Tính chất hóa học của Oxide acid

Tính chất hóa học của Oxide acid được VnDoc biên soạn, nằm trong Bài 1: Tính chất hóa học của oxit và phân loại oxit Hóa học 9. Được biên soạn nội dung kiến thức được đi sâu hơn ở từng phần. Đưa các dạng bài tập giúp các bạn học sinh nắm chắc lý thuyết từ đó vận dụng vào các dạng bài tập. Mời các bạn tham khảo chi tiết nội dung bên dưới.

>> Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu liên quan 

• Tính chất hóa học Oxide Base
• Axit là gì? Tính chất hóa học của acid
• Oxit lưỡng tính là gì? Các oxit lưỡng tính
• Oxit trung tính là gì? Tính chất hóa học của oxide trung tính

I. Oxide acid là gì? 

Tên gọi	Tính chất
Oxide base	Là những oxide tác dụng với dung dịch acid tạo thành muối và nước Na2O, K2O, BaO, CaO, FeO, CuO, ...
Oxide acid	Là những oxide tác dụng với dung dịch base tạo thành muối và nước SO2, CO2, P2O5, SO3, ....
Oxide lưỡng tính	Là những oxide tác dụng với dung dịch acid và dung dịch base tạo thành muối và nước Al2O3, ZnO, ...
Oxide trung tính	Là những oxide không tạo muối NO, CO, ....

Gọi tên

Cách 1: Tên phi kim + (hóa trị) + oxide

Cách 2: Số nguyên tử phi kim (tiền tố) + tên nguyên tố + số oxygen (tiền tố) + oxide

Số	Tiền tố
1	Mono
2	Di
3	Tri
4	Tetra
5	Penta

Ví dụ:

CÔNG THỨC HÓA HỌC	TÊN GỌI
CO	carbon (II) oxide hay carbon monoxide
CO2	carbon (IV) oxide hay carbon dioxide
SO2	sulfur (IV) oxide hay sulfur dioxide
SO3	sulfur (VI) oxide hay sulfur trioxide
N2O	Nitrogen (I) oxide
N2O5	Dinitrogen pentoxide
NO2	Nitrogen dioxide
P2O5	phosphorus (V) oxide hay diphosphorus pentoxide
SiO2	Silicon dioxide

II. Tính chất hóa học của oxide acid

1. Oxide acid tác dụng với nước H₂O

Hầu hết các Oxide acid khi hòa tan vào nước sẽ cho ra dung dịch oxide (trừ SiO₂)

Phương trình phản ứng: Oxide acid + H₂O → Acid

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

SO₃ + H₂O → H₂SO₄ 

N₂O₅ + H₂O → 2HNO₃

2. Oxide acid tác dụng với oxide base

Khi cho Oxide acid tác dụng với oxit base tan sẽ tạo ra muối (thường là những oxit có thể tác dụng được với nước)

Phương trình phản ứng: Oxide acid + Oxide base → Muối

CO₂ + CaO → CaCO₃

P₂O₅ + 3Na₂O → 2Na₃PO₄

3. Oxide acid tác dụng với base

Base tan là base của kim loại kiềm cùng kiềm thổ mới. Cụ thể, có 4 base tan như: NaOH, KOH, Ca(OH)₂ và Ba(OH)₂ 

Phương trình phản ứng: Oxide acid + Base → Muối + H₂O

CO₂ + NaOH → Na₂CO₃ + H₂O 

CO₂ + NaOH → NaHCO₃

III. Các dạng bài tập Oxide acid

Dạng 1: Oxide acid tác dụng với dung dịch kiềm

1. Bài toán CO₂, SO₂ dẫn vào dung dịch NaOH, KOH

Khi cho CO₂ (hoặc SO₂) tác dụng với dung dịch NaOH đều xảy ra 3 khả năng tạo muối:

CO₂ + 2NaOH → Na₂CO₃ + H₂O (1)

CO₂ + NaOH → NaHCO₃ (2)

Đặt T = n_NaOH/n_CO2

Nếu T = 2: chỉ tạo muối Na₂CO₃

Nếu T ≤ 1: chỉ tạo muối NaHCO₃

Nếu 1 < T < 2: tạo cả muối NaHCO₃ và Na₂CO₃

Hướng dẫn giải chi tiết

n_CO2 = 0,075 mol

n_KOH = 0,15.1 = 0,15 mol 

Xét tỉ lệ số mol T = n_KOH/n_CO2 = 0,15/0,075 = 2 chỉ tạo muối K₂CO₃

CO₂ + 2KOH → K₂CO₃ + H₂O

0,075 mol → 0,075 mol

Vì thể tích dung dịch trước và sau không thay đổi => V_dd = 150 ml = 0,15 lít

=>CM_K2CO3= 0,075:0,15 = 0,5M

Hướng dẫn giải chi tiết

n_CO2=  4,958 /24,79 = 0,2 mol

n_NaOH = 0,15.1 = 0,15 mol

T = n_NaOH/n_CO2 = 0,15/0,2 = 0,75 T< 1

⇒ Tạo muối NaHCO₃

NaOH + CO₂ → NaHCO₃

n_NaHCO3 = n_NaOH = 0,15 mol

m_NaHCO3 = 0,15.84 = 12,6g

2. Bài toán CO₂, SO₂ dẫn vào dung dịch Ca(OH)₂, Ba(OH)₂

Do ta không biết sản phẩm thu được là muối nào nên phải tính tỉ lệ T:

Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃↓ + H₂O (1)

Ca(OH)₂ + 2CO₂ → Ca(HCO₃)₂ (2)

Đặt T = n_CO2 : nCa(OH)₂

Nếu T ≤ 1: chỉ tạo muối CaCO₃

Nếu T = 2: chỉ tạo muối Ca(HCO₃)₂

Nếu 1 < T < 2: tạo cả muối CaCO₃ và Ca(HCO₃)₂

Đáp án hướng dẫn giải

n_CO2 = 6,72/22,4 = 0,3mol

n_Ca(OH)2 = 0,1mol 

n_CO2:n_Ca(OH)2 = 0,3/0,1 = 3 => Sau phản ứng chỉ tạo muối Ca(HCO₃)₂

Phương trình hóa học

2CO₂ + Ca(OH)₂ → Ca(HCO₃)₂

=>n_Ca(HCO3)2 = n_Ca(OH)2 = 0,1mol

=>m_Ca(HCO3)2 = 0,1.162 = 16,2 gam

Ví dụ minh họa 3. Sục từ từ V lít khí SO₂ ở đkc vào 100 ml dung dịch Ba(OH)₂ 1,5M, thu được 23,3 gam kết tủa. Tính giá trị của V.

Đáp án hướng dẫn giải

Ta có: n_Ba(OH)2 = 0,15 mol; n_BaSO3 = 0,1 mol.

Vì n↓ < n_Ba(OH)2 nên kết tủa chưa cực đại ⇒ Có các trường hợp sau:

Trường hợp 1: Ba(OH)₂ dư ⇒ muối tạo thành chỉ có BaSO₃

Phương trình hóa học

SO₂ + Ba(OH)₂→ BaSO₃ + H₂O

0,1 0,1 mol

⇒ V_SO2 = 0,1.24,79 = 2,479 lít

Trường hợp 2: SO₂ hết nhưng đã hòa tan 1 phần kết tủa.

Phương trình hóa học

SO₂ + Ba(OH)₂→ BaSO₃ + H₂O (1)

0,15 0,15 0,15mol

Theo (1) thì n_BaSO3 = 0,15mol, nhưng theo đề thì n_BaSO3 = 0,1mol

⇒ n_BaSO3 bị hòa tan: 0,15 – 0,1 = 0,05 mol

SO₂ + BaSO₃ + H₂O → Ba(HSO₃)₂ (2)

0,05 0,05mol

⇒ V_SO2= (0,15 + 0,05).24,79 = 4,958  lít

Dạng 2. Bài tập phản ứng giữa các oxide acid tác dụng với nước

Một số lưu ý cần nhớ:

Nhiều oxide acid tác dụng với nước tạo thành dung dịch acid

VD: SO₃ + H₂O → H₂SO₄

Hướng dẫn giải chi tiết

n_SO3 = 8/80= 0,1mol

Phương trình hóa học

SO₃ + H₂O → H₂SO₄

0,1 → 0,1 mol

=> C_M = n/V = 0,1/0,25 = 0,4M

Hướng dẫn giải chi tiết

...............................................