Đọc sách báo về phán xử, hòa giải trang 106 lớp 5 Tập 1 Cánh Diều

PHÂN XỬ TÀI TÌNH

Xưa, có một vị quan án rất tài. Vụ án nào, ông cũng tìm ra manh mối và phân xử công bằng.

Một hôm, có hai người đàn bà đến công đường. Một người mếu máo:

- Bẩm quan, con mang vải đi chợ, bà này hỏi mua, rồi cướp tấm vải, bảo là của mình.

Người kia cũng rưng rưng nước mắt:

- Tấm vải là của con. Bà này lấy trộm.

Đòi người làm chứng nhưng không có, quan cho lính về nhà họ xem. Cả hai đều có khung cửi như nhau, cùng mang vải ra chợ bán hôm ấy. Ngẫm một lát, quan ôn tồn bảo:

- Hai người đều có lí nên ta xử thế này: tấm vải xé đôi, mỗi người một nửa.

Thừa lệnh, lính đo vải xé ngay. Một người đàn bà bật khóc. Lập tức, quan đưa cả tấm vải cho người này rồi thét trói người kia lại. Sau một hồi tra hỏi, kẻ kia phải cúi đầu nhận tội.

Lần khác, quan tới vãn cảnh một ngôi chùa. Sư cụ đón tiếp kính cẩn, rồi nhờ tìm hộ số tiền của nhà chùa bị mất.

Quan nói sư cụ biện lễ cúng Phật, rồi gọi hết sư vãi, kẻ ăn người ở trong chùa ra, giao cho mỗi người cầm một nắm thóc và bảo:

- Chùa ta mất tiền, chưa rõ thủ phạm. Mỗi người hãy cầm một nắm thóc đã ngâm nước rồi vừa chạy đàn, vừa niệm Phật. Đức Phật rất thiêng. Ai gian, Phật sẽ làm cho thóc trong tay kẻ đó nảy mầm. Như vậy, ngay gian sẽ rõ.

Mới vài vòng chạy, đã thấy một chú tiểu thỉnh thoảng hé bàn tay cầm thóc ra xem. Quan lập tức cho bắt chú tiểu vì chỉ kẻ có tật mới hay giật mình. Chú tiểu kia đành nhận tội.

Theo Nguyễn Đổng Chi

QUAN XỬ KIỆN TÀI GIỎI

Đời nhà Nguyễn có một viên quan có tài xử đoán tên là Nguyễn Khoa Đăng. Ông là viên quan tốt, luôn luôn lo lắng đến việc giữ gìn cuộc sống yên vui cho dân lành. Ông đã đến trị nhậm ở hạt nào thì dân ở đấy mến phục, quí trọng như thần thánh. Tất cả các vụ kiện khi đã đến tay, dù khó đến đâu ông cũng tìm cách lần ra đầu mối và lần nào cũng giải quyết trọn vẹn. Dân miền Trung còn kể rất nhiều về tài xử kiện của ông.

Có lần, ông Nguyễn Khoa Đăng đến nhậm chức ở một huyện. Một hôm, có người dân đến cáo với ông rằng, không biết có kẻ nào oán thù mà đêm đến lẻn ra đồng phá nát cả một ruộng dưa. Bao nhiêu công lao chăm bón vun trồng, sắp đến ngày ăn quả, chỉ trong một đêm bị phá sạch sành sanh. Đau xót vì tiếc của, tiếc công, người dân đã đến kêu khóc với ông, xin được ông minh xét.

Ông Đăng theo ngay người ấy về ruộng dưa để thị sát. Tất cả các dấu vết còn lại chỉ nói lên được một điều là kẻ gian đã dùng thuổng xén đứt các ngọn dưa và dùng cán giằm nát hầu hết các gốc dưa. Kẻ gian rất khôn ngoan, bao nhiêu dấu chân, hấn đều cố ý xóa sạch. Ông hỏi người trồng dưa:

– Anh có ngờ ai thù oán mình không?

– Bẩm quan, con cũng có vài người trong làng mắc mớ nhau đôi chuyện lặt vặt, nhưng con không dám nghi ngờ cho ai cả.

Ông bắt người ấy kể tên mấy người ở xóm có chuyện đôi co và lập tức sai chức dịch đi thu hồi tất cả các thuổng trong xóm lại. Thuổng của nhà ai thì ghi tên, đánh dấu của nhà ấy vào cán. Đoạn ông đích thân khám kỹ từng chiếc cán thuổng một, nhặt riêng mấy cái khả nghi ra một nơi. Ông sai người lè lưỡi liếm trên mấy cái cán thuổng đó thì phát hiện ra một cái có vị nhân nhẫn đắng. Lấy một gốc dưa đập dập, vắt nước ra nếm thử thì chất đắng ấy của dưa cùng với chất đắng trên cán thuổng là một. Đến khi nhìn tên ghi trên cán thì đúng là tên của một người mà nguyên cáo khai là có xích mích với mình.

Người chủ thuổng được đòi đến. Trước tang chứng và lý lẽ đanh thép của quan, tên này không còn chối cãi vào dâu được, dành cúi đầu nhận tội. Ông bắt hắn phải đền hoa lợi ruộng dưa cho người kia, lại phạt lên gấp đôi để trừng trị thói ngầm hại người khác.

theo https://luongvinhkim.vn

PHIẾU ĐỌC SÁCH

- Tên bài đọc: Phân xử tài tình

- Tác giả: Nguyễn Đổng Chi

- Cảm xúc của em về:

• Bài đọc: Em rất thích thú và bị thu hút trước các diễn biến của câu chuyện
• Sự việc: Em rất ấn tượng với sự việc vị quan dựa vào sự thương tiếc của người dệt vải với sản phẩm của mình, từ đó tìm ra chủ nhân thật sự của tấm vải
• Nhân vật: Nhân vật viên quan trong câu chuyện vừa thông minh, nhanh trí lại thấu tình đạt lý, khiến em vô cùng nể phục và yêu mến