Khi kể chuyện cần chú ý điều gì?

VnDoc xin giới thiệu bài Khi kể chuyện cần chú ý điều gì? được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy Tiếng Việt 4. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Khi kể chuyện cần chú ý điều gì?

Trả lời:

+ Nội dung câu chuyện phải có ý nghĩa nhất định. Để xác định được ý nghĩa của câu chuyện, cần tự giải đáp các câu hỏi: Những điều ta sắp kể nhằm chứng minh hoặc khẳng định điều gì? Nó gợi cho người đọc những suy nghĩ và tình cảm như thế nào?

+ Nắm được cốt chuyện và những chi tiết chính. Cốt chuyện ấy có thể lấy nguyên từ thực tế, cũng có thể tự nghĩ ra (những cái tự nghĩ ra phải có sự hợp lí “y như thật”). Cốt chuyện chính là sự nối tiếp nhau của một chuỗi các chi tiết lớn, sau đó sẽ được bổ sung các chi tiết nhỏ hơn (tình tiết) để câu chuyện thêm sinh động.

+ Xây dựng được một dàn bài linh hoạt và hợp lí, nhằm dẫn dắt câu chuyện phát triển theo chiều hướng hấp dẫn, lôi cuốn. Muốn vậy phải biết xây dựng nhân vật, chọn lọc các chi tiết có ý nghĩa nhất, sắp xếp các sự việc một cách tự nhiên…

+ Tìm một giọng kể phù hợp với nội dung câu chuyện. (Ngôn ngữ dân gian nếu câu chuyện có tính khôi hài, ngôn ngữ trữ tình đằm thắm nếu câu chuyện cảm động,…). Giọng kể góp phần tạo nên cái duyện cho bài viết.

1. Khái niệm kể chuyện

Kể chuyện là kể lại một chuỗi sự việc có đầu có cuối, liên quan đến một hay một số nhân vật. Mỗi câu chuyện cần nói lên được một điều có ý nghĩa.

2. Bài tập vận dụng

Câu 1. Kể lại câu chuyện Sự tích hồ Ba Bể và cho biết :

a) Câu chuyện có những nhân vật nào?

b) Các sự việc xảy ra và kết quả của các sự việc ấy.

c) Ý nghĩa của câu chuyện.

Trả lời:

a) Tên các nhân vật: bà lão ăn xin, mẹ con bà góa, Bà con dự lễ hội (nhân vật phụ).

b) Các sự việc xảy ra và kết quả:

- Sự việc 1: Trong ngày hội cúng Phật, bà lão đi xin ăn nhưng chẳng ai cho.

- Sự việc 2: Hai mẹ con bà góa thương tình cho bà lão ăn và ngủ lại trong nhà.

- Sự việc 3: Về khuya, bà lão hiện hình một con giao long lớn.

- Sự việc 4: Sáng sớm, bà lão cho hai mẹ con bà góa tốt bụng gói tro và hai mảnh vỏ trấu, rồi ra đi.

- Sự việc 5: Trong đêm lễ hội, dòng nước phun lên tất cả đều chìm nghỉm

- Sự việc 6: Nước lụt lên cao, mẹ con bà góa thoát nạn, chèo thuyền cứu người.

c) Ý nghĩa

- Ca ngợi những tấm lòng nhân ái, sẵn lòng cứu giúp người hoạn nạn, khó khăn.

- Khẳng định: Lòng nhân ái nhất định sẽ được đền đáp xứng đáng.

- Giải thích nguồn gốc, sự hình thành hồ Ba Bể.

Câu 2. Bài văn sau có phải là bài văn kể chuyện không? Vì sao?

Hồ Ba Bể nằm giữa bốn bề vách đá, trên độ cao 1200 mét so với mực nước biển. Chiều dài của hồ bằng một buổi chèo thuyền độc mộc. Hai bên hồ là những ngọn núi cao chia hồ thành ba phần liền nhau: Bể Lầm, Bể Lèng, Bể Lù.

Mỗi hòn đá, gốc cây, mỗi loài thú, loài chim, cho đến từng loài thủy tộc nơi đây đều gắn với một sự tích li kì, sắc nước, hương trời ở đây cũng mang màu sắc huyền thoại. Các cô gái ngồi bên khung cửi dệt thổ cẩm soi bóng xuống hồ. Người Việt Bắc nói rằng: "Ai chưa biết hát bao giờ đến Ba Bể sẽ biết hát. Ai chưa biết làm thơ đến Ba Bể sẽ làm được thơ." Ai chưa tin điều đó xin hãy đến Ba Bể một lần.

Theo Dương Thuấn

- Thuyền độc mộc: thuyền dài và hẹp. làm bằng một cây gỗ to khoét trũng.

- Thủy tộc: các loài vật sống dưới nước.

- Huyền thoại: câu chuyện lạ kì, hoàn toàn do tưởng tượng.

- Thổ cẩm: vải dệt bằng sợi nhiều màu sặc sỡ, tạo thành những hình đa dạng.

Trả lời: Bài văn Hồ Ba Bể không phải là bài văn kể chuyện mà chỉ là bài văn giới thiệu về hồ Ba Bể vì:

- Bài văn không có nhân vật

- Bài văn không có sự kiện nào xảy ra.

- Bài văn giới thiệu về độ cao, vị trí, chiều dài, địa hình, cảnh đẹp của hồ Ba Bể

Chú ý: Bài "Sự tích hồ Ba Bể" có nhân vật, có cốt truyện, có ý nghĩa câu chuyện ⇒ Là văn kể chuyện.

Câu 3. Theo em, thế nào là kể chuyện?

Lời giải:

Kể chuyện là kể các sự việc xảy ra đối với nhân vật nhằm nói lên một điều có ý nghĩa.

Câu 4. Trên đường đi học về, em gặp một phụ nữ vừa bế con vừa mang nhiều đồ đạc. Em đã giúp cô ấy xách đồ đi một quãng đường. Hãy kể lại câu chuyện đó.

Gợi ý:

- Nhân vật xuất hiện: em, người phụ nữ, con của người phụ nữ ấy.

- Tình huống: em gặp một người phụ nữ vừa bế con vừa mang nhiều đồ đạc. Em giúp cô ấy xách đồ đi một quãng đường.

Trả lời:

Tan học, tôi vội vã về nhà phụ giúp mẹ chuẩn bị bữa cơm trưa như lời mẹ dặn lúc sáng. Vừa mới ra khỏi cổng trường được một đoạn, tôi gặp một người phụ nữ trạc tuổi mẹ tôi, tay xách nách mang lại còn ẵm trên tay một em bé chưa đầy tuổi đang bước đi chậm chạp khó nhọc giữa cái nắng hè như đổ lửa. Thỉnh thoảng người phụ nữ ấy phải đặt hành lí lỉnh kỉnh xuống đường, thay đổi vị trí bồng bế em bé từ tay này sang tay kia, trông có vẻ mệt mỏi, khó nhọc lắm. Thấy thế, tôi bước nhanh đến bên cạnh lễ phép hỏi:

- Cô đi đâu ạ? Để cháu giúp cô một tay nhé!

- Cô chào cháu! Nếu được cháu giúp thì thật quý hóa. Cô đi về cái xóm có cây đa cổ thụ trước mặt đấy. Cháu giúp cô một quãng thì còn gì bằng!

Tội vội nó ngay:

- Cháu cũng đi về xóm ấy đấy. Cô đưa hành lí cho cháu.

Thế rồi, cô ấy đưa hành lí cho tôi. Qua chuyện trò tôi mới biết, cô là dâu của xóm tôi, công tác ở Thành phố Hồ Chí Minh. Được tin mẹ chồng ốm nặng, chú ấy công tác ở dầu khí Vũng Tàu chưa kịp về nên một mình cô bế em bé theo chuyến xe tốc hành về thăm bà. Hai cô cháu vừa đi vừa nói chuyện vui vẻ, chả mấy chốc đã đến nhà cô. Tôi trao lại hành lí cho cô, rồi chạy một mạch về nhà chuẩn bị bữa cơm trưa. Vừa chạy, tôi vừa nghe tiếng cô nói vọng đằng sau:

- Cảm ơn cháu nhé! Chiều qua nhà cô chơi.

Câu 5. Câu chuyện em vừa kể có những nhân vật nào? Nêu ý nghĩa của câu chuyện?

Trả lời:

Câu chuyện có hai nhân vật:

a) Nhân vật tôi.

b) Nhân vật người phụ nữ.

Ý nghĩa của câu chuyện: Qua câu chuyện kể trên, ta thấy hành động giúp đỡ người già, phụ nữ, trẻ em của nhân vật "tôi" trong truyện thật đẹp. Thể hiện tình cảm yêu thương gắn bó giữa con người với con người. Bạn nhỏ trong truyện đã nêu một tấm gương sáng cho tuổi trẻ chúng em noi theo.

---------------------------------------

Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Khi kể chuyện cần chú ý điều gì? Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết Tiếng Việt 4, Tập làm văn lớp 4, Giải vở bài tập Tiếng Việt 4, Luyện từ và câu lớp 4, Đề kiểm tra cuối tuần Tiếng Việt 4, Tập đọc lớp 4.