Hóa 11 Bài 13 Luyện tập: Tính chất của nito, photpho và các hợp chất của chúng

Hóa 11 Bài 13 Luyện tập: Tính chấtt của nito, photpho và các hợp chất của chúng được VnDoc biên soạn là nội dung ôn tập bài 13 hóa 11. Giúp các bạn hệ thống lại toàn bộ các kiến thức chương 2. Từ đó vận dụng giải các bài tập sách giáo khoa, sách bài tập. Mời các bạn tham khảo.

A. Tóm tắt nội dung Hoá 11 bài 13

I. NITO

Cấu hình electron N (Z=7): 1s²2s²2p³

=> Vị trí ô thứ 7, chu kì 2 nhóm VA trong bảng tuần hoàn.

Số oxi hóa có thể có: -3; + 1; +2; +3; +4; +5

1. Cấu tạo và tính chất: 

Cấu tạo: N≡N → N₂ rất bền

Ở điều kiện thường N₂ là chất khí không màu, không mùi, không vị, không duy trì sự cháy sự hô hấp.

Nhiệt độ thường N₂ khá trơ về mặt hóa học

Nhiệt độ cao, N₂ vừa thể hiện tính chất oxi hóa vừa thể hiện tính khử

Tính oxi hóa: N^o₂ + 3Mg \(\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}\) Mg₃N^-3₂

Tính khử: N^o₂ + O₂ \(\overset{t^{\circ },xt }{\rightarrow}\) 2N⁺²O

2. Điều chế:

Trong công nghiệp: Chưng cất phân đoạn không khí lỏng.

Trong PTN: NH₄Cl + NaNO₂ \(\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}\) NaCl + N₂ + 2H₂O

II. AMONIAC (NH3)

1. Cấu tạo: NH₃ là phân tử có cực, có cấu tạo hình chóp

2. Tính chất vật lý: 

Chất khí không màu, có mùi khai và sốc, nhẹ hơn không khí thu khí NH₃ bằng phương pháp đẩy không khí (úp ngược bình).

Tan rất nhiều trong nước tạo thành dung dịch NH3 không thu bằng phương pháp dời chỗ của nước.

3. Tính chất hóa học: 

Trong phân tử NH₃ còn đôi electron tự do => Có khả năng cho e => NH₃ có tính bazo.

Ngoài ra trong NH₃ nito có số oxi hóa -3 thấp nhất => thể hiện tính khử.

Tính bazo yếu:

NH₃ + H₂O \(\overset{}{\rightleftharpoons}\) NH₄⁺ + OH^- (NH₃ làm quỳ ẩm chuyển sang màu xanh)

NH₃ + HCl → NH₄Cl

3NH₃ + 3H₂O + AlCl₃  → 3NH₄Cl + Al(OH)₃

Tính tạo phức: dung dịch NH₃ có khả năng hòa tan hidroxit hay muối ít tan của một số kim loại (Ag, Cu, Zn)

4NH₃ + Cu(OH)₂ →  [Cu(NH₃)₄](OH)₂

2NH₃ + AgCl → [Ag(NH₃)₂]Cl

Tính khử: 

2N^-3H₃ + 3Cl₂ → N^o₂ + 6HCl

2N^-3H₃ + 3CuO → N^o₂ + 3H₂O + 3Cu

4. Điều chế: 

Cho muối amoni tác dụng với dung dịch bazo

2NH₄Cl + Ca(OH)₂ → CaCl₂ + 2NH₃ + 2H₂O

III. MUỐI AMONI (NH₄Cl, NH₄NO₃, (NH₄)₂SO₄...)

Tác dụng với dung dịch kiềm 

NH₄⁺ + OH^- → NH₃ + H₂O (phản ứng này dùng để nhận biết ion NH₄⁺)

Phản ứng nhiệt phân: Các muối amoni dễ bị nhiệt phân

Muối amoni mà gốc axit không còn khả năng oxi hóa nhiệt phân tạo NH₃:

(NH₄)₂CO₃ \(\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}\) 2NH₃ + CO₂ + H₂O

Muối amoni mà gốc axit có khả năng oxi hóa nhiệt phân tạo N₂ hoặc N₂O:

NH₄NO₂ → N₂ + 2H₂O

NH₄NO₃ → N₂O + 2H₂O

IV. AXIT NITRIC (HNO₃)

1. Tính axit mạnh

Làm đỏ quỳ tím

Tác dụng với bazo, oxit bazo, muối

2. Tính oxi hóa mạnh: HNO₃ oxi hóa hầu hết các kim loại kể cả những kim loại đứng sau H như Cu, Ag (trừ Pt, Au), oxi hóa kim loại lên số oxi hóa dương cao nhất, oxi hóa nhiều phi kim và hợp chất.

Sản phẩm khử: thông thường là NO ngoài ra còn có thể là NO₂, N₂, N₂O, (NH₄NO₃)

Cu + 4HNO_{3 đặc} → Cu(NO₃)₂ + 2NO₂ + 2H₂O

Fe + 4HNO_{3 loãng} → Fe(NO₃)₃ + NO + 2H₂O

S + 2HNO₃ → H₂SO₄ + 2NO

Fe, Al, Cr thụ động với HNO_{3 đặc, nguội} 

3. Điều chế 

Trong PTN: NaNO_{3 tt} + H₂SO_{4 đặc} → NaHSO₄ + HNO₃ 

Trong công nghiệp: NH₃ \(\overset{+O_{2} }{\rightarrow}\) NO \(\overset{+O_{2} }{\rightarrow}\) NO₂ \(\overset{+O_{2}+H_{2}O }{\rightarrow}\) HNO₃ 

V. MUỐI NITRAT (Chứa ion NO₃-)

1. Tính chất hóa học 

Dễ bị phân hủy bởi nhiệt

Nhóm I nhiệt phân tạo muối nitro và O₂: Ví dụ: 2KNO₃ \(\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}\) 2KNO₂ + O₂ 

Nhóm II nhiệt phân tạo oxit, NO₂ và O₂: Ví dụ: 2Cu(NO₃)₂ \(\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}\) 2CuO + 4NO₂ + O₂ 

Nhóm III nhiệt phân tạo kim loại, NO₂ và O₂: Ví dụ: 2AgNO₃ \(\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}\) 2Ag + 2NO₂ + O₂ 

Nhận biết ion NO₃^-: Sử dụng: Cu + H₂SO₄ (hoặc HCl)

3Cu + 8H⁺ + 2NO₃^- → 3Cu²⁺ + 2NO + 4H₂O (xuất hiện dung dịch xanh lam và khí không màu hóa nâu)

2. Ứng dụng 

Thuốc nổ đen (thuốc nổ có khói): KNO₃ + S + C

VI. PHOTPHO

1. Tính chất vật lí

Photpho trắng: Rất độc, gây bỏng nặng khi rơi vào da, ở nhiệt độ thường phát quang màu lục nhạt trong bóng tối, bốc cháy trong không khí ở nhiệt độ >40^oC

Photpho đỏ: Là chất bột màu đỏ, dễ hút ẩm và cháy rữa, cấu trúc polime → khó nóng chảy và khó bay hơi hơn photpho trắng, không tan trong các dung môi thông thường, bền trong không khí ở nhiệt độ thường, bốc cháy ở nhiệt độ >250^oC

P trắng \(\overset{250^{\circ }C }{\rightarrow}\) P đỏ

2. Tính chất hóa học

Photpho hoạt động hóa học mạnh hơn nito

a. Tính oxi hóa

P + kim loại hoạt động → photphua kim loại

P + Ca \(\overset{t^{\circ }}{\rightarrow}\) Ca₃P (Canxi photphua)

b. Tính khử 

Tác dụng với oxi 

4P + 3O_{2 thiếu} \(\overset{t^{\circ }}{\rightarrow}\) 2P₂O₃ 

4P + 5O₂ \(\overset{t^{\circ }}{\rightarrow}\) 2P₂O₅

Tác dụng với halogen 

2P + 3Cl₂ → 2PCl₃ 

2P + 5Cl_{2 thiếu} \(\overset{t^{\circ }}{\rightarrow}\) 2PCl₅

Tác dụng với hợp chất (HNO_{3 đặc}, KClO₃, KNO₃, K₂Cr₂O₇,...)

6P + 5KClO₃ \(\overset{t^{\circ }}{\rightarrow}\) 3P₂O₅ + 5KCl

P + 5HNO₃ \(\overset{t^{\circ }}{\rightarrow}\) H₃PO₄ + 5NO₂ + H₂O

3. Ứng dụng 

Sản xuất axit photphoric

Sản xuất diêm, brom, đạn....

4. Trạng thái tự nhiên: 

Dạng muối photphoric như apatit 3Ca₃(PO₄)₂.CaF₂, photphotrit Ca₃(PO₄)₂ 

5. Sản xuất

Ca₃(PO₄)₂ + 3SiO₂ + 5C \(\overset{120^{\circ }C}{\rightarrow}\) 3CaSiO₃ + 2P + 5CO

VII. AXIT PHOTPHORIC (H₃PO₄)

1. Tính chất vật lí 

Là chất rắn dạng tinh thể, trong suốt, không màu, rất háo nước => dễ chảy rữa

Axit photphoric thường dùng là dung dịch đặc, sánh

2. Tính chất hóa học 

a. Tính oxi hóa khử

Photpho có mức oxi hóa +5 bên hơn nito => H₃PO₄ khó bị khử => không có tính oxi hóa như axit HNO₃

b. Tính axit 

Axit H₃PO₄ là axit ba lần axit, có độ mạnh trung bình => có đầy đủ tính chất chung của axit

Tác dụng với bazo: Sản phẩm tạp thành phụ thuộc vào X

Đặt X = n_NaOH/n_H3PO4 

3. Điều chế 

Trong phòng thí nghiệm: P + 5HNO_{3 đặc} \(\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}\) H₃PO₄ + 5NO₂ + H₂O

Trong công nghiệp: Ca₃(PO₄)₂ + 3H₂SO_{4 đặc} \(\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}\) 3CaSO4 + 2H₃PO₄

=> H3PO4 không tinh khiết, có chất lượng thấp

P \(\overset{t^{\circ } }{\rightarrow}\) P₂O₅ →  2H₃PO₄ => H₃PO₄ có độ tinh khiết và nồng độ cao

B. Giải Hóa 11 bài 13

VnDoc đã hướng dẫn giải chi tiết đầy đủ các dạng bài tập SGK Hóa 11 bài 13 tại: Giải Hóa 11 Bài 13: Luyện tập tính chất của nitơ, photpho và các hợp chất của chúng

C. Giải SBT Hóa 11 bài 13

Mời các bạn xem hướng dẫn giải chi tiết bài tập SBT Hóa 11 bài 13 tại:Giải bài tập Hóa học 11 SBT bài 13

.........................................

Trên đây VnDoc đã giới thiệu tới các bạn Hóa 11 Bài 13 Luyện tập: Tính chât của nito, photpho và các hợp chất của chúng. Để có thể nâng cao kết quả trong học tập mời các bạn tham khảo một số tài liệu: Hóa học lớp 10, Giải bài tập Hóa học lớp 11, Thi thpt Quốc gia môn Văn, Thi thpt Quốc gia môn Lịch sử, Thi thpt Quốc gia môn Địa lý, Thi thpt Quốc gia môn Toán, đề thi học kì 1 lớp 11, đề thi học kì 2 lớp 11 mà VnDoc tổng hợp và đăng tải.