Axit cacboxylic

Chuyên đề Hóa học lớp 11: Axit cacboxylic được VnDoc sưu tầm và giới thiệu tới các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo. Nội dung tài liệu sẽ giúp các bạn học sinh học tốt môn Hóa học lớp 11 hiệu quả hơn. Mời các bạn tham khảo.

1. Định nghĩa, phân loại, danh pháp

a. Định nghĩa: Axit cacboxylic là những hợp chất hữu cơ mà phân tử của nhóm cacboxyl (-COOH) liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử hidro.

Thí dụ: H-COOH, C₂H₅COOH, HOOC-COOH

Nhóm cacboxyl (-COOH) là nhóm chức của axit cacboxylic.

b. Phân loại

- Axit no, đơn chức mạch hở:

C_nH_2n+1COOH (n ≥ 0) hay C_mH_2mO₂ (m ≥ 1)

VD: H-COOH, C₂H₅COOH...

- Axit không no, đơn chức, mạch hở:

VD: CH₂=CH-COOH,....

- Axit thơm, đơn chức:

VD: C₆H₅-COOH, CH₃-C₆H₄-COOH,...

- Axit đa chức:

VD: HOOC-COOH, HOOC-CH₂-COOH...

c. Danh pháp

- Tên thay thế:

Tên gọi = axit + tên hiđrocacbon no tương ứng với mạch chính + “oic”

- Tên thông thường: Xuất phát từ nguồn gốc tìm ra chúng

VD: HOOC-COOH: axit oxalic HOOC-CH₂-COOH: axit malonic

HOOC-[CH₂]₄-COOH: axit ađipic

2. Đặc điểm cấu tạo

-Nhóm cacboxyl (-COOH) là sự kết hợp bởi nhóm cacbonyl (>C=O) và nhóm hiđroxyl (-OH).

-Nhóm –OH và nhóm >C=O lại có ảnh hưởng qua lại lẫn nhau:

-Liên kết giữa H và O trong nhóm –OH phân cực mạnh, nguyên tử H linh động hơn trong ancol, anđehit và xeton có cùng số nguyên tử C.

3. Tính chất vật lý

-Ở ĐK thường các axit cacboxylic đều là những chất lỏng hoặc rắn.

-Nhiệt độ sôi tăng theo chiều tăng M và cao hơn các ancol có cùng M: nguyên nhân là do giữa các phân tử axit cacboxylic có liên kết hiđro bền hơn liên kết hidro giữa các phân tử ancol.

4.Tính chất hóa học

a. Tính axit

- Trong dung dịch, axit cacboxylic phân li thuận nghịch: CH₃COOH ⇔ H⁺ + CH₃COO^-

Dung dịch axit cacboxylic làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ

- Tác dụng với bazơ, oxit bazơ tạo thành muối và nước:

CH₃COOH + NaOH → CH₃COONa + H₂O

2CH₃COOH + ZnO → (CH₃COO)₂Zn + H₂O

- Tác dụng với muối:

2CH₃COOH + CaCO₃ → (CH₃COO)₂Ca + H₂O + CO₂

- Tác dụng với kim loại trước hiđro: 2CH₃COOH + Zn → (CH₃COO)₂Zn + H₂

b. Phản ứng thế nhóm –OH: Phản ứng giữa axit và ancol được gọi là phản ứng este hóa.

RCOOH + R’OH ⇔ RCOOR’ + H₂O

Phản ứng thuận nghịch, xúc tác H₂SO₄ đặc.

5. Điều chế

a. Phương pháp lên men giấm: C₂H₅OH + O₂ → CH₃COOH + H₂O

b. Oxi hóa anđehit axetic: 2CH₃CHO + O₂ → 2CH₃COOH

c. Oxi hóa ankan: 2R-CH₂-CH₂-R’ + 5O₂ → 2RCOOH + 2R’COOH + 2H₂O

VD: CH₃CH₂CH₂CH₃ + 5O₂ → 4CH₃COOH + 2H₂O

d. Từ metanol: CH₃OH + CO → CH₃COOH

Trong phần chuyên đề trên đây chúng ta có thể hiểu biết thêm về Axit cacboxylic gồm có tính chất hóa học, tính chất vật lý và các phản ứng điều chế trong thực tế và trong phòng thí nghiệm

Trên đây VnDoc đã giới thiệu tới các bạn lý thuyết Hóa học 11: Axit cacboxylic. Để có kết quả cao hơn trong học tập, VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh tài liệu Chuyên đề Hóa học 11, Giải bài tập Hóa học lớp 11, Giải bài tập Vật Lí 11, Tài liệu học tập lớp 11 mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.