Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 bài 97

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

HĐ1: Hướng dẫn tìm hiểu chung

- HS đọc chú thích *

- GV giới thiệu ảnh chân dung tác giả, giới thiệu thêm: Tác giả sinh tại Ki ép (Thủ đô CH U- crai- na) trong 1 gia đình Do Thái. Ông từng tham gia trong tổ chức bí mật của Đảng cộng sản từ 1905-1907 ở Pháp, Đức. Ông viết nhiều tác phẩm phê phán XH châu Âu, lên án chiến tranh đế quốc.

- GV HD đọc: Giọng vừa rắn rỏi, dứt khoát, vừa mềm mại, dịu dàng, tràn ngập cảm xúc. Nhịp điệu chậm,chắc, khoẻ. Câu cuối đọc giọng tha thiết, xúc động.

- GV đọc mẫu một đoạn -> HS đọc - Nhận xét

- GV lưu ý HS chú thích: 1, 3, 4, 5, 9, 11, 14.

HĐ2: Học sinh luyện đọc văn bản.

- HS khá, giỏi đọc .

- Lớp nhận xét - GV nhận xét.

- HS trung bình đọc - GV nhận xét, uốn nắn

- HS yếu đọc - GV nhận xét, uốn nắn.

? Em hãy xác định bố cục của bài ?

- HS: + Đ1: Ngọn nguồn của lòng yêu nước

+ Đ2: Lòng yêu nước được thử thách trong chiến tranh

HĐ3: Hướng dẫn tìm hiểu văn bản.

? Ngọn nguồn của lòng yêu nước là gì?

- HS: là lòng yêu những vật tầm thường.

- GV bình: Câu văn khái quát đúng quy luật tình cảm yêu nước của con người : yêu những cái rất gần gũi hàng ngày quanh ta, có thể cảm giác được. Câu văn khái quát mà không trừu tượng, rất thấm thía, dễ hiểu.

? Tại sao lòng yêu nước lại bắt nguồn từ lòng yêu những vật tầm thường đó?

- HS: Vì đó là những biểu hiện của sự sống đất nước được con người tạo ra. Chúng đem lại niềm vui, hạnh phúc, sự sống cho con người.

? Biểu hiện lòng yêu nước của những con người Xô Viết gắn liền với nỗi nhớ vẻ đẹp các làng quê yêu dấu của họ. Đó là những vẻ đẹp nào?

- HS: Cánh rừng bên bờ sông mộc là là mặt nước, những đêm tháng sáu sáng hồng, …

? Nhận xét về cách chọn lọc và miêu tả của tác giả.

- HS: Chọn lọc hình ảnh tiêu biểu của từng vùng về thiên nhiên, văn hoá, lịch sử. Miêu tả tinh tế, độc đáo bằng hệ thống từ ngữ giàu chất gợi, bằng những so sánh, liên tưởng hợp lý.

GV bình: Thế đấy. Lòng yêu nước bắt nguồn từ lòng yêu những gì gần gũi, thân thương nhất. Đó là “yêu cái cây trồng trước nhà, yêu cái phố nhỏ đổ ra bờ sông… Có khác gì ta yêu con đường nhỏ quen thân mỗi sáng đến trường, yêu cái sân chơi ồn ã sau giờ học, yêu màu phượng đỏ và tiếng ve râm ran những ngày hè; yêu hương cốm đầu thu chớm lạnh, yêu mùi hoa sữa ngào ngạt sau đêm mưa..” Tất cả những cái đó gần gũi với ta đến mức có khi ta quên đi hoặc không nhận ra chúng để rồi bỗng một lúc nào đó chợt nhận ra nó rất thân thiết, dường như đã gắn bó máu thịt với cuộc đời mình. Những câu văn đầy ắp hình ảnh và đằm thắm yêu thương thể hiện một tình yêu tổ quốc vô bờ.

Đại dương mênh mông bắt nguồn từ những dòng suối nhỏ. Tình yêu lớn bắt nguồn từ những tình cảm bình dị hàng ngày. Chân lý ấy được nhà văn khái quát trong câu văn cuối đoạn: “Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc”. Thật bình dị mà cũng thật thiêng liêng.

? Song lòng yêu nước được thử thách và thể hiện mạnh mẽ trong hoàn cảnh nào?

(GV đọc diễn cảm đoạn “có thể nào…”)

- HS: Tình yêu quê hương đất nước sẽ bộc lộ đầy đủ sức mạnh lớn lao của nó trong những hoàn cảnh thử thách cam go, nhất là trong chiến tranh giữ nước.

GV bình: Đối với người Xô Viết, những ngày tháng 6- 1942, khi mà cuộc chiến tranh bảo vệ đất nước diễn ra ác liệt hơn, vận mệnh Tổ quốc đang ngàn cân treo sợi tóc, cuộc sống của mỗi người dân gắn liền với vận mệnh đất nước. Và Tổ quốc là trên hết. “Mất nước Nga thì ta còn sống để làm gì nữa”. Câu nói giản dị ấy có ý nghĩa gì? <HS trả lời>. Có nghĩa: mất nước Nga là mất tất cả, mất những hình ảnh thân thuộc của quê hương, mất những gì mà con người đã, đang và mãi gắn bó. Một câu nói mà có sức lay động đến hàng triệu trái tim yêu nước của người dân Xô Viết lúc bấy giờ, giục giã họ xông lên, quyết chặn đứng kẻ thù xâm lược.

? Hãy liên hệ đến 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và Mĩ của dân tộc VN để thấy được lòng yêu nước của nhân dân ta.

- HS: Có thể dùng lời hay thơ văn để chứng minh.

? Theo em, biểu hiện lòng yêu nước của học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường là gì?

- HS: Nỗ lực học tập, lao động sáng tạo để xây dựng Tổ quốc giàu mạnh, lập những thành tích vẻ vang cho đất nước.

? Tóm lại, qua bài văn này em hiểu gì về lòng yêu nước?

- HS: Trả lời

? Vì sao bài văn chính luận lại có sức lay động lớn tới tâm hồn người đọc đến vậy?

- HS: Vì được viết bằng cảm xúc, là tiếng nói của trái tim, từ trái tim.

- GV: đọc thêm bài thơ “Đất nước” – Nguyễn Đình Thi, Nguyễn Khoa Điềm.

- GV: liên hệ bài viết của Bác Hồ: “Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước…”

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả, tác phẩm: SGK

2. Đọc và tìm hiểu chú thích

3. Luyện đọc.

4. Bố cục: 2 phần

II. TÌM HIỂU VĂN BẢN

1. Ngọn nguồn của lòng yêu nước:

- Yêu những vật tầm thường nhất tức là yêu những gì bình thường, giản dị, gần gũi với ta hàng ngày.

- Yêu những vẻ đẹp riêng biệt quen thuộc của quê hương và tự hào về nó.

=> Câu văn giàu hình ảnh, so sánh, liên tưởng độc đáo, giọng văn truyền cảm đằm thắm yêu thương -> tác giả đã thể hiện tình yêu Tổ quốc vô bờ và niềm tự hào mãnh liệt về đất nước tươi đẹp, anh hùng của mình.

2. Lòng yêu nước được thử thách và thể hiện mạnh mẽ trong cuộc chiến đấu bảo vệ Tổ quốc:

- Lòng yêu nước bộc lộ sức mạnh lớn lao, mãnh liệt của nó trong lửa đạn cam go.

=> Cuộc sống và số phận mỗi người dân gắn liền làm một với vận mệnh đất nước.

III. TỔNG KẾT:

1. Nội dung: SGK

2. Nghệ thuật: SGK

* Ghi nhớ: SGK /109