đọc sách, giới thiệu tóm tắt nội dung, phân tích tác phẩm bằng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu.
- Phỏng vấn tác giả, nhà nghiên cứu, người nổi tiếng về sách.
- Chia sẻ cảm nhận, đánh giá về sách.
- Tổ chức các cuộc thi, trò chơi về sách thu hút người nghe.
- Phát sóng chương trình qua các kênh: Hợp tác với các đài phát thanh địa phương để phát sóng chương trình trên sóng radio.
- Phát sóng trực tuyến trên website, fanpage, mạng xã hội của Radio Sách .
- Tạo dựng kho sách nói online để người nghe có thể truy cập và nghe sách mọi lúc mọi nơi.
- Tổ chức các hoạt động ngoại khóa: Giao lưu tác giả, tọa đàm về sách tại các địa phương.
- Hội chợ sách, triển lãm sách lưu động.
- Câu lạc bộ đọc sách cho các đối tượng hưởng lợi.
- Hợp tác và huy động nguồn lực: Hợp tác với các nhà xuất bản, thư viện, trường học để tổ chức các chương trình, hoạt động về sách.
- Kêu gọi sự tài trợ từ các doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ để duy trì hoạt động của Radio Sách.
- Đào tạo đội ngũ nhân lực: Tuyển chọn và đào tạo đội ngũ MC, biên tập viên, kỹ thuật viên có chuyên môn và tâm huyết.
- Nâng cao năng lực cho đội ngũ về sản xuất chương trình, sử dụng công nghệ, tổ chức hoạt động ngoại khóa.
5. Dự kiến kết quả đạt được:
- Tăng tỷ lệ người dân tiếp cận và hình thành thói quen đọc sách.
- Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của việc đọc sách trong cộng đồng.
- Đa dạng hóa hình thức tiếp cận sách, phù hợp với nhu cầu và điều kiện của từng đối tượng.
- Góp phần thu hẹp khoảng cách tiếp cận tri thức giữa các vùng miền, khu vực.
- Tạo dựng môi trường văn hóa lành mạnh, khuyến khích học tập và phát triển cộng đồng.
6. Minh chứng:
Sáng kiến "Radio Sách" đã được áp dụng thành công tại một số địa phương, mang lại kết quả tích cực. Ví dụ:
Dự án "Sách cho em" đã triển khai đưa tủ sách, thư viện lưu động đến các trường học vùng sâu vùng xa, kết hợp với các hoạt động đọc sách, chia sẻ để khơi dậy niềm đam mê đọc sách cho trẻ em.
Chương trình “Chuyến xe tri thức”, không chỉ dừng bánh lại ở khối trường học mà “chuyến xe” cũng đã đưa sách đến phục vụ người dân ở các thôn, buôn tại các xã vùng sâu, vùng xa như thôn Xí Thoại huyện Đồng Xuân, xã Suối Trai huyện Sơn Hòa xã Xuân Cảnh thị xã Sông Cầu…Bên cạnh đó ”chuyến xe” cũng đã đưa sách về phục vụ cho Người cao tuổi trên địa bàn huyện Phú Hòa nhằm tạo điều kiện cho Người cao tuổi tham gia vào việc đọc sách để sống vui, sống khoẻ, sống có ích và nhân rộng văn hóa đọc trong gia đình, trong cộng đồng dân cư.
Kết luận:
Radio Sách là một sáng kiến thiết thực và hiệu quả để phát triển văn hóa đọc cho cộng đồng, đặc biệt là những đối tượng khó khăn. Sáng kiến này cần được nhân rộng và hỗ trợ để mang lại lợi ích cho nhiều người hơn nữa.
Mẫu số 2: Viết một sáng kiến kinh nghiệm nhằm thúc đẩy việc đọc sách cho người dân tộc thiểu số
I. Mục tiêu của sáng kiến
- Mục tiêu của sáng kiến này là thúc đẩy thói quen đọc sách trong cộng đồng người dân tộc thiểu số, giúp họ tiếp cận được nguồn tri thức đa dạng, từ đó phát triển bản thân và cải thiện đời sống. Đồng thời, sáng kiến còn nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc, qua việc kết hợp đọc sách với việc duy trì các truyền thống, phong tục tập quán của mỗi dân tộc.
II. Đối tượng hưởng lợi
- Đối tượng hưởng lợi từ sáng kiến này chủ yếu là người dân tộc thiểu số, bao gồm học sinh, thanh niên, người cao tuổi và phụ nữ ở các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa hoặc các khu vực có điều kiện kinh tế khó khăn. Đây là những nhóm đối tượng có ít cơ hội tiếp cận với tài liệu học tập và các nguồn thông tin ngoài đời sống hàng ngày.
III. Nội dung công việc thực hiện
- Tạo các điểm đọc sách cộng đồng tại địa phương:
+ Thành lập các điểm đọc sách tại các khu vực sinh hoạt cộng đồng, nhà văn hóa, trường học, nơi mọi người có thể đến để mượn sách và đọc miễn phí. Những điểm đọc này sẽ cung cấp những đầu sách đa dạng, từ sách giáo khoa, sách truyện thiếu nhi đến các sách về văn hóa, lịch sử dân tộc và kỹ năng sống.
+ Mỗi điểm đọc sách sẽ có người hướng dẫn, giúp người dân biết cách chọn lựa sách phù hợp với nhu cầu và sở thích cá nhân.
+ Tổ chức các buổi sinh hoạt đọc sách và chia sẻ kinh nghiệm:
+ Định kỳ tổ chức các buổi sinh hoạt cộng đồng để đọc sách và chia sẻ những bài học từ sách. Các buổi sinh hoạt có thể là những cuộc trò chuyện, thảo luận về các chủ đề liên quan đến cuộc sống, văn hóa dân tộc, hay các kỹ năng nghề nghiệp.
+ Mời các khách mời từ các tổ chức, chuyên gia trong cộng đồng hoặc người dân đã có kinh nghiệm để chia sẻ câu chuyện truyền cảm hứng về việc đọc sách và học hỏi từ sách.
- Phát triển chương trình đọc sách trực tuyến cho người dân tộc thiểu số:
+ Sử dụng công nghệ thông tin để tạo ra các nền tảng đọc sách trực tuyến, giúp người dân ở những vùng sâu, vùng xa có thể tiếp cận sách điện tử một cách dễ dàng. Các sách sẽ được dịch sang các ngôn ngữ dân tộc, đáp ứng nhu cầu và sự hiểu biết của người dân.
+ Tổ chức các lớp học trực tuyến về kỹ năng sử dụng Internet và đọc sách điện tử cho người dân, đặc biệt là thanh niên và học sinh, giúp họ khai thác tối đa nguồn tài liệu từ các nền tảng điện tử.
+ Khuyến khích việc tạo dựng thói quen đọc sách trong gia đình:
+ Tổ chức các hoạt động, cuộc thi về đọc sách giữa các gia đình để tạo ra một môi trường khuyến khích việc đọc sách ngay từ trong nhà. Các hoạt động này có thể bao gồm việc đọc truyện cho trẻ em, kể lại những câu chuyện từ sách cho người cao tuổi, hoặc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về sách giữa các thế hệ trong gia đình.
+ Tạo ra các chương trình tặng sách cho các gia đình, nhất là gia đình có trẻ em để khuyến khích việc nuôi dưỡng thói quen đọc sách từ nhỏ.
- Đưa việc đọc sách vào giáo trình học tập:
+ Khuyến khích các trường học và các trung tâm giáo dục cộng đồng đưa hoạt động đọc sách vào chương trình học, không chỉ giới hạn ở sách giáo khoa mà còn mở rộng đến các loại sách về kỹ năng sống, văn hóa, nghệ thuật và khoa học.
+ Tổ chức các câu lạc bộ sách trong trường học, nơi học sinh có thể tham gia đọc sách và thảo luận về sách một cách sáng tạo và thú vị.
IV. Dự kiến kết quả đạt được
- Gia tăng số lượng người dân tham gia vào các hoạt động đọc sách: Qua các điểm đọc sách cộng đồng, các buổi sinh hoạt và lớp học trực tuyến, người dân, đặc biệt là học sinh và thanh niên, sẽ có cơ hội tiếp cận và yêu thích việc đọc sách.
- Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của sách trong phát triển bản thân: Người dân tộc thiểu số sẽ nhận ra rằng việc đọc sách không chỉ giúp họ học hỏi, mà còn là phương tiện để duy trì và phát triển văn hóa của dân tộc.
- Hình thành thói quen đọc sách trong mỗi gia đình: Các gia đình sẽ bắt đầu có thói quen đọc sách chung, từ đó giúp trẻ em học tập tốt hơn và tạo ra một cộng đồng có văn hóa đọc mạnh mẽ.
- Cải thiện trình độ học vấn và kỹ năng sống: Người dân sẽ có thêm kiến thức mới trong các lĩnh vực khoa học, kỹ thuật, cũng như cải thiện các kỹ năng sống, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống của họ.
Mẫu số 3: Viết một sáng kiến kinh nghiệm nhằm thúc đẩy việc đọc sách cho người dân ở khu vực biên giới, hải đảo
Trong bối cảnh đất nước đang trên đà hội nhập và phát triển mạnh mẽ, văn hóa đọc đóng vai trò như một nền tảng vững chắc, không chỉ bồi dưỡng tri thức cá nhân mà còn góp phần kiến tạo một xã hội văn minh, tiến bộ. Đặc biệt, đối với người dân sinh sống tại các khu vực biên giới hải đảo, nơi điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn và phức tạp, việc khơi dậy và nuôi dưỡng tình yêu sách càng trở nên cấp thiết. Một sáng kiến kinh nghiệm hiệu quả nhằm thúc đẩy văn hóa đọc tại những vùng đất phên dậu của Tổ quốc không chỉ mang lại lợi ích thiết thực cho đời sống tinh thần của người dân mà còn củng cố sức mạnh nội tại, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền và an ninh quốc gia.
Khu vực biên giới hải đảo Việt Nam, với vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng, đóng vai trò là tuyến đầu trong công cuộc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và an ninh quốc gia. Tuy nhiên, bên cạnh những tiềm năng to lớn, người dân nơi đây vẫn phải đối mặt với vô vàn khó khăn, từ điều kiện tự nhiên khắc nghiệt, cơ sở hạ tầng hạn chế đến sự thiếu thốn về nguồn lực vật chất và tinh thần. Trong bối cảnh đó, việc tiếp cận với tri thức thông qua sách vở trở thành một thách thức không nhỏ.
Thực tế cho thấy, thói quen đọc sách trong cộng đồng dân cư biên giới hải đảo còn nhiều hạn chế. Nguyên nhân sâu xa xuất phát từ nhiều yếu tố. Thứ nhất, sự thiếu thốn về cơ sở vật chất, đặc biệt là các thư viện, tủ sách cộng đồng, khiến người dân, nhất là trẻ em, không có nhiều cơ hội tiếp xúc với sách. Thứ hai, đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn, mưu sinh hàng ngày chiếm phần lớn thời gian và tâm trí của người dân, khiến họ ít có điều kiện để quan tâm đến việc đọc sách. Thứ ba, nguồn sách và tài liệu hiện có thường tập trung vào các ấn phẩm phục vụ công tác và học tập, chưa thực sự đa dạng về thể loại, phong phú về nội dung, đáp ứng nhu cầu đọc đa dạng của các lứa tuổi và sở thích khác nhau. Cuối cùng, sự thiếu vắng các hoạt động khuyến đọc, các phong trào lan tỏa văn hóa đọc trong cộng đồng cũng là một rào cản lớn.
Hậu quả của tình trạng này là sự hạn chế trong việc tiếp thu kiến thức mới, cập nhật thông tin, phát triển tư duy phản biện và khả năng sáng tạo của người dân. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển cá nhân mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, cũng như việc nâng cao nhận thức về chủ quyền lãnh thổ và trách nhiệm công dân.
Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của việc phát triển văn hóa đọc đối với người dân khu vực biên giới hải đảo, tôi xin đề xuất một số sáng kiến kinh nghiệm mang tính toàn diện, đồng bộ và phù hợp với đặc thù của vùng đất này:
- Xây dựng và nhân rộng mô hình "Thư viện thân thiện trên sóng nước":
Với đặc thù địa lý sông nước, hải đảo, việc xây dựng các thư viện cố định truyền thống gặp nhiều khó khăn. Do đó, mô hình "Thư viện thân thiện trên sóng nước" là một giải pháp sáng tạo và hiệu quả. Đó có thể là những chiếc thuyền, ca nô được trang bị sách, báo, truyện tranh, máy tính kết nối internet, định kỳ di chuyển đến các cụm dân cư, trường học trên các đảo, ven biển. Thư viện di động này không chỉ mang sách đến gần người dân mà còn tổ chức các hoạt động đọc sách tập thể, kể chuyện, giao lưu văn hóa, tạo không gian đọc sách mở, gần gũi và hấp dẫn.
- Tổ chức các hoạt động khuyến đọc sáng tạo và hấp dẫn:
Để thu hút sự tham gia của người dân, đặc biệt là trẻ em và thanh niên, cần tổ chức các hoạt động khuyến đọc đa dạng, sáng tạo và phù hợp với đặc điểm văn hóa địa phương. Đó có thể là các cuộc thi kể chuyện theo sách, vẽ tranh minh họa sách, sân khấu hóa tác phẩm văn học, các buổi giao lưu với nhà văn, nhà khoa học, các câu lạc bộ đọc sách theo sở thích, các hoạt động đọc sách kết hợp với khám phá thiên nhiên, tìm hiểu lịch sử địa phương. Cần chú trọng đến việc lồng ghép các nội dung về biển đảo, chủ quyền lãnh thổ vào các hoạt động này một cách tự nhiên và hấp dẫn.
- Xây dựng đội ngũ "Đại sứ văn hóa đọc" tại cộng đồng:
Việc lựa chọn và bồi dưỡng những người có uy tín, có tâm huyết và khả năng truyền cảm hứng trong cộng đồng để trở thành "Đại sứ văn hóa đọc" là một giải pháp bền vững. Các đại sứ này có thể là cán bộ văn hóa, giáo viên, người cao tuổi, trưởng thôn, bí thư chi bộ... Họ sẽ đóng vai trò là những hạt nhân tích cực, lan tỏa tình yêu sách, khuyến khích mọi người đọc sách, tổ chức các buổi đọc sách cộng đồng, chia sẻ những cuốn sách hay và ý nghĩa.
Việc triển khai thành công các sáng kiến thúc đẩy văn hóa đọc sẽ mang lại những lợi ích vô cùng to lớn và toàn diện cho người dân và cộng đồng khu vực biên giới hải đảo.
Về mặt cá nhân, đọc sách giúp nâng cao trình độ dân trí, mở rộng kiến thức, phát triển tư duy phản biện và khả năng sáng tạo, bồi dưỡng tâm hồn và nhân cách. Về mặt xã hội, văn hóa đọc góp phần xây dựng một cộng đồng học tập, đoàn kết, văn minh, nâng cao ý thức pháp luật, tinh thần yêu nước và trách nhiệm công dân. Đặc biệt, việc đọc sách về lịch sử, văn hóa, chủ quyền biển đảo sẽ củng cố niềm tự hào dân tộc, ý thức bảo vệ lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc.
Còn nữa....
2.2 Bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc - Đề 2
Câu 1: Anh (chị) hãy sáng tác một tác phẩm văn học (truyện ngắn) nhằm lan tỏa tình yêu đọc sách, thông qua đó khơi dậy trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội và khát vọng xây dựng đất nước thịnh vượng, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.
Gợi ý đáp án:
Sáng tác một tác phẩm văn học (truyện ngắn) nhằm lan tỏa tình yêu đọc sách - Mẫu 1
Tựa đề: "Những Trang Sách Và Khát Vọng Xây Dựng Tương Lai"
Mưa rơi từng hạt lất phất trên những mái tôn cũ, lặng lẽ và đầy hoài niệm. Quỳnh ngồi bên cửa sổ, đôi mắt dõi theo những giọt mưa vội vã trượt xuống rồi mất hút trong khoảng không tĩnh lặng của buổi chiều. Cô gái trẻ ấy, với đôi bàn tay thon dài đang lật giở cuốn sách mà cha cô đã tặng nhân ngày sinh nhật năm ngoái. Cuốn sách không phải là một tác phẩm nổi tiếng hay được nhiều người ca ngợi, nhưng đối với Quỳnh, nó lại là một kho tàng vô giá chứa đựng những bài học về cuộc sống, về trách nhiệm và khát vọng lớn lao.
Câu chuyện trong cuốn sách ấy không chỉ là những trang giấy khô khan mà là hành trình của một con người từ những ngày gian khó, với những ước mơ giản dị nhưng đầy hoài bão. Người trong câu chuyện ấy cũng giống như Quỳnh, từng có lúc cảm thấy mình nhỏ bé, mong manh giữa thế giới rộng lớn. Nhưng chính nhờ những trang sách mà cô tìm thấy được sức mạnh để vượt qua mọi thử thách, để hiểu rằng mỗi chúng ta đều có một vai trò quan trọng trong việc xây dựng cuộc sống, gia đình và xã hội.
Quỳnh nhớ rõ lời cha cô nói khi trao cuốn sách: “Sách là kho tàng, con gái à. Đọc sách không chỉ là để trở thành người hiểu biết, mà còn là để hiểu rõ trách nhiệm của bản thân đối với gia đình, xã hội, và đất nước. Con sẽ là một phần của một cộng đồng rộng lớn, và chỉ khi con ý thức được trách nhiệm của mình, con mới có thể đóng góp cho tương lai tươi sáng.”
Những lời của cha như một ngọn đuốc sáng trong tâm hồn Quỳnh, thắp lên niềm tin và khát vọng mạnh mẽ. Cô cảm nhận sâu sắc rằng, nếu mỗi người đều có thể nhìn nhận và thực hiện đúng trách nhiệm của mình, thì không chỉ cuộc sống cá nhân mà cả gia đình, cộng đồng và đất nước đều sẽ trở nên tốt đẹp hơn.
Quỳnh là một cô gái sống trong một ngôi làng nhỏ ven sông. Cuộc sống của gia đình cô không dư dả, nhưng luôn tràn ngập yêu thương và đức hi sinh. Cha mẹ cô làm nông, cực nhọc suốt ngày để lo cho các con cái được học hành. Quỳnh luôn cảm thấy mình phải nỗ lực gấp đôi, không chỉ để không làm cha mẹ thất vọng, mà còn để đóng góp cho sự phát triển của xã hội. Chính những cuốn sách đã dạy cô rằng, dù trong hoàn cảnh nào, nếu có khát vọng và trách nhiệm, chúng ta luôn có thể tạo ra sự thay đổi.
Ngày hôm đó, Quỳnh quyết định đến thăm bà nội, người mà cô luôn yêu thương và kính trọng. Bà nội cô đã già, mắt mờ đi nhiều, nhưng vẫn còn minh mẫn và nhớ rất rõ những câu chuyện về quá khứ. Những câu chuyện mà bà kể về thời trẻ, về những năm tháng đất nước còn chiến tranh, những khó khăn và hi sinh, đã giúp Quỳnh nhận ra một điều: mỗi thế hệ đều có những thử thách riêng, và trách nhiệm của họ là phải chiến đấu, vượt qua và phát triển. Những trang sách về lịch sử, những câu chuyện về những người đi trước đã xây dựng nên nền tảng cho đất nước hôm nay, là nguồn cảm hứng lớn lao đối với cô.
Bà nội kể: “Ngày xưa, khi đất nước còn chiến tranh, bà cũng chỉ là một cô gái trẻ như con. Nhưng bà hiểu rằng, dù khó khăn đến đâu, mỗi người đều phải có trách nhiệm với tương lai của đất nước. Bà luôn tin rằng, một đất nước muốn mạnh mẽ, thịnh vượng phải bắt đầu từ mỗi con người trong cộng đồng. Và điều quan trọng là phải giữ gìn, bảo vệ văn hóa và trí thức của dân tộc, vì đó chính là tài sản vô giá.”
Những lời của bà khiến Quỳnh nhớ lại những trang sách mà cô đã đọc, về những con người đã hy sinh, đã làm việc quên mình vì sự nghiệp lớn lao. Những người ấy không chỉ là anh hùng, mà còn là những công dân bình dị, luôn nhận thức rõ vai trò của mình đối với gia đình, xã hội và đất nước. Cô nhận ra rằng, nếu mỗi cá nhân có thể nuôi dưỡng khát vọng và thực hiện trách nhiệm của mình, đất nước sẽ phát triển bền vững và thịnh vượng.
Kể từ hôm đó, Quỳnh quyết tâm hơn bao giờ hết. Cô không chỉ chăm chỉ học tập mà còn tham gia các hoạt động cộng đồng, giúp đỡ những người xung quanh. Mỗi ngày, cô dành một chút thời gian để đọc sách, không chỉ để nâng cao kiến thức mà còn để rèn luyện bản thân, nuôi dưỡng những ước mơ lớn lao. Cô hiểu rằng, một đất nước thịnh vượng không thể thiếu những con người có tri thức, có trách nhiệm và có khát vọng.
Quỳnh cũng bắt đầu chia sẻ những cuốn sách của mình với các bạn bè trong làng, tổ chức các buổi đọc sách cộng đồng, nơi mà mọi người, từ trẻ em đến người lớn, đều có thể gặp gỡ, trao đổi và học hỏi. Cô muốn lan tỏa tình yêu đọc sách đến mọi người, giúp họ nhận thức rõ tầm quan trọng của tri thức đối với sự phát triển cá nhân và xã hội.
Ngày tháng trôi qua, những buổi đọc sách cộng đồng do Quỳnh tổ chức đã thu hút ngày càng nhiều người tham gia. Những nụ cười rạng rỡ của mọi người, những câu chuyện chia sẻ đầy cảm hứng đã làm cho ngôi làng nhỏ này trở nên ấm áp và đầy hy vọng. Quỳnh nhận ra rằng, nếu mỗi người đều có trách nhiệm đối với bản thân và cộng đồng, thì không gì là không thể thay đổi. Tình yêu đọc sách đã không chỉ thay đổi cô, mà còn lan tỏa, tạo ra một sức mạnh vô hình giúp nâng cao tinh thần đoàn kết, sự sáng tạo và khát vọng phát triển.
Từ những trang sách, Quỳnh tìm thấy sức mạnh để đối mặt với mọi thử thách, và từ đó, cô khơi dậy niềm tin vào tương lai, không chỉ cho bản thân mà cho cả gia đình, cộng đồng và đất nước. Cô tin rằng, đất nước sẽ chỉ thực sự phát triển khi mỗi cá nhân đều có ý thức và trách nhiệm trong việc học hỏi, chia sẻ và đóng góp. Và từ đó, khát vọng xây dựng một đất nước thịnh vượng, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc sẽ không còn là một ước mơ xa vời, mà là một nhiệm vụ mà mỗi chúng ta đều có thể thực hiện được.
Tình yêu đọc sách, sự khát khao tri thức và trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội đã thắp lên ngọn lửa trong Quỳnh, giúp cô trở thành một phần của một thế hệ trẻ dấn thân, sáng tạo và xây dựng tương lai tươi sáng cho đất nước.
Sáng tác một tác phẩm văn học (truyện ngắn) nhằm lan tỏa tình yêu đọc sách - Mẫu 2
"Ánh Sáng Từ Những Trang Sách"
Mưa nhẹ nhàng rơi ngoài cửa sổ, từng giọt nước lăn tăn trên khung kính như những dòng cảm xúc không tên của Mai, cô gái trẻ đang ngồi một mình trong phòng đọc sách của ngôi nhà cũ. Những ngày cuối thu này, không khí trong lành khiến Mai cảm thấy nhẹ nhàng hơn, nhưng đồng thời cũng là lúc cô đối diện với nỗi lo lắng về tương lai của mình. Cuộc sống hiện tại không dễ dàng, gia đình cô cũng đang gặp khó khăn. Cha mẹ vất vả làm lụng, còn cô chỉ là một cô sinh viên với những giấc mơ và hoài bão chưa thể chạm tới. Nhưng có một điều luôn đồng hành cùng cô, đó là tình yêu với sách.
Sách đối với Mai không chỉ là một công cụ học tập. Nó là người bạn thầm lặng, giúp cô tìm thấy ánh sáng trong những lúc đen tối nhất. Lần đầu tiên Mai hiểu được giá trị của việc đọc sách khi cô còn là một cô bé, ngồi bên mẹ trong căn phòng chật chội, mẹ lật giở những trang sách cũ và kể cho cô những câu chuyện đầy ý nghĩa. Những câu chuyện ấy không chỉ mang đến tri thức, mà còn gieo vào lòng cô những hạt giống của sự kiên trì, trách nhiệm và khát vọng.
"Mai à, sách là cửa sổ của thế giới, mở ra cho con những tầm nhìn mới về cuộc sống này. Đọc sách không chỉ giúp con trở thành người thông thái, mà còn giúp con hiểu được trách nhiệm của mình đối với bản thân, gia đình và xã hội," mẹ cô từng nói như vậy, ánh mắt đầy hy vọng.
Và hôm nay, ngồi một mình trong căn phòng ấy, Mai lại nhớ về lời mẹ. Trong tay cô là một cuốn sách dày, bìa đã sờn, là món quà của mẹ từ lâu. Cuốn sách không phải là tác phẩm nổi tiếng hay được ai đó nhắc đến nhiều, nhưng đối với Mai, nó có một sức mạnh lạ kỳ. Đó là cuốn sách về lịch sử đất nước, về những con người đã hy sinh vì lý tưởng và khát vọng xây dựng một đất nước phồn vinh.
Mai mở cuốn sách, những dòng chữ xưa cũ đưa cô về những năm tháng gian khó của dân tộc. Cô đọc về những cuộc chiến đấu kiên cường của cha ông, về những hi sinh thầm lặng của bao người trong hành trình dựng xây đất nước. Nhưng có một câu chuyện trong cuốn sách đã khiến Mai phải dừng lại lâu hơn. Đó là câu chuyện về một người phụ nữ bình dị, từ một làng quê nghèo khó, đã đứng lên đấu tranh vì sự tự do và công lý cho đất nước. Bà không chỉ là người mẹ, người vợ, mà còn là một người chiến sĩ kiên cường, luôn nuôi dưỡng trong mình một khát vọng lớn lao về một đất nước tự do, hạnh phúc.
Bài học từ người phụ nữ ấy như một ngọn đuốc thắp sáng trong tâm hồn Mai. Cô hiểu rằng, không phải lúc nào cũng cần phải là những con người vĩ đại, những chiến sĩ ngoài mặt trận mới có thể tạo ra sự thay đổi. Mỗi người, dù ở bất kỳ đâu, trong hoàn cảnh nào, đều có thể đóng góp cho sự phát triển của xã hội nếu họ biết sống có trách nhiệm, có ước mơ và khát vọng.
Cả đêm đó, Mai không thể ngủ, cô suy nghĩ về trách nhiệm của mình đối với gia đình, đối với xã hội. Cô hiểu rằng mình cần phải học tập, rèn luyện để trở thành người có ích cho cộng đồng, nhưng quan trọng hơn, cô phải có một khát vọng lớn lao – khát vọng xây dựng một đất nước thịnh vượng, văn minh và hạnh phúc. Và để làm được điều đó, cô cần phải bắt đầu từ chính bản thân mình.
Sáng hôm sau, Mai quyết định tham gia vào các hoạt động cộng đồng. Cô không chỉ học tốt mà còn muốn giúp đỡ những người xung quanh, chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm với những ai cần. Cô bắt đầu tham gia các nhóm đọc sách, tổ chức các buổi chia sẻ về những cuốn sách hay và những bài học sâu sắc mà cô học được. Mai cũng tự tạo cho mình một thói quen đọc sách mỗi ngày, không chỉ để tích lũy kiến thức mà còn để nuôi dưỡng tâm hồn, củng cố niềm tin vào giá trị của cuộc sống.
Mỗi buổi sáng, trước khi bắt đầu một ngày mới, cô lại ngồi lật giở những trang sách, tìm thấy những câu chuyện, những bài học mới. Cuốn sách trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho Mai, giúp cô nhìn nhận thế giới một cách tích cực hơn. Cô nhận ra rằng, khi một người biết đọc sách và suy ngẫm, họ không chỉ trở nên thông minh hơn mà còn trở thành người có trách nhiệm với xã hội.
Dần dần, Mai bắt đầu nhận thấy sự thay đổi không chỉ trong suy nghĩ mà còn trong hành động của mình. Cô cảm thấy mình có thêm động lực để đối mặt với những thử thách trong học tập và cuộc sống. Cô không còn chỉ sống vì bản thân mà còn vì gia đình, vì đất nước. Cô hiểu rằng một xã hội phát triển không thể thiếu những con người có tri thức, có tinh thần trách nhiệm và khát vọng mạnh mẽ.
Cuối cùng, Mai cũng nhận ra rằng sách chính là cầu nối giữa quá khứ và tương lai. Mỗi trang sách không chỉ là kiến thức, mà còn là những giá trị nhân văn, những ước mơ và hoài bão của cả dân tộc. Đọc sách không chỉ là cách để nuôi dưỡng tâm hồn, mà còn là cách để mỗi người tìm thấy sức mạnh, trách nhiệm của mình trong việc xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn.
Với Mai, tình yêu đọc sách không chỉ giúp cô trưởng thành hơn mà còn khơi dậy một khát vọng cháy bỏng, một khát vọng lớn lao về trách nhiệm của bản thân đối với gia đình, xã hội và đất nước. Cô tin rằng, mỗi người chúng ta đều có thể góp phần tạo nên một đất nước thịnh vượng, phồn vinh và hạnh phúc, chỉ cần chúng ta biết trân trọng và phát huy giá trị của những trang sách.
Và từ đó, câu chuyện của Mai tiếp tục, như một ngọn lửa không bao giờ tắt, lan tỏa tình yêu đọc sách và khát vọng xây dựng một tương lai tươi sáng cho mọi thế hệ.
Còn nữa,...
Câu 2: Anh (chị) hãy viết một sáng kiến, kinh nghiệm nhằm thúc đẩy việc đọc sách cho các đối tượng: người dân ở khu vực biên giới, hải đảo; vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; người dân tộc thiểu số, người cao tuổi, người khuyết tật chữ in… (Nêu được mục tiêu, đối tượng hưởng lợi, nội dung công việc thực hiện, dự kiến kết quả đạt được. Khuyến khích những sáng kiến đã được áp dụng trong thực tiễn và có minh chứng).
Gợi ý đáp án:
Sáng kiến: "Thư viện di động - Ánh sáng tri thức nơi xa"
- Mục tiêu
+ Đưa sách và tri thức đến gần hơn với người dân ở khu vực biên giới, hải đảo; vùng kinh tế - xã hội khó khăn; người dân tộc thiểu số, người cao tuổi, và người khuyết tật chữ in.
+ Khơi dậy niềm yêu thích đọc sách, tạo cơ hội tiếp cận tri thức, thúc đẩy tư duy sáng tạo và ý thức trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội.
+ Góp phần giảm khoảng cách về tiếp cận văn hóa và tri thức giữa các khu vực địa lý và đối tượng khác nhau.
- Đối tượng hưởng lợi
+ Người dân tại khu vực biên giới, hải đảo và vùng sâu, vùng xa có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn.
+ Trẻ em, người cao tuổi, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật chữ in (khiếm thị hoặc gặp khó khăn trong việc tiếp cận sách in thông thường).
- Nội dung công việc thực hiện
Bước 1: Xây dựng nguồn tài liệu đa dạng
+ Huy động sách từ cộng đồng: Kêu gọi quyên góp sách từ các cá nhân, trường học, doanh nghiệp, tổ chức xã hội. Sách sẽ gồm truyện, sách học tập, sách khoa học, và sách nói.
+ Tạo tài liệu đặc thù: Chuẩn bị tài liệu chữ nổi (Braille) cho người khuyết tật chữ in và thiết kế các sách với hình minh họa sinh động cho trẻ em dân tộc thiểu số.
Bước 2: Tổ chức "Thư viện di động"
+ Xe thư viện lưu động: Sử dụng xe ô tô hoặc xe máy cải tiến, được trang bị giá sách, loa phát thanh và thiết bị nghe nhìn để phục vụ việc đọc tại chỗ.
+ Hành trình thư viện: Lập kế hoạch di chuyển tới các điểm biên giới, hải đảo, hoặc vùng sâu, vùng xa, đảm bảo mỗi điểm đều được ghé thăm định kỳ (2-3 lần/tháng).
Bước 3: Hoạt động khuyến khích đọc sách
+ Câu chuyện từ sách: Tổ chức các buổi kể chuyện, đọc sách nhóm, hoặc hội thảo nhỏ để giới thiệu các quyển sách hay.
+ Thi đua sáng tạo: Khuyến khích trẻ em vẽ tranh, viết cảm nhận hoặc kể lại câu chuyện từ sách, từ đó tạo động lực tiếp cận sách nhiều hơn.
+ Sách nói cho người khiếm thị: Mang theo máy phát sách nói hoặc hướng dẫn họ truy cập các ứng dụng sách nói trực tuyến miễn phí.
Bước 4: Hợp tác với địa phương
+ Phối hợp với chính quyền địa phương, trường học, và các hội đoàn (như Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên) để duy trì hoạt động thư viện lâu dài.
+ Đào tạo đội ngũ tình nguyện viên tại địa phương để vận hành và phát triển thư viện.
- Dự kiến kết quả đạt được
+ Ngắn hạn: 100% các khu vực được tiếp cận sách định kỳ; hàng trăm trẻ em, người dân tộc thiểu số và người cao tuổi được đọc và nghe kể sách.
+ Dài hạn: Hình thành thói quen đọc sách trong cộng đồng, gia tăng nhận thức về vai trò của tri thức trong phát triển cá nhân và xã hội.
+ Góp phần xóa mù chữ, giảm bất bình đẳng trong tiếp cận văn hóa và giáo dục.
+ Tạo tiền đề phát triển tư duy sáng tạo, khát vọng vươn lên và tinh thần trách nhiệm với quê hương, đất nước.
Minh chứng thực tế
Sáng kiến tương tự đã được áp dụng tại địa bàn nhiều tỉnh với mô hình "Thư viện lưu động - ánh sáng tri thức", mang sách đến các xã miền núi và nhận được phản hồi tích cực. Hàng trăm trẻ em và người dân trong cộng đồng đã có cơ hội tiếp cận sách, nâng cao nhận thức và mở rộng kiến thức, từ đó cải thiện chất lượng cuộc sống và tư duy.
Còn nữa,...
Mời các bạn Tải về để xem thêm các mẫu Bài dự thi Đại sứ văn hóa đọc năm 2025 khác.
