Giáo án bài Phong cách ngôn ngữ chính luận (tiếp theo)

HĐ1 (28 phút): Hướng dẫn tìm hiểu Các phương tiện diễn đạt của PCNN C.L

GV: Từ các VB chính luận đã học em có nhận xét gì về từ ngữ, ngữ pháp, các BPTT của PCNNCL?

HS: Làm việc cá nhân, trả lời.

GV: đưa VD, gọi H/s phân tích cấu tạo ngữ pháp, so sánh.

GV: Hãy cho biết đặc trưng của PCNN chính luận?

HS: Làm việc cá nhân, trả lời.

GV: Tính truyền cảm, thuyết phục được thể hiện như thế nào trong PCNN chính luận?

II. Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng của phong cách ngôn ngữ chính luận

1. Các phương tiện diễn đạt

a) Về từ ngữ

Sử dụng NN thông thường nhưng có nhiều từ ngữ chính trị

b) Về ngữ pháp

VD1:

(1) Đảng ta là Đảng lãnh đạo. Đảng ta cần phải mạnh mẽ, trong sạch.

(2) Là một đảng lãnh đạo, Đảng ta/cần phải mạnh
TrN CN VN
mẽ, trong sạch.

VD2:

(1) Chúng tôi là chính phủ lâm thời của nước VNDCCH. Chúng tôi trịnh trọng tuyên bố...

(2) Chúng tôi, chính phủ..., trịnh trọng tuyên bố ...

CN Chú thích VN

→ Câu thường có kết cấu chuẩn mực gần với kiểu câu phán đoán lôgic trong hệ thống lập luận (câu trước gợi câu sau...) các câu lkết với nhau một cách chặt chẽ

• Thường sử dụng kiểu câu phức hợp dùng từ ngữ liên kết: Do vậy, bởi thế, cho nên, vì lẽ đã...
• Kiểu câu ghép chính phụ với nhiều mối quan hệ (Nguyên nhân kết quả, nhượng bộ tăng tiến, phương tiện mục đích)

c) Về BPTT

• Sử dụng biện pháp tu từ khá nhiều giúp lí lẽ lập luận thêm phần hấp dẫn (không phải là mục đích chủ yếu).
• Ở dạng nói: chú trọng đến phát âm, đến cách diễn đạt có khi cả ngữ điệu.

2. Đặc trưng của PCNN chính luận

a) Tính công khai về quan điểm chính trị

• Tính công khai về quan điểm chính trị: rõ ràng, công khai về quan điểm, không mơ hồ, úp mở.
• Tránh sử dụng từ ngữ mơ hồ, câu nhiều ý, dễ làm người đọc (nghe) nhầm lẫn quan điểm

b) Tính chặt chẽ trong biểu đạt và suy luận

Luận điểm, luận cứ, ý lớn, ý nhỏ, câu, đoạn phải rõ ràng, rành mạch.

c) Tính truyền cảm và thuyết phục

• Mục đích: hấp dẫn, lôi cuốn, để thuyết phục
• Thể hiện: hùng hồn, tha thiết, thể hiện nhiệt tình và sáng tạo của người viết.