Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 bài 36

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

HĐ1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu cụm danh từ:

- GV treo bảng phụ ghi ví dụ SGK

- HS đọc ví dụ

? Các từ ngữ được in đậm này bổ sung ý nghĩa cho những từ nào?

- HS xác định – nhận xét – GV chốt:

(DT TT: ngày, túp lều, vợ chồng)

? Các tổ hợp từ trên được gọi là gì?

- HS: Cụm danh từ

? Cụm danh từ là gì?

- HS: Trả lời

- GV: So sánh các cách nói sau:

+ túp lều / một túp lều

+ một túp lều / một túp lều nát

+ một túp lều nát/một túp lều nát trên bờ biển.

? Em có nhận xét gì về nghĩa của một cụm danh từ so với nghĩa của một danh từ?

- HS: Nghĩa của một cụm danh từ cụ thể hơn nghĩa của một danh từ

? Cụm danh từ đóng vai trò ngữ pháp gì trong câu?

? Tìm một danh từ phát triển thành một cụm danh từ và đặt câu với cụm danh từ ấy?

+ Mẫu: DT: sông à dòng, Cửu Long

Câu: Dòng sông Cửu Long đổ ra biển bằng chín cửa.

? Em có nhận xét gì về cụm danh từ?

- HS đọc ghi nhớ SGK

HĐ2: Hướng dẫn học sinh tìm cấu tạo của cụm danh từ:

? Cụm danh từ có cấu tạo như thế nào?

- HS: Cụm danh từ đầy đủ: phần trước, phần trung tâm và phần sau

- GV treo bảng phụ ghi ví dụ phần II SGK

- HS đọc ví dụ

? Tìm các cụm danh từ trong câu văn trên?

- HS: làng ấy, ba thúng gạo nếp, ba con trâu đực, ba con trâu ấy, năm sau, cả làng, chín con

? Liệt kê những từ ngữ phụ thuộc đứng trước và đứng sau danh từ trong các cụm danh từ trên và Sắp xếp chúng thành loại?

- HS kẻ - điền vào mô hình sgk – nêu ý kiến – nhận xét

- GV chốt trên bảng phụ

? Cụm danh từ có cấu tạo như thế nào?

-HS: + Phần trước: ba, chín, cả.

+ Phần trung tâm: làng, thúng gạo, con trâu, con năm, làng.

+ Phần sau: ấy, nếp, đực, sau.

GV giảng: Phần trung tâm của cụm danh từ không phải là 1 từ là 1 bộ phận ghép gồm 2 từ – tạo thành T T1 và TT2 - T1: chỉ chủng loại khái quát; T2: chỉ đối tượng cụ thể

HĐ3: HD HS luyện tập:

- HS đọc yêu cầu bài tập 1

- GV chia lớp làm 4 nhóm thảo luận trong 3'

- GV giao nhiệm vụ:

+ Nhóm 1, 4: Tìm cụm danh từ trong ý a

+ Nhóm 2: Tìm cụm danh từ trong ý b

+ Nhóm 3:Tìm cụm danh từ trong ý c

- Chép, điền cụm DT vào mô hình

- HS: Đại diện các nhóm trình bày -> Nhóm khác nhận xét

- GV nhận xét, kết luận.

- HS đọc yêu cầu bài tập 3 -> suy nghĩ làm bài

- GV gọi HS lên bảng làm bài tập

- HS khác nhận xét

- GV nhận xét, kết luận?

I. CỤM DANH TỪ LÀ GÌ? (12’)

1. VD (SGK)

2. Nhận xét

Ngày < xưa

DTTT

hai > vợ chồng < ông lão đánh cá

DTTT

một > túp lều < nát trên bờ biển

DTTT

- Cụm DT là 1 tổ hợp do danh từ và 1 số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành.

- Nghĩa của một cụm danh từ cụ thể hơn nghĩa của một danh từ.

- Đặc điểm ngữ pháp của cụm danh từ: Cụm danh từ hoạt động như một danh từ nhưng đầy đủ hơn, cụ thể hơn, làm chủ ngữ trong câu.

* Ghi nhớ: sgk.

II. CẤU TẠO CỦA CỤM DANH TỪ.

* Ví dụ: sgk

III. LUYỆN TẬP.

Bài tập 1:

a. một người chồng thật xứng đáng

b. một lưỡi búa của cha để lại

c. một con yêu tinh ở trên núi, có nhiều phép lạ.

Bài 2

Bài tập 3:

Điền vào chỗ trống:

…thanh sắt ấy …

…vừa rồi,…cũ …