Một số biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở Tiểu học
Một số biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở Tiểu học
Một số biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở Tiểu học là mẫu Sáng kiến kinh nghiệm cho các thầy cô tham khảo chuẩn bị cho công tác giảng dạy trong năm học mới. Đồng thời tài liệu này giúp thầy cô có thể có lập được bài thu hoạch sau khi tham gia lớp bồi dưỡng quản lý cán bộ.
Biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Giáo dục trẻ em là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng mà cả xã hội đều quan tâm, bởi vì “Trẻ em hôm nay là thế giới ngày mai”. Để ngày mai thế giới có những người chủ xứng đáng, xã hội có những người công dân tốt thì chỉ ngày hôm nay – khi trẻ em là những mầm non mới nhú, thế hệ đi trước phải có trách nhiệm dạy dỗ, hướng dẫn trẻ em đi đúng hướng. Đúng như lời Bác Hồ dạy: “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người”. Thời thơ ấu rất quan trọng đối với sự phát triển nhân cách con người. Trẻ ngày hôm nay và sau này trở thành người như thế nào là tuỳ thuộc một phần quyết định ở chỗ các em đã trải qua ngày thơ ấu như thế nào, ai là người dìu dắt các em trong những ngày thơ bé, những gì của thế giới xung quanh đi vào trái tim của em. Mặc dù nhiệm vụ giáo dục trẻ em được cả xã hội quan tâm nhưng quan trọng hơn cả vẫn là nhà trường, đặc biệt là trường tiểu học.
Trong nhà trường tiểu học hoạt động dạy học giữ vai trò quyết định đến chất lượng của học sinh. Qua hoạt động của thầy và trò từ đó các em nắm được kiến thức nội dung bài dạy, hình thành được kỹ năng, kỹ xảo thông qua hoạt động của mỗi tiết học. Như vậy, khi dạy người thầy dạy cái gì? dạy bằng hình thức hoạt động nào? cần sử dụng phương pháp dạy học như thế nào để phù hợp với đối tượng học sinh, dung lượng kiến thức. Mục đích để các em tiếp thu bài học một cách tự giác, tự nhiên tạo được niềm tin trong học tập. Mặt khác hoạt động học của các em không chỉ đơn thuần ở việc tiếp thu kiến thức bài dạy mà còn dạy cho các em nắm được về cách học lại là vấn đề cần phải quan tâm. Cách học đó là những hoạt động trí tuệ cần thiết trong thời đại hiện nay. Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục, nhất là trong giai đoạn hiện nay với nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành là thực hiện việc giảng dạy theo chương trình tiểu học mới và theo chuẩn kiến thức kỹ năng điều đó đòi hỏi người giáo viên tiểu học phải có đủ trình độ đáp ứng nhiệm vụ trên. Chính vì vậy, công tác bồi dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ giáo viên có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy học.
Đối với trường tiểu học công việc chính của giáo viên là dạy học, là giáo dục học sinh. Tay nghề của giáo viên được thể hiện trong quá trình giáo dục học sinh, và thể hiện rõ nhất thông qua các tiết dạy.
Trong những năm gần đây, sự nghiệp giáo dục ở nước ta và nhất là việc dạy và học ở bậc tiểu học là vấn đề được toàn xã hội quan tâm. Điều đó cho thấy vấn đề bồi dưỡng giáo viên là vấn đề quan trọng mang tính chiến lược lâu dài. Do đó, tôi đã chọn đề tài: “Một vài giải pháp giúp nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên”.
II. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH NHÀ TRƯỜNG
1. Thuận lợi:
Trường tiểu học ....................... đóng trên địa bàn Xã ............................. Trường được sự quan tâm của Phòng Giáo dục- Đào tạo Phú Giáo và chính quyền địa phương trong việc đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trường lớp đầy đủ phòng học. Tuy các phòng là cấp 4 nhưng rất khang trang với các trang thiết bị dạy học khá đầy đủ.
Trường đạt danh hiệu Tiên tiến, có đội ngũ giáo viên trẻ, nhiệt tình với công việc được giao, yêu nghề, mến trẻ và có tay nghề khá vững, có tinh thần trách nhiệm cao.
Ngoài ra, trường còn được sự hỗ trợ tích cực của Hội Cha mẹ học sinh trong việc phối hợp với nhà trường giáo dục học sinh.
2. Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi trên, trường cũng còn không ít khó khăn:
Trường chưa có đủ phòng học và phòng ăn để tổ chức cho học sinh học 2 buổi /ngày và tổ chức bán trú.
- Chưa có bàn ghế đúng quy cách để tổ chức các hoạt động dạy học theo hướng tích cực.
- Đa số phụ huynh làm nghề nông và làm mướn, thu nhập không ổn định, một số không ít phụ huynh thuộc diện tạm trú, chưa ổn định việc làm, có hoàn cảnh rất khó khăn về kinh tế nên không quan tâm đến việc học của con em mình và thường khoán trắng cho nhà trường. Bên cạnh đó cũng còn một số học sinh chưa thật chăm học, chậm tiếp thu.
Tóm lại, với những thuận lợi cơ bản cũng như khó khăn trước mắt, người quản lý cần đề ra các biện pháp chỉ đạo các hoạt động giảng dạy của giáo viên vừa góp phần nâng cao nghiệp vụ sư phạm vừa nâng cao chất lượng dạy và học.
III. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY CỦA GIÁO VIÊN:
1. Biện pháp quản lý việc thực hiện chương trình dạy học
Trong quá trình quản lý trường tiểu học thì quản lý việc thực hiện chương trình dạy học là hoạt động cơ bản của người hiệu trưởng, nó chiếm thời gian và công sức rất lớn. Trong đó, quản lý việc quản lý hoạt động dạy là trọng tâm nhất. Nội dung hoạt động dạy bao gồm nhiều hoạt động, quan hệ đến nhiều đối tượng, nhiều mặt, nhiều phương diện, nhiều lĩnh vực, rất đa dạng và rất phong phú. Có thể nói một cách khái quát là mọi hoạt động của nhà trường đều nhằm tạo điều kiện tốt nhất để hoạt động dạy và học đạt chất lượng và hiệu quả cao nhất.
Chương trình dạy học quy định nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học, thời gian dạy học từng môn nhằm thực hiện yêu cầu, mục tiêu cấp học.
Chương trình mang tính pháp lệnh của nhà nước, quy định nội dung, thời gian, số tiết cho từng môn học.
Quản lý chương trình dạy học theo đúng quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo là nhiệm vụ của hiệu trưởng. Vì thế, hiệu trưởng là người lãnh đạo, chịu trách nhiệm cao nhất về chuyên môn trong nhà trường. Muốn được như vậy người hiệu trưởng cần:
- Hiểu nguyên tắc cấu tạo chương trình tiểu học của từng môn học và phạm vi kiến thức chung.
- Nắm vững phương pháp và hình thức dạy học đặc trưng bộ môn từ đó có kế hoạch chuẩn bị những phương tiện dạy học phù hợp.
- Phổ biến những thay đổi về nội dung, phương pháp giảng dạy bộ môn, những sửa đổi chương trình sách giáo khoa theo hướng dẫn của Bộ Giáo dục và Đào tạo. hất là năm nay đang thực hiện theo chuẩn kiến thức kỹ năng.
- Chỉ đạo tổ chuyên môn thảo luận, bàn bạc về những vấn đề nảy sinh trong thực tiễn giảng dạy ở những năm học trước và những vấn đề mới trong chương trình dạy học để thống nhất thực hiện trong cả năm học.
- Hiệu trưởng phải phải nắm vững chương trình, hướng dẫn cho giáo viên có ý thức cao trong việc thực hiện chương trình, không được tuỳ tiện thay đổi, thêm bớt hoặc làm sai lệch nội dung chương trình dạy học.
* Thực chất quản lý việc thực hiện chương trình dạy học tập trung ở hai từ đúng và đủ. Điều này được thể hiện ở chỗ:
- Về nội dung và phạm vi kiến thức quy định trong chương trình phải đảm bảo trên cơ sở cấu tạo chương trình, không được giảm nhẹ và không cũng không được nhồi nhét quá tải.
- Về phương pháp phải thực hiện đúng đặc trưng của từng môn, từng loại bài học.
- Đảm bảo đúng và đủ theo phân phối chương trình về mặt số tiết, về thời gian, về trình tự. Nghiêm cấm việc tự ý cắt xén chương trình, dồn ép cũng như tự ý kéo dài bất cứ môn học hay tiết học nào.
- Hàng tháng, hết học kỳ và cuối năm học, ban giám hiệu nhà trường sẽ kiểm điểm, đánh giá tình hình thực hiện chương trình dạy học từng bộ môn, từng khối, từng lớp thông qua sổ phân phối chương trình và kế hoạch bài dạy của từng lớp. Kể cả giáo viên dạy môn phụ và tự chọn.
Từ đó, ban giám hiệu nhận xét, phát hiện những vấn đề cần uốn nắn và bổ sung các yêu cầu cần thiết.
Chỉ có thực hiện đúng đủ chương trình dạy học thì những cơ sở khoa học, tính chất giáo dục toàn diện, mục đích đào tạo của chương trình dạy học mới trở thành hiện thực.
* Để quản lý tốt việc thực hiện chương trình, người hiệu trưởng cần phải:
- Yêu cầu giáo viên lập kế hoạch bài học, phần thực hiện chương trình phải thể hiện rõ từng loại bài.
- Trong quản lý, hiệu trưởng phải sử dụng các hình thức để quản lý chương trình như: cùng các khối trưởng chuyên môn phân công nhau theo dõi, nắm tình hình thực hiện chương trình dạy học hàng tuần, hàng tháng. Sử dụng các biểu bảng, lịch kiểm tra học tập, sổ thăm lớp dự giờ vv… để nắm tình hình có liên quan đến việc thực hiện chương trình dạy học. Ban giám hiệu phải biết dùng thời khoá biểu để điều khiển và kiểm soát tiến độ thực hiện chương trình dạy học của tất cả các môn, các lớp sao cho đồng đều, cân đối, dự giờ kiểm tra học sinh, sử dụng thời khoá biểu để kiểm soát chương trình.
- Việc kiểm tra thực hiện chương trình phải được làm thường xuyên kịp thời. Sau khi kiểm tra phải có kế hoạch điểu chỉnh, xử lý vi phạm.
2. Biện pháp quản lý việc soạn kế hoạch bài dạy
Chương trình tiểu học mới quy định giáo viên thực hiện kế hoạch bài dạy thay cho soạn giáo án trước đây. Đó là việc chuẩn bị quan trọng nhất của giáo viên cho giờ lên lớp. Kế hoạch bài dạy là kế hoạch tổ chức, hướng dẫn học sinh hoạt động tích cực, chủ động, sáng tạo nhằm đạt được các mục tiêu dạy học một bài cụ thể của môn học với sự trợ giúp của các thiết bị dạy học, sách giáo khoa... ... Đồng thời với việc kế hoạch bài dạy là sự chuẩn bị đồ dùng dạy học.
Để quản lý việc soạn kế hoạch bài dạy của giáo viên, hiệu trưởng phải lưu ý hướng dẫn giáo viên định hướng việc sử dụng sách giáo viên như một tài liệu tham khảo và cung cấp những thiết bị cần thiết để giáo viên có đầy đủ cơ sở, phương tiện cho việc soạn bài.
Để thực hiện, hiệu trưởng cần tập trung vào một số công việc sau:
- Hướng dẫn giáo viên lập kế hoạch bài dạy căn cứ vào phân phối chương trình và những yêu cầu mới mà đề ra những bài phải soạn. Đối với giáo viên khá giỏi dạy nhiều năm thì yêu cầu bài soạn phải khác với giáo viên mới ra trường.
- Yêu cầu các tổ khối chuyên môn nghiên cứu kỹ nội dung chương trình mà mình đảm nhiệm. Trao đổi, bàn bạc để đi đến thống nhất về mục tiêu bài dạy, nội dung, phương pháp, phương tiện, hình thức tổ chức của từng tiết học.
Cụ thể ở khâu soạn bài:
+ Soạn đầy đủ các bước, hợp hình thức quy định.
+ Thể hiện rõ nội dung bài:
+ Kiến thức trọng tâm.
+ Kiến thức mở rộng.
+ Giáo dục đạo đức, môi trường.
+ Thực tế.
+ Các câu hỏi hệ thống hóa kiến thức bài dạy phải có logic, dung từ dễ hiểu phù hợp với đối tượng học sinh, phân rõ câu hỏi thuộc mỗi đối tượng học sinh (Giỏi, Khá, Trung bình, Yếu).
+ Phân thời gian hợp lý theo từng phần trong bài dạy.
+ Phần thưc hành xác định đúng đặc trưng kiến thức trọng tâm, phù hợp từng đối tượng học sinh. Phương án học sinh thực hiện làm miệng, nháp, bảng con, hay vở.
+ Thể hiện rõ hình thức tiến hành từng phần theo nội dung bài (trực quan, đàm thoại, sinh hoạt nhóm…).
+ Chuẩn bị tình huống có thể xảy ra nếu nới một bài có nhiều cách giải quyết khác nhau.
-Thường xuyên cùng với phó hiệu trưởng hoặc khối trưởng kiểm tra việc lập kế hoạch bài học của giáo viên cụ thể như :
+ Ban giám hiệu trực tiếp dự các buổi sinh hoạt khối chuyên môn về trao đổi bài soạn khó.
+ Kiểm tra kế hoạch bài dạy của giáo viên hàng tháng và qua các đợt giữa kỳ, cuối học kỳ, cuối năm.
+ Sau mỗi đợt kiểm tra có nhận xét khen chê kịp thời, xếp loại cụ thể, chính xác, công bằng, tuyên dương hoặc phê bình công khai mang tính xây dựng.
- Qua các đợt kiểm tra của trường, giáo viên kịp thời bổ sung những thiếu sót nhất là bổ sung được phần rút kinh nghiệm sau mỗi bài dạy.
- Để đảm bảo có tương đối đủ các điều kiện vật chất, kĩ thuật cho giờ dạy, Ban giám hiệu cùng tổ trưởng chuyên môn, cán bộ thư viện - thiết bị căn cứ vào chương trình giảng dạy để mua sắm những đồ dùng còn thiếu và đề ra những quy định về sử dụng, bảo quản.
Qua các việc làm trên, đội ngũ giáo viên của trường đã có chuyển biến trong việc xây dựng kế hoạch bài học. Giáo viên đã thực hiện rất nghiêm túc việc soạn bài, chất lượng bài soạn (thiết kế bài dạy) được nâng cao và ảnh hưởng tốt đến hiệu quả của tiết dạy, có nhiều bài soạn (thiết kế bài dạy) tốt, bài soạn (thiết kế bài dạy) đã đi sâu vào đổi mới phương pháp và nêu được trọng tâm chính của bài, nâng cao chất lượng giảng dạy các môn học.
3. Biện pháp quản lý giờ dạy và việc đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên:
Hoạt động dạy và học tại trường tiểu học hiện nay chủ yếu bằng hình thức dạy học trên lớp. Giờ dạy trên lớp của giáo viên giữ vai trò quyết định đến chất lượng dạy học. Một trong những vấn đề mà hiệu trưởng cần quan tâm trong quá trình dự giờ lên lớp của giáo viên đó chính là việc đổi mới phương pháp giảng dạy sao cho phát huy được tính tích cực, chủ động của học sinh. Bởi vì chương trình tiểu học mới đặt trọng tâm vào việc đổi mới phương pháp giảng dạy và coi nó như là một trong những giải pháp chủ chốt để thực hiện đổi mới phương pháp giáo dục nói riêng, đổi mới chương trình tiểu học nói chung. Đổi mới phương pháp dạy học là yêu cầu bức thiết để nâng cao chất lượng dạy học. Vì thế bằng nhiều hình thức khác nhau, các biện pháp khác nhau, người hiệu trưởng phải chỉ đạo chặt chẽ việc đổi mới phương pháp theo hướng kích thích tính tích cực, chủ động của học sinh.
Lựa chọn phối hợp các phương pháp dạy học theo nội dung từng phần, từng bài.
Trong bất kỳ bài giảng nào giáo viên không thể thành công nếu chỉ dùng duy nhất một phương pháp dạy học mà đòi hỏi giáo viên phải biết vận dụng phối hợp nhiều phương pháp bổ sung cho nhau như vậy việc hình thành kiến thức cho học sinh một cách tích cực, có hiệu quả.(học nhóm, đàm thoại, giảng giải vấn đáp, đồng thời kiểm tra đánh giá kết quả ngay thời điểm đón nội dung đó).
Ví dụ: Để hình thành kiến thức mới hoặc luỵên tập thực hành. Khi giáo viên đưa ra yêu cầu bằng hình thức nào cũng vậy. Yêu cầu học sinh xác định yêu cầu bài, hướng giải quyết. Theo các bước một học sinh trả lời, học sinh khác nhận xét, học sinh khác bổ sung thống nhất. Một vài học sinh nhắc lại(giáo viên đóng vai trò trọng tài) và yêu cầu học sinh nhắc lại giáo viên chốt kiến thức có thể ghi những nội dung chính lên bảng từng ý một đến khi hình thành kết nội dung bài.Tiến hành như vậy thì giáo viên vừa hình thành được kiến thức đồng thời đánh giá ngay được sự nắm chắc kiến thức của các em.
Vì vậy cả Ban giám hiệu và giáo viên đều tập trung sự chú ý, mọi cố gắng của mình vào giờ lên lớp với một mục đích là nâng cao chất lượng toàn diện giờ lên lớp nhưng mỗi người có vai trò riêng đối với giờ lên lớp. Trực tiếp quyết định kết quả giờ lên lớp là người giáo viên. Làm thế nào để các giờ lên lớp của giáo viên có kết quả tốt là việc làm không những của cá nhân giáo viên mà còn là của Ban giám hiệu.
Do đó để quản lý giờ lên lớp và đổi mới phương pháp giảng dạy của giáo viên được tốt, người hiệu trưởng cần:
- Xây dựng tiêu chuẩn giờ lên lớp theo tiêu chuẩn đánh giá của Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn. Tuy nhiên phải biết vận dụng linh hoạt, sáng tạo đối với hình thức giáo dục và học tập cụ thể của nhà trường sao cho kích thích được tính tự giác và nhu cầu lĩnh hội vốn kiến thức, vốn hiểu biết, lòng say mê tìm tòi của học sinh.
- Hiệu trưởng cần phổ biến nội dung cơ bản của tiêu chuẩn giờ lên lớp để mỗi giáo viên đều nắm được. Đó là:
+ Giáo viên đảm bảo yêu cầu kiến thức cơ bản, chính xác sao cho học sinh nắm được kiến thức cơ bản nhất của bài học.
+ Phương pháp phù hợp với bài dạy.
+ Sử dụng đồ dùng dạy học như thế nào để có hiệu quả cao nhất.
+ Phát huy tích cực, chủ động, sáng tạo, hứng thú học tập của học sinh ở cả ba đối tượng: Giỏi, Khá, Trung Bình.
+ Tuỳ bài mà học sinh được: Tự rút ra bài học, được hướng dẫn kĩ năng, thực hành, được liên hệ thực tế cuộc sống, được mở rộng kiến thức …
Ví dụ: Môn Tập đọc chú trọng cho học sinh rèn đọc đúng, đọc diễn cảm và cảm thụ bài học. Môn Khoa học chú trọng việc cho học sinh được thực hành bằng thí nghiệm, quan sát vật chất để từ đó rút ra kết luận về các hiện tượng của tự nhiên… Hoặc có bài giảng lại cho học sinh học ở sân trường, vườn trường, ngoài trời như môn Tự nhiên xã hội, hay Kĩ năng sử dụng bản đồ như môn Địa lý; Kĩ năng nói, viết diễn đạt ý như môn tập làm văn.....
+ Trong bài giảng lời đánh giá, nhận xét học sinh cần thể hiện tôn trọng nhân cách, cho điểm chính xác, khuyến khích tư duy.
Để làm việc này, ngay từ đầu năm học, trong buổi sinh hoạt chuyên môn, Ban giám hiệu phổ biến cụ thể những yêu cầu chung về giảng dạy và những yêu cầu đặc trưng riêng của từng bộ môn.
- Hiệu trưởng cần chỉ đạo bộ phận chuyên môn tổ chức tốt các chuyên đề về giờ lên lớp như: trao đổi về nội dung, phương pháp giảng dạy, thiết bị cần thiết trong tổ chuyên môn trước khi lên lớp. Những vấn đề mới và khó mời ban giám hiệu để trao đổi, truyền đạt kinh nghiệm cho từng giáo viên. Để việc tổ chức các chuyên đề giờ lên lớp có hiệu quả, hiệu trưởng phải có kế hoạch và các hình thức tổ chức chuyên đề dự định cho cả năm học, chọn lựa đề tài thiết thực với tình hình cụ thể của nhà trường và xu hướng phát triển chung của ngành giáo dục trước khi thực hiện.
- Ngoài ra hiệu trưởng còn quản lý giờ lên lớp của giáo viên thông qua việc phỏng vấn học sinh, phụ huynh học sinh và với cả đồng nghiệp, xem xét kết quả học tập của học sinh qua các giờ dự.
- Vấn đề cần thay đổi ở người giáo viên là phải từ bỏ lối dạy “nhồi nhét”, lối truyền thụ “áp đặt” một chiều, cần tổ chức hoạt động học nhằm phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự học, tạo ra năng lực và thói quen học suốt đời của học sinh, đó chính là dạy cách học cho học sinh.
Qua thực tế của trường, tôi nhận thấy nhờ sự chỉ đạo trực tiếp của Ban giám hiệu, khối trưởng chuyên môn mà việc vận dụng phương pháp giảng dạy tích cực của giáo viên đã có hiệu quả hơn, giảm bớt tính hình thức. Chính vì việc dự giờ được tiến hành có kế hoạch, thường xuyên nên Ban giám hiệu đã phát hiện ra những giáo viên có năng lực, cử đi dự thi giáo viên dạy giỏi các cấp. Nhất là đội ngũ giáo viên giỏi của trường tăng đáng kể. Ngoài ra, cũng kịp thời nhắc nhở, giúp đỡ các giáo viên còn hạn chế về tay nghề vươn lên trong chuyên môn. Nhờ thực hiện các biện pháp trên mà trong 2 năm vừa qua, đội ngũ giáo viên của trường về năng lực đã được nâng lên rõ rệt, đáp ứng được với việc nâng cao chất lượng dạy và học.
4. Biện pháp thăm lớp - dự giờ
Để nâng cao chất lượng giảng dạy, Ban giám hiệu cần có kế hoạch thăm lớp, dự giờ đột xuất hoặc báo trước. Ban giám hiệu cùng với khối trưởng chuyên môn hoặc các giáo viên trong tổ đi dự giờ. Sau khi dự giờ, Ban giám hiệu phải có đánh giá nhận xét chính xác, chân tình có tính xây dựng, khuyến khích giáo viên phát triển được những mặt mạnh, những điển hình tốt, điều chỉnh những mặt còn hạn chế của giaó viên.
Qua dự giờ, cần đánh giá giờ lên lớp một cách khách quan, trung thực, để từ đó có những biện pháp thích hợp, thực tế cho công tác quản lý giờ lên lớp của mình.
Chính vì việc dự giờ được tiến hành có kế hoạch, thường xuyên nên Ban giám hiệu đã phát hiện ra những giáo viên có tài năng, cử đi dự thi giáo viên dạy giỏi cấp quận, cấp thành phố đạt giải cao. Đồng thời kịp thời nhắc nhở, giúp đỡ các đồng chí giáo viên còn non yếu về tay nghề vươn lên trong chuyên môn.
5. Biện pháp chỉ đạo sinh hoạt tổ chuyên môn
Tổ khối chuyên môn là nơi triển khai, thực hiện mọi chủ trương về chuyên môn của cấp trên, đồng thời là đơn vị cơ sở quản lý trực tiếp hoạt động của giáo viên. Tổ chức sinh hoạt chuyên môn là một hoạt động vừa mang tính chất quản lý hành chính, vừa mang đậm tính sư phạm. Nếu khối chuyên môn hoạt động kém hiệu quả thì mọi chủ trương của nhà trường, nhất và việc thực hiện đổi mới phương pháp giảng dạy, chỉ dừng lại ở khâu nhận thức, không thể đi vào thực tiễn được.
Để tăng cường quản lý hoạt động của khối chuyên môn, trường đã đề ra các việc sau:
-Trên cơ sở kế hoạch chung của trường, hiệu trưởng yêu cầu các khối chuyên môn cần có kế hoạch năm học, từng học kỳ, có hệ thống chỉ tiêu phấn đấu rõ ràng, phân công trách nhiệm cho từng cá nhân trong tổ, được hiệu trưởng ký duyệt. Từ các quy định về việc đổi mới phương pháp dạy học, hiệu trưởng cần cụ thể hoá thành văn bản quy định nội bộ về hoạt động của tổ chuyên môn với các nội dung:
+ Về thực hiện nề nếp, kỷ cương trong dạy học như thực hiện chương trình, kế hoạch giảng dạy, lập kế hoạch bài học, sử dụng đồ dùng dạy học, kiểm tra chấm chữa bài, đánh giá kết quả học tập của học sinh theo hướng đổi mới phương pháp giảng dạy.
+ Về nề nếp sinh hoạt chuyên môn của khối, cần quy định cụ thể về số lượng các chuyên đề về đổi mới phương pháp giảng dạy sẽ thực hiện trong năm học, trong từng học kỳ, phù hợp với từng môn học.
+ Về quyền hạn và trách nhiệm của khối trưởng trong việc kiểm tra, giám sát việc thi hành các quy định đó.
Tất cả những quy định cần được khối chuyên môn tổ chức học tập, thảo luận và cụ thể hoá trong kế hoạch của từng giáo viên, được thông qua trước tổ và được hiệu trưởng phê duyệt.
- Để nâng cao chất lượng hoạt động các tổ, hiệu trưởng chỉ đạo yêu cầu đổi mới nội dung sinh hoạt chuyên môn, giảm nội dung mang tính hành chính, sự vụ, tăng cường nội dung sinh hoạt chuyên môn, nghiệp vụ. Tổ chức, chỉ đạo việc học tập, nghiên cứu, thảo luận các chuyên đề dạy học nhằm đổi mới phương pháp dạy học cho từng môn học.
- Tổ chức, chỉ đạo lập kế hoạch bài học hoặc trao đổi theo nhóm về cách thức thiết kế hệ thống câu hỏi, hệ thống các hoạt động, các thao tác học tập cho học sinh, cách thức tạo tình huống trong dạy học, thống nhất hình thức dạy học cho từng môn học...
- Tổ chức, chỉ đạo việc dạy thể nghiệm theo từng chuyên đề, thao giảng, hội thi, tổng kết kinh nghiệm theo từng chuyên đề của từng môn học. Triển khai áp dụng các sáng kiến kinh nghiệm góp phần nâng cao trình độ của đội ngũ và nâng cao chất lượng giảng dạy.
- Tổ chức trao đổi kinh nghiệm về sử dụng các thiết bị dạy học, kinh nghiệm về việc tự sáng tạo đồ dùng dạy học bằng những nguyên vật liệu sẵn có, dễ kiếm, rẻ tiền.
- Tổ chức trao đổi về các nội dung có liên quan đến việc đổi mới phương pháp dạy học như: cách sử dụng phần mềm, cách thiết kế giáo án điện tử, cách sử dụng các thiết bị kỹ thuật hiện đại phục vụ việc dạy học... vừa tiết kiệm thời gian tự học cho các cá nhân, đồng thời góp phần làm tăng hiệu quả công tác tự bồi dưỡng.
- Để kịp thời uốn nắn những lệch lạc, chấn chỉnh sinh hoạt tổ chuyên môn, hiệu trưởng phải thường xuyên kiểm tra kế hoạch và nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn; tìm hiểu nguyên nhân của việc chưa thực hiện hoặc thực hiện chưa tốt, có biện pháp chỉ đạo, uốn nắn, khắc phục kịp thời. Kết quả đánh giá cần công khai, được sự đồng tình, ủng hộ của tập thể giáo viên.
- Đồng thời với việc tăng cường kiểm tra thường xuyên hoạt động của các tổ chuyên môn, tiến hành kiểm tra việc thực hiện kỷ cương, nề nếp dạy học của từng giáo viên.
Hoạt động của tổ chuyên môn có được triển khai đúng kế hoạch, có chất lượng hay không, phụ thuộc phần lớn vào sự nỗ lực của các thành viên, sự nhiệt tình và năng lực tổ chức, quản lý của khối trưởng. Vì vậy, để tạo động lực cho hoạt động của các tổ, hiệu trưởng cần giao quyền cho khối trưởng, hướng dẫn họ trong việc tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra các thành viên của tổ thực hiện tốt các nhiệm vụ; giao quyền, nhiệm vụ đồng thời với tạo điều kiện (tài chính, trang thiết bị, kỹ thuật...) để khối hoạt động. Xây dựng và phát huy những nhân tố tích cực để làm đầu tàu trong mọi hoạt động của khối đồng thời có kế hoạch đào tạo cán bộ kế cận, đề bạt với cấp trên để bổ nhiệm họ ở những cương vị cao hơn, khen và thưởng đích đáng những công lao mà họ đã cống hiến cho tập thể. Hàng tháng vào tuần thứ 2 và tuần thứ 4 sinh hoạt tổ chuyên môn, tuần thứ 1 họp hội đồng sư phạm, Ban giám hiệu phổ biến công tác của tháng vào tuần đầu. Khối trưởng lên chương trình và phân công công việc cho từng tổ viên. Ban giám hiệu kiểm tra từng đợt theo lịch chung của nhà trường.
Để nâng cao chất lượng chuyên môn Ban giám hiệu đã có kế hoạch tổ chức các chuyên đề một cách khoa học, có chất lượng, sắp xếp thời gian để các giáo viên trong trường đi dự, sau đó tổ chức thảo luận để rút kinh nghiệm để đi đến thống nhất về hướng lựa chọn phương pháp giảng dạy, lựa chọn hình thức tổ chức dạy học vv…
Ngoài ra, Ban giám hiệu còn chú ý nắm các kế hoạch triển khai chuyên đề của phòng, của các trường bạn để thông báo kịp thời cho giáo viên đi dự. Qua đó học hỏi thêm kinh nghiệm của trường bạn, áp dụng những điều đã học vào giảng dạy.
- Qua việc thường xuyên tổ chức các chuyên đề của trường và dự chuyên đề của phòng, của trường bạn, Ban giám hiệu và các đồng chí giáo viên đã nắm vững hơn về việc đổi mới phương pháp của từng bộ môn và từ đó có sự đầu tư các tiết dạy có hiệu qủa hơn.
- Ngoài ra, hiệu trưởng cũng phải dự họp định kỳ (ít nhất 1lần/tháng) với khối chuyên môn để trực tiếp thu nhận những khó khăn vướng mắc của giáo viên, của khối từ đó đề ra biện pháp tháo gỡ; cũng như hiểu thêm về năng lực quản lý của các khối trưởng. Qua đó, góp ý thêm những vấn đề thích hợp, cần thiết. Công việc này đòi hỏi hiệu trưởng phải làm thường xuyên nhằm mục đích xây dựng đội ngũ kế cận cho trường.
Tóm lại, tăng cường quản lý hoạt động tổ chuyên môn là một biện pháp cơ bản để nâng cao chất lượng giảng dạy, vì vậy hiệu trưởng cùng các phó hiệu trưởng nên định hướng nội dung sinh hoạt chuyên môn theo ý đồ của nhà trường, theo từng thời điểm nhất định và cố gắng phát phát huy hết tác dụng của việc sinh hoạt tổ chuyên môn. Tránh tình trạng tiến hành sinh hoạt một cách chiếu lệ, cần phải tập trung giải quyết các vấn đề khó khăn mà tự bản thân mỗi giáo viên không thể giải quyết được, từ đó thống nhất chung cách giải quyết trong tổ khối.
6. Biện pháp chỉ đạo sử dụng đồ dùng dạy học góp phần quan trọng tới chất lượng giảng dạy:
Quá trình nhận thức là từ trực quan cụ thể đến tư duy trừu tượng, nhất là đối với học sinh tiểu học, yếu tố trực quan lại càng cần thiết. Chính vì vậy Ban giám hiệu rất chú ý đến việc sử dụng đồ dùng dạy học. Ban giám hiệu yêu cầu tổ chuyên môn:
- Thống nhất việc chuẩn bị đồ dùng dạy học cho các tiết của tuần tới trong điều kiện nhà trường hiện có, nếu thiếu phải bổ sung làm thêm hoặc mua phục vụ cho giảng dạy.
- Trong các tiết dự giờ, Ban giám hiệu cần chú ý tới việc sử dụng đồ dùng dạy học trực quan. Chính vì thấy rõ tầm quan trọng của đồ dùng trực quan tới chất lượng bài dạy nên Ban giám hiệu đã chỉ đạo:
+ Thành lập ban kiểm tra đồ dùng dạy học gồm Hiệu trưởng-Trưởng ban, Phó hiệu trưởng - Phó ban, các Khối trưởng là uỷ viên với các hình thức kiểm tra: Đột xuất, báo trước trong đó kiểm tra đột xuất là chính.
+ Có giáo viên chuyên trách thư viện thiết bị.
+ Đồ dùng được sắp xếp theo môn, theo tuần, theo tháng.
+ Thông báo đồ dùng các môn trước một tuần để giáo viên giảng dạy chủ động lập kế hoạch sử dụng đồ dùng.
+ Hàng năm, nhà trường bổ sung các đồ dùng còn thiếu, thanh lý đồ dùng dạy học đã cũ nát, hiệu quả kém.
+ Sau đợt thi giáo viên dạy giỏi các cấp, mỗi giáo viên nộp một đồ dùng có chất lượng vào phòng thiết bị làm đồ dùng dạy học.
+ Hằng năm trường và phòng giáo dục đều tổ chức hội thi triển lãm đồ dùng dạy học cấp trường và cấp huyện. Đây là một dịp để giáo viên thể hiện rõ tài năng, sáng tạo của mình trong việc tạo ra các sản phẩm đồ dùng dạy học có hiệu quả.
Kết quả: Nhờ đồ dùng dạy học phong phú, giáo viên có điều kiện đổi mới phương pháp giảng dạy ở các bộ môn. Học sinh hứng thú học tập, chủ động tìm hiểu nội dung bài dưới sự hướng dẫn của thầy.
7. Biện pháp chỉ đạo bồi dưỡng mũi nhọn giáo viên dạy giỏi, phụ trách giỏi
Muốn đẩy mạnh phong trào dạy tốt thì điều quan trọng nhất là phải xây dựng được mũi nhọn về giáo viên. Muốn có giáo viên giỏi. Ban giám hiệu cần khuyến khích động viên được giáo viên, nhất là giáo viên trẻ đăng ký giáo viên dạy giỏi các cấp và có kế hoạch bồi dưỡng để họ có hướng phấn đấu vươn lên.
Bên cạnh đó một công việc không kém phần quan trọng để nâng cao chất lượng giảng dạy là việc Ban giám hiệu khuyến khích tạo điều kiện cho giáo viên học tập nâng cao trình độ. Mỗi đồng chí giáo viên đều coi việc học tập bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn và tay nghề là quyền lợi và trách nhiệm của mình.
8. Đoàn kết giúp đỡ nhau là yếu tố không thể thiếu được trong nhà trường
Ban giám hiệu rất coi trọng việc xây dựng một tập thể đoàn kết, nhất trí, thương yêu giúp đỡ nhau trong công tác và đời sống. Tập thể nhà trường luôn giữ được bầu không khí vui vẻ, thông cảm với nhau. Công đoàn là một tổ ấm gia đình, trong đó mọi thành viên đều chân tình cởi mở. Giáo viên luôn tìm thấy nguồn động viên khuyến khích của tập thể, yên tâm phấn đấu trong giảng dạy để vươn lên.
Với sự chỉ đạo sát sao và đúng hướng của ban giám hiệu như đã nêu ở trên, phong trào thi đua dạy tốt của trường diễn ra sôi nổi, năng lực chuyên môn của giáo viên được nâng lên rõ rệt và nhiều giáo viên luôn có ý thức học hỏi, giúp đỡ lẫn nhau. Điều đó đã có tác dụng rất lớn đến việc nâng cao chất lượng của học sinh trong hoạt động học.
IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Qua hai năm thực hiện tại trường Tiểu học ............ (từ ..............), hoạt động giảng dạy của nhà trường được kế thừa những ưu điểm trước đây và có chiếu hướng ngày càng phát triển. Cụ thể :
- Số giáo viên được đánh giá tay nghề tốt tăng .
- Số giáo viên có trình độ trên chuẩn tăng .
- Hai năm liền, trường có giáo viên đạt giải trong hội thi giáo viên dạy giỏi vòng Huyện.
- Chất lượng giảng dạy được nâng cao. Tỉ lệ học sinh lưu ban hàng năm giảm đáng kể, cụ thể:
- Năm ................ có 16 em lưu ban nhưng đến năm ................. giảm còn lại 5 em lưu ban.
- Trường tiếp tục phấn đấu để đạt chuẩn quốc gia năm ......
V. KẾT LUẬN
Để có được hiệu quả về chất lượng giáo dục và giảng dạy trong nhà trường, ngay từ đầu năm học, Ban giám hiệu phải tìm hiểu và nắm vững trình độ văn hoá, hoàn cảnh gia đình, môi trường xã hội nơi trường đóng. Đó vừa là điều kiện, vừa là biện pháp không thể thiếu để dạy học có hiệu quả. Hoạt động giáo dục giáo dục ở tiểu học là một quá trình tổ chức hoạt động phức tạp. Nó bao gồm tác động của nhiều nhân tố khách quan và chủ quan. Sự hình thành nhân cách của học sinh không thể tách rời sự tham gia các hoạt động ngoại khoá, các hoạt động xã hội. Tuy vậy, nổi bật lên vẫn là hai hoạt động chính của nhà trường: Hoạt động giảng dạy của thầy và hoạt động học tập của trò, nhất là hoạt động dạy của thầy. Nó là cơ sở của các hoạt động giáo dục khác trong nhà trường.
Hoạt động giảng dạy của giáo viên trong trường là một công việc rất quan trọng, phải được soi sáng bằng lý luận của khoa học giáo dục, phải được giáo viên, ban giám hiệu vận dụng một cách linh hoạt sáng tạo trong thực tế thì chất lượng giáo dục của trường mới đạt kết quả tốt.
VI. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Ban giám hiệu cần chỉ đạo nâng cao hơn nữa chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn: Trao đổi bài khó trong tuần, bàn về đổi mới phương pháp dạy học...
Ban giám hiệu nên phát động phong trào “thao giảng, dự giờ” Để giúp các giáo viên học hỏi thêm kinh nghiệm của bạn, bổ xung kiến thức cho bản thân.
Đồ dùng học tập là một phương tiện không thể thiếu được để giúp giáo viên dạy tốt. Hầu hết các trường không đủ đồ dùng dạy học để phục vụ giảng dạy. Vì vậy Ban giám hiệu cần phát động trong giáo viên phong trào tự làm đồ dùng hoặc sưu tầm qua các đợt thi giáo viện dạy giỏi cấp trường, cấp quận hàng năm.
Người quản lý trong mỗi nhà trường phải chuyên tâm, say sưa trong công việc, quản lý các hoạt động giảng dạy học tập để đạt tới hiệu quả cao nhất. Muốn vậy đòi hỏi người quản lý phải không ngừng học hỏi và rèn luyện.
Chất lượng dạy và học chính là thước đo giá trị của một nhà trường nói chung và trường tiểu học nói riêng.
Các biện pháp mà tôi nêu lên ở phần nội dung không phải là vấn đề mới. Qua quá trình giảng dạy ở bậc tiểu học cũng như quá trình quản lý, bản thân tôi đã tiếp thu, chọn lọc để tổng hợp lại một số biện pháp giúp tôi thực hiện tốt quản lý của mình.
Xem thêm:
