Giáo án môn Ngữ văn lớp 7 bài 8

HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ

NỘI DUNG KIẾN THỨC

Hoạt động 1:

Đọc chú thích SGK trang 35 cho biết thế nào là ca dao, dân ca?

Hiện nay người ta phân biệt hai khái niệm ca dao và dân ca.

Dân ca là những sáng tác kết hợp lời và nhạc,tức là nhựng câu hát dân gian trong diễn xướng.

Ca dao là lời thơ của dân ca. Khái niệm ca dao còn được dùng để chỉ thể thơ dân gian-thể thơ ca.

GV gọi HS: Đọc 4 bài ca dao và tìm hiểu từ khó SGK trang 35.

Hoạt động 2:

Nêu đặc điểm chung của 4 bài ca dao vừa đọc?

Tình cảm mà bài 1 muốn diễn tả là tình cảm gì?

Hãy chỉ ra cái hay của ngôn ngữ, hình ảnh, âm điệu của bài ca dao này?

GV hướng dẫn HS tìm những bài có nội dung kiến thức tương tự.

Cái ngủ mày ngủ cho lâu.

Mẹ mày đi cấy ruộng sâu chưa về.

Bắt được mười tám con trê.

Cầm cổ lôi về cho cái ngủ ăn.

Bài ca dao số 4 diễn tả tình cảm gì? Của ai?

Tình cảm thân thương được diễn tả như thế nào?

Ca dao dùng hình ảnh nào diễn tả sự gắn bó?

Bài ca dao muốn nhắc nhở chúng ta điều gì?

Những biện pháp nghệ thuật nào được cả 4 bài ca dao sử dụng?

Hoạt động 3:

Những biện pháp nghệ thuật nào được cả 4 bài ca dao sử dụng?

Bốn bài ca dao trên cùng hướng về chủ đề gì?

Nội dung của 4 bài ca dao đó đề cập đến những tình cảm của ai, đối với ai?

I. Tìm hiểu chung

- dân ca: là những sáng tác dân gian kết hợp lời và nhạc, tức là những câu hát dân gian trong diễn xướng.

- Ca dao: lời thơ dân ca và những bài thơ dân gian mang phong cách nghệ thuật chung với thơ của dân ca.

- Tình cảm gia đình là một trong những chủ đề góp phần thể hiện đời sống tâm hồn, tình cảm của người VN.

II. Đọc - hiểu văn bản.

Bài 1

Công lao trời biển của cha mẹ đối với con và bổn phận của kẻ làm con trước công lao to lớn ấy.

Tác giả dân gian dùng hình thức lời ru, câu hát ru với giọng điệu thầm kính sâu lắng.

Dùng lối ví von quen thuộc của ca dao lấy cái to lớn mênh mông, vĩnh hằng của thiên nhiên để so sánh với công cha nghĩa mẹ.

Bài 4

Tình cảm anh em thân thương trong một nhà.

Anh em tuy hai mà một,cùng một cha mẹ sinh ra, cùng chung sống, sướng khổ có nhau trong một nhà.

Ca dao dùng cách so sánh: quan hệ anh em được so sánh bằng hình ảnh như thể chân tay vừa gần gũi dể hiểu vừa cảm nhận sự gắn bó.

Nói lên sự gắn bó,bài ca dao muốn nhắc nhở: anh em phải hòa thuận để cha mẹ vui lòng.

III. Tổng kết

Nghệ thuật.

Nghệ thuật được sử dụng trong 4 bài ca dao:

- Sử dụng biện pháp sao sánh, ẩn dụ, đối xứng, tăng cấp,…

- Có giọng điệu ngọt ngào mà trang nghiêm.

- Diễn tả tình cảm qua những mô tiếp.

- Sử dụng thể thơ lục bát và lục bát biến thể.

Ý nghĩa văn bản:

Tình cảm đối với ông bà cha mẹ anh em và tình cảm của ông bà, cha mẹ, anh em và tình cảm ông bà, cha mẹ đối với con cháu luôn luôn là tình cảm sâu nặng, thiêng liêng nhất trong đời sống mỗi con người.