Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối

Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy Tiếng Việt 4. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Hướng dẫn giải phần nhận xét SGK Tiếng Việt 4 tập 2 trang 30, 31

Câu 1: Đọc bài sau đây. Xác định các đoạn văn và nội dung mỗi đoạn.

Bãi ngô

Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. Những lá ngô rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà.

Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn vươn lên. Những đàn bướm trắng, bướm vàng bay đến, thoáng đỗ rồi bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.

Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác như cỏ may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người đến bẻ mang về.

Nguyên Hồng

Trả lời:

Bài văn có ba đoạn

a) Đoạn 1: (Từ đầu đến "mạnh mẽ, nõn nà”).

Đoạn này giới thiệu chung về sự phát triển mau chóng, mạnh mẽ của bãi ngô.

b) Đoạn 2: (Từ "Trên ngọn" đến "óng ánh").

Đoạn này miêu tả sự ra hoa trổ bắp của cây ngô.

c) Đoạn 3: (Phần còn lại)

Đoạn này tả cảnh bãi ngô đã già, bắp ngô đã chắc hạt, sẵn sàng cho mùa thu hoạch.

Câu 2: Đọc lại bài Cây mai tứ quý (sách Tiếng Việt 4, tập hai, trang 23). Trình tự miêu tả trong bài ấy có điểm gì khác bài Bãi ngô?

Cây mai tứ quý

Cây mai cao trên hai mét, dáng thanh, thân thẳng như thân trúc. Tán tròn tự nhiên xòe rộng ở phần gốc, thu dần thành một điểm ở đỉnh ngọn. Gốc lớn bằng bắp tay, cành vươn đều, nhánh nào cũng rắn chắc.

Mai tứ quý nở bốn mùa. Cánh hoa vàng thẫm xếp làm ba lớp. Năm cánh dài đỏ tía như ức gà chọi, đỏ suốt từ đời hoa sang đời kết trái. Trái kết màu chín đậm, óng ánh như những hạt cườm đính trên tầng áo lá lúc nào cũng xum xuê một màu xanh chắc bền.

Đứng bên cây ngắm hoa, xem lá, ta thầm cảm phục cái mầu nhiệm của tạo vật trong sự hào phóng và lo xa: đã có mai vàng rực rỡ góp với muôn hoa ngày Tết, lại còn có mai tứ quý cần mẫn, thịnh vượng quanh năm.

Theo Nguyễn Vũ Tiềm

Trả lời:

Trình tự miêu tả trong bài Cây mai tứ quý khác bài Bãi ngô như sau:

- Bài Cây mai tứ quý cũng gồm có ba phần nhưng phần đầu tả chung về dáng dấp cây mai; đoạn hai tả hoa mai; đoạn ba nói lên cảm xúc của người ngắm hoa xem lá mai.

- Bài Bãi ngô cũng có ba đoạn nhưng viết theo sự phát triển của cây ngô: ngô non, ngô ra hoa trổ bắp, ngô đã già.

Câu 3: Từ cấu tạo của hai bài văn trên rút ra nhận xét về cấu tạo của một bài văn miêu tả cây cối?

Trả lời:

Bài văn miêu tả cây cối thường có ba phần:

- Phần đầu giới thiệu miêu tả chung về cây (mở bài).

- Phần thứ hai đi sâu vào miêu tả một hay nhiều bộ phận của cây hoặc nói về các giai đoạn phát triển quan trọng của cây (thân bài).

- Phần kết bài: có thể nêu lợi ích, vẻ đẹp của cây hoặc cảm xúc của người viết.

Hướng dẫn giải phần luyện tập SGK Tiếng Việt 4 tập 2 trang 32

Câu 1: Đọc bài văn sau và cho biết cây gạo được miêu tả theo trình tự như thế nào?

Cây gạo

Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay một đôi chim mới đến là có ngay mấy bông gạo lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp.

Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ.

Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng lóa. Cây gạo như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới.

Theo Vũ Tú Nam

Trả lời:

Bài Cây gạo được miêu tả theo trình tự sau dãy:

- Phần một: Cây gạo vào mùa trổ hoa.

- Phần hai: Cây gạo sau mùa hoa.

- Phần ba: Quả gạo lớn lên và tách vỏ nở bông.

Câu 2: Lập dàn ý miêu tả một cây ăn quả quen thuộc.

- Tả lần lượt từng bộ phận của cây.

- Tả từng thời kì phát triển của cây.

Trả lời:

a) Tả lần lượt từng bộ phận của cây (cây vú sữa).

Mở bài: Giới thiệu cây vú sữa (Ai trồng? Trồng ở đâu? Được mấy mùa trái ngọt?)

Thân bài:

+ Tả khái quát cây vú sữa: chiều cao, hình dáng...

+ Ta lần lượt từng bộ phận: (thân, gốc, vỏ cây, cành, lá, hoa, trái...)

Kết bài: Cảm nghĩ về cây vú sữa.

b) Tả lần lượt từng thời kì phát triển:

Mở bài: Giới thiệu cây chuối tiêu (Ai trồng? trồng ở đâu?...)

Thân bài: Tả khái quát thời kì cây đang ra hoa.

+ Lúc mới nhú lên, hình thù hoa chuối ra sao? màu gì?

+ Lúc hoa chuối bắt đầu kết trái

+ Buồng chuối hình thành như thế nào? Hình dáng các quả chuối.

+ Buồng chuối phát triển, quả chuối căng tròn như thế nào? Khi chín bói nó ra sao?

Kết bài: Cảm nghĩ của em về ích lợi của cây chuối.

c) Dàn ý chi tiết tả cây ăn quả

Mở bài: Giới thiệu cây ăn quả em muốn miêu tả

- Đó là loại cây gì?

- Cây đó được trồng ở đâu? Do ai trồng?

- Năm nay cây đó đã được bao nhiêu tuổi rồi?

Thân bài

- Cây cao bao nhiêu? (có thể so sánh với những cây khác trong vườn, hoặc nhà cửa, hàng rào, cột đèn…)

- Thân cây thẳng hay cong? Lớn như thế nào?

- Lớp vỏ ở thân cây có màu gì? Có đặc điểm gì? (trơn bóng, sần sùi, bong ra từng mảng…)

- Rễ cây có to không? Nằm hoàn toàn dưới mặt đất hay có bộ phận nhô lên mặt đất)

- Cây có nhiều cành không? Các cành cây có đặc điểm gì?

- Lá cây có hình gì? Kích thước ra sao? Màu sắc như thế nào? Lá cây có rụng theo thời kì không hay rụng theo mùa?

- Khi nào cây có quả? Quả có hình dáng như thế nào? Bao lâu thì chín? Khi chín quả có mùi hương như thế nào? Ăn có vị ra sao?

Kết bài: Tình cảm của em dành cho cây

- Em nghĩ như thế nào về loại quả và cây ăn quả này?

- Em thường làm gì để chăm sóc cây ăn quả?

---------------------------------------

Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối. Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết Tiếng Việt 4, Tập làm văn lớp 4, Giải vở bài tập Tiếng Việt 4, Luyện từ và câu lớp 4, Đề kiểm tra cuối tuần Tiếng Việt 4, Tập đọc lớp 4.