Địa lí 6 bài 2 Các yếu tố cơ bản của bản đồ Cánh Diều

Địa lí 6 bài 2 Các yếu tố cơ bản của bản đồ Cánh Diều Có đáp án chi tiết cho từng câu hỏi giúp các em học sinh ôn tập, củng cố kiến thức, luyện tập giải chuyên mục Địa lí 6 Cánh Diều cả năm học.

I. Phần mở đầu

Bản đồ là hình vẽ thu nhỏ tương đối chính xác của một khu vực hoặc toàn bộ bề mặt Trái đất. Hiện nay, bản đồ đang trở thành phương tiện được sử dụng phổ biến trong cuộc sống thường ngày, trong điều hành công việc của các công ty, trong quản lí xã hội của các quốc gia,... Bản đồ không giống bức tranh vẽ, cũng không phải là một ảnh chụp. Vậy bản đồ có các yếu tố cơ bản nào?

II. Phần kiến thức mới

1. Một số lưới kinh vĩ tuyến của bản đồ thế giới

Câu hỏi Địa lí 6 Cánh Diều trang 107

Quan sát hình 2.2 và hình 2.3, hãy nhận xét về diện tích đảo Grin-len so với lục địa Nam Mỹ.

Hướng dẫn giải

Quan sát hình 2.2 và hình 2.3 em thấy:

• Ở hình 2.2 khi phép chiếu bản đồ có dạng các đường kinh tuyến và vĩ tuyến đều là các đường thẳng thì diện tích đảo Grin-len nhỏ hơn không đáng kể so với lục địa Nam Mỹ.
• Ở hình 2.3 khi phép chiếu bản đồ có các đường kinh tuyến chụm lại ở hai cực, các đường vĩ tuyến là những đường thẳng thì ta thấy diện tích đảo Grin-len nhỏ hơn rất nhiều so với lục địa Nam Mỹ.

2. Kí hiệu bản đồ và chú giải bản đồ

Câu hỏi Địa lí 6 Cánh Diều trang 109

• Quan sát hình 2.6A và hình 2.6B, hãy cho biết yếu tố địa hình được thể hiện trên bảng chú giải nào.

• Quan sát hình 2.7, hãy cho biết trên hình đã sử dụng các loại kí hiệu nào và các dạng kí hiệu nào, lấy ví dụ.

Hướng dẫn giải

- Theo em, yếu tố địa hình được thể hiện trên bảng chú giải 2.6A. Địa hình gồm sông, núi, đèo, hang động....

Giải thích:

• Địa hình núi thể hiện qua màu sắc chỉ độ cao; vị trí đỉnh núi; hang động, đèo
• Địa hình sông ngòi thể hiện qua màu sắc chỉ độ sâu; điểm sâu nhất và vị trí các con sông suối
• Bảng chú giải bản đồ 2.6B có yếu tố hành chính.

- Trên hình 2.7 đã sử dụng các loại kí hiệu và dạng kí hiệu:

• Các loại kí hiệu:
• kí hiệu điểm: trung tâm hành chính cấp tỉnh, cấp huyện
• kí hiệu đường: đường sắt, đường ô tô
• kí hiệu diện tích: Bãi cát ướt, bãi lầy, khu dân cư, ...
• Các dạng kí hiệu:
• kí hiệu chữ: chợ, khu vui chơi giải trí, khách sạn
• kí hiệu tượng hình: Cảng, Đền, chùa; nhà thờ, bến xe, bệnh viện...

3. Tỉ lệ bản đồ

Tỉ lệ bản đồ là gì?

Tỉ lệ bản đồ là yếu tố để xác định mức độ thu nhỏ khoảng cách khi chuyển từ thực tế sang thể hiện trên mặt phẳng bản đồ.

Câu hỏi Địa lí 6 Cánh Diều trang 109: Quan sát hình 2.8 hãy cho biết có bao nhiêu cách để thể hiện tỉ lệ bản đồ. Đó là những cách nào?

Gợi ý trả lời

Quan sát hình 2.8, ta thấy có ba cách thể hiện tỉ lệ bản đồ. Đó là

• Tỉ lệ số
• Tỉ lệ thước
• Tỉ lệ chữ

Tính khoảng cách trên bản đồ dựa vào tỉ lệ bản đồ

Câu hỏi Địa lí 6 Cánh Diều trang 110: Dựa vào hình 2.9, hãy tính khoảng cách từ Bạc Liêu đến Sóc Trăng.

Gợi ý trả lời

Tính khoảng cách từ Bạc Liêu đến Sóc trăng

Lần lượt thực hiện các bước như hướng dẫn ở sgk ta đo được: 2,45cm.

Với 1cm trên bản đồ ứng với 20km trên thực địa => Từ Bạc Liêu đến Sóc Trăng có khoảng cách là: 20 x 2,45 = 49 (km).

4. Phương hướng trên bản đồ

Quan sát hình 2.12 và hình 2.13, hãy cho biết các hướng của OA, OB, OC và OD có trong mỗi hình.

Gợi ý trả lời

Quan sát H 2.12 ta thấy:

• OA hướng bắc
• OB hướng Đông
• OC hướng Nam
• OD hướng Tây

Quan sát H2.13 ta thấy:

• OA hướng Đông Nam
• OB hướng tây nam
• OC hướng Bắc
• OD hướng Đông Bắc

III. Phần luyện tập và vận dụng

Luyện tập 1 Địa lí 6 Cánh Diều trang 112

Để thể hiện toàn bộ Trái Đất thì giữa quả địa cầu và bản đồ, phương tiện nào thể hiện đúng hơn?

Gợi ý trả lời

Để thể hiện toàn bộ Trái Đất thì giữa quả địa cầu và bản đồ, theo em quả địa cầu thể hiện đúng hơn. Vì Trái Đất là hình cầu, nên ta sử dụng quả Địa Cầu để thể hiện thì bề mặt Trái Đất sẽ ít bị biến dạng nhất, đúng nhất.

Luyện tập 2 Địa lí 6 Cánh Diều trang 112

Dựa vào các tỉ lệ sau: 1 : 100 000 và 1 : 9 000 000, hãy cho biết 1cm trên bản đồ ứng với bao nhiêu km trên thực địa ở mỗi tỉ lệ.

Gợi ý trả lời

• Với tỉ lệ 1 : 100 000 thì 1cm trên bản đồ tương ứng với 1km trên thực địa
• Với tỉ lệ 1 : 9 000 000 thì 1cm trên bản đồ tương ứng với 90km trên thực địa

Vận dụng 3 Địa lí 6 Cánh Diều trang 112

Quan sát hình 2.2 và hình 2.3, hãy cho biết hình nào có độ chính xác hơn khi thể hiện toàn bộ bề mặt Trái Đất lên bản đồ?

Gơi ý trả lời

Trong hai hình 2.2 và hình 2.3 thì hình 2.2 có độ chính xác hơn khi thể hiện toàn bộ bề mặt Trái Đất lên bản đồ.

Vận dụng 4 Địa lí 6 Cánh Diều trang 112

Khoảng cách thực tế từ Hà Nội đến Hải Phòng là khoảng 120km. Trên một bản đồ hành chính Việt Nam, khoảng cách giữa hai thành phố đo được 10 cm. Vậy bản đồ có tỉ lên bao nhiêu?

Gợi ý trả lời

Ta có:

10 cm trên bản đồ ứng với 120km trên thực địa

Vậy 1cm trên bản đồ ứng với: 120 : 10 = 12 (km thực địa)

=> Vậy tỉ lệ bản đồ là: 1 : 1 200 000

Bài tiếp theo: Địa lí 6 bài 3 Lược đồ trí nhớ Cánh Diều

>> Bài trước: Địa lí 6 bài 1 Hệ thống kinh vĩ tuyến. Tọa độ địa lí của một địa điểm trên bản đồ

Trên đây là toàn bộ lời giải Địa lí 6 bài 2 Cánh Diều. Tham khảo chuyên mục sác Địa lý 6 khác như: Địa lí 6 sách Kết nối tri thức với cuộc sống và Địa lí 6 sách Chân Trời Sáng Tạo theo chuẩn kiến thức, kỹ năng của Bộ GD&ĐT ban hành. VnDoc.com liên tục cập nhật Lời giải, đáp án các dạng bài tập Chương trình sách mới chương trình GDPT cho các bạn cùng tham khảo.