Vì sao tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi?

Vì sao tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi? được VnDoc sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Sinh học lớp 8. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Tại sao tim đập suốt ngày không mệt mỏi? Tim chính là một bộ phận vô cùng quan trọng trên cơ thể của mỗi con người chúng ta. Nó luôn hoạt động liên tục để truyền máu đi nuôi tất cả các bộ phận trên cơ thể. Nếu không có tim thì cơ thể sẽ không thể nào hoạt động được. Vì vậy, càng khẳng định được vai trò của bộ phận này.

Tim đập suốt ngày không mệt mỏi là nhờ có chu kì co dãn, hoạt động của tim và thời gian nghỉ ngơi đều đặn. Hơn nữa cấu tạo của tim khá đặc biệt và bền bỉ của cơ tim nên lượng máu cung cấp để nuôi tim luôn dồi dào. Có thể thấy khoảng thời gian nghỉ ngơi và hoạt động của tim gần như bằng nhau.

A. Tìm hiểu về bộ phận tim trong cơ thể

Đầu tiên chúng ta cần tìm hiểu về tim trước để từ đó có thể đưa ra kết luận chính xác nhất nhé.

1. Cấu tạo và chức năng của tim

Tim là một bộ phận rất quan trọng trong hệ tuần hoàn. Tim được cấu tạo từ một loại cơ rất đặc biệt, nó có tên gọi là cơ tim. Tim là một khối cơ rỗng và cấu tạo của nó được chia thành 4 buồng: bao gồm 2 tâm nhĩ và 2 tâm thất. Nhĩ phải và nhĩ trái có thành mỏng, sẽ nhận máu từ tĩnh mạch rồi đưa xuống thất. Sau đó, thất phải và thất trái sẽ tiến hành bơm máu vào động mạch với áp lực rất cao. Hai tâm nhĩ được ngăn cách nhau bởi vách liên nhĩ, còn hai tâm thất lại được ngăn cách nhau bởi vách liên thất.

Độ dày của các thành tim ở mỗi buồng sẽ thay đổi tùy theo chức năng của nó. Đối với thành cơ tim thất trái sẽ dày gấp từ 2 đến 4 lần so với thành thất phải, vì để khi bơm máu với một áp lực cao hơn để có thể thắng sức cản tuần hoàn hệ thống.

2. Hệ thống van tim

Các van tim là lá mỏng, rất mềm dẻo và có tổ chức liên kết được bao quanh bởi nội tâm mạc.

Van nhĩ – thất: ngăn giữa là nhĩ và thất, ở phía bên trái có van hai lá và phía bên phải có van ba lá, nó sẽ giúp cho máu chảy một chiều theo chiều từ nhĩ xuống thất. Các cột cơ gắn liền với van nhĩ-thất bằng các sợi dây chằng. Cột cơ sẽ co rút khi tâm thất co và nó không có tác dụng giúp cho sự đóng của van, mà nó sẽ giúp kéo chân van về phía tâm thất. Như vậy sẽ ngăn được sự lồi của các lá van về tâm nhĩ trong kỳ thất co rút. Nếu như dây chằng bị đứt thì khi thất co, máu có thể chảy ngược về tâm nhĩ, sẽ gây ra tình trạng rối loạn chức năng tim.

Van bán nguyệt: ở giữa tâm thất trái với động mạch chủ là van động mạch chủ, còn ở giữa tâm thất phải với động mạch phổi là van động mạch phổi. Nó có tác dụng giúp cho máu chảy một chiều từ phía tâm thất ra động mạch .

Các van tim hoạt động với cơ chế đóng mở thụ động, còn tùy thuộc vào sự chênh lệch áp suất giữa các van.

3. Sợi cơ tim

Tim được cấu thành từ 3 loại cơ tim: bao gồm cơ nhĩ, cơ thất cùng với những sợi cơ kích thích và dẫn truyền rất đặc biệt.

Các tế bào cơ tim với tính chất trung gian đối với tế bào cơ vân và tế bào cơ trơn, tế bào rất nhỏ, có vân lại còn được chia nhánh và nó chỉ có một nhân. Khác so với cơ vân, tế bào cơ tim gồm có các cầu nối, chúng được kết lại với nhau thành một khối rất vững chắc, có một số đoạn màng tế bào được hòa với nhau. Các sợi cơ tim này vốn có tính hợp bào, được hoạt động để đáp ứng với kích thích hay lan truyền điện thế giữa các sợi cơ tim một cách nhanh chóng qua các cầu nối. Và sự lan truyền điện thế từ nhĩ xuống thất được gọi là bộ nối nhĩ-thất, nó được dẫn qua một đường dẫn truyền rất đặc biệt.

Tim sẽ đảm nhiệm một nhiệm vụ hết sức quan trọng, đó là tim tiến hành bơm đẩy máu theo các động mạch để mang dưỡng khí và dinh dưỡng đến khắp cơ thể. Nó còn thực hiện quá trình hút máu từ tĩnh mạch về tim, rồi tiến hành đẩy máu đến phổi để trao đổi các khí CO2 và lấy khí O2.

B. Lý giải vì sao tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi?

Chu kỳ tim là hoạt động của tim con người từ đầu của một nhịp tim đến đầu nhịp tim tiếp theo. Một chu kỳ tim hoạt động gồm 3 pha tương đương = 0.8s

- Tim – Cơ Tim rất mạnh và có sự dẻo dai, bền bỉ.

- Cơ Tim sẽ hoạt động do Hệ Thần Kinh Thực Vật điều khiển.

- Tim co, dãn theo tính chu kỳ

+ Chu kì co dãn của tim là khoảng 0,8s

+ Pha co tâm nhĩ: 0,1s (thời gian nghỉ là 0,7s)

+ Tâm thất co: 0,3s (thời gian nghỉ là 0,5s)

+ Pha dãn chung: 0,4s (thời gian nghỉ là 0,4s)

+ Nhịp tim bình thường bằng 75 chu kì trong khoảng thời gian 1 phút.

Tim sẽ hoạt động theo chu kì và mỗi chu kì như vậy chia thành từng pha. Đồng thời, giữa các pha tim như vậy đều có một khoảng thời gian nghỉ ngơi nhất định . Khoảng thời gian nghỉ và thời gian hoạt động của tim gần như bằng nhau . Chính vì lý do này mà ta có thể khẳng định rằng: tim hoạt động suốt đời mà không biết mệt mỏi là do tim có thời gian hoạt động cũng như thời gian nghỉ ngơi quá hợp lý.

Nhờ vào thời gian từng ngăn tim nghỉ dài hơn thời gian tim hoạt động. Do đó tim hoạt động suốt đời mà không hề mỏi mệt. Như vậy, nếu chúng ta có chế độ sinh hoạt ngủ nghỉ tốt thì tim hoạt động tốt và luôn khỏe mạnh. Bộ phận nào cũng vậy, nếu như hoạt động cả ngày cả đêm mà được chăm sóc chu đáo sẽ không mệt mỏi, nhưng nếu không được chăm sóc tốt thì sức bền sẽ dần yếu đi, tuổi tác càng cao thì cơ quan trong cơ thể cũng hoạt động yếu dần. Bởi vậy do thời trẻ lao động quá nhiều, ăn uống ngủ nghỉ không điều độ chính là lý do khiến cho nhiều người cao tuổi mắc phải những bệnh lý về tim mạch.

C. Cách bảo vệ trái tim luôn khỏe mạnh

• Tập thể dục thể thao: Mỗi ngày đều đặn tập thể dục 30 phút mỗi ngày, mỗi tuần 5 buổi sẽ giúp trái tim luôn khỏe mạnh và giúp giảm cân nhanh chóng
• Nói KHÔNG với thuốc lá, thuốc lào: Hút thuốc lá, thuốc lào có thể gây nguy cơ mắc bệnh xơ vữa động mạch vành. Do vậy, nên bỏ thuốc lá sớm nhất để tránh những độc hại xâm nhập vào cơ thể làm hại tim
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung những thực phẩm tốt cho cơ thể như cá, rau củ, trái cây… hạn chế chất béo, muối và calo. Chọn thịt nạc, sữa ít béo, tránh những thức ăn nhanh vì chứa nhiều muối và chất béo.
• Giảm căng thẳng, áp lực: Stress ảnh hưởng đến hệ thống tim mạch, khi bị stress sẽ kích hoạt hệ thống thần kinh giao cảm làm tăng hoạt động của tim mạch, tăng huyết áp, tăng lượng máu bơm lên cơ quan trên cơ thể
• Hạn chế tối đa đồ uống có cồn: Rượu, bia không chỉ khiến con người bị say xỉn mà nó còn chứa nhiều calo khiến bạn tăng cân và tim mạch hoạt động nhiều hơn.
• Ngủ nghỉ đúng giờ giấc: Hoạt động ăn, ngủ theo đúng giờ giấc sẽ giúp, không ngủ muộn sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp theo dõi được tình trạng sức khỏe của bản thân như huyết áp, cholesterol trong máu, phòng và điều trị bệnh về tim mạch.

--------------------------

Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu Vì sao tim hoạt động suốt đời mà không mệt mỏi? Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Sinh học lớp 8, Giải Vở BT Sinh Học 8, Giải bài tập Sinh học 8, Tài liệu học tập lớp 8, ngoài ra các bạn học sinh có thể tham khảo thêm đề học kì 1 lớp 8 và đề thi học kì 2 lớp 8 mới nhất được cập nhật.