Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 bài 31

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

HĐ 1: Tìm hiểu khái niệm truyện ngụ ngôn.

- HS đọc chú thích *

? Thế nào là truyện ngụ ngôn?

- HS: Trả lời.

HĐ 2: Tìm hiểu văn bản.

- GV đọc mẫu

- HS đọc

? Chú thích 2 -3 giải nghĩa theo cách nào?

- HS: Cách dùng từ đồng nghĩa.

- GV: Lưu ý HS đây là văn bản ngắn, phần mở truyện gắn liền với thân truyện.

? Truyện kể về ai? (Một chú Ếch)

? Có mấy sự việc xoay quanh nhân vật chú ếch này?

- HS: Hai sự việc: Kể chuyện ếch khi ở trong giếng; ếch khi ra khỏi giếng.

? Mở đầu văn bản giới thiệu môi trường sống của Ếch ở đâu?

? Giếng là một không gian như thế nào?

- HS: Trật hẹp, không thay đổi

? Em có nhận xét gì về môi trường sống của Ếch?

- Hàng xóm của Ếch gồm có những ai?

- HS: vài con nhái, cua, ốc -> là những con vật nhỏ bé, còn Ếch chỉ cần kêu ồm ộp là khiến những con vật kia hoảng sợ

? Trong môi trường ấy Ếch có tầm nhìn và hiểu biết như thế nào?

? Tác giả dân gian sử dụng nghệ thuật gì để diễn tả nhận thức của Ếch?

? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật này?

GV bình: Sống trong môi trường nhỏ bé, tầm nhìn lại hạn hẹp, ít hiểu biết khiến cho Ếch không biết mình là ai, nên dẫn đến "mục hạ vô nhân"- dưới con mắt không coi ai ra gì- và tỏ ra kiêu căng, ngạo mạn, không biết mình biết người.

? Nói về tầm nhìn và hiểu biết của Ếch, nhưng tác giả dân gian ám chỉ ai?

- HS: nói về con người, con người sống trong môi trường hạn hẹp cũng dễ khiến người ta không biết mình, biết người

- Theo em với cách nhìn nhận về thế giới xung quanh của Ếch thì điều tất yếu nào sẽ sảy ra?

- HS: Chính Ếch sẽ tự hại mình

? Việc Ếch ra khỏi giếng do ý muốn chủ quan hay khách quan?

? Em có nhận xét gì về môi trường sống của Ếch lúc này?

? Ếch có nhận ra sự thay đổi đó không?

? Ếch có thái độ và hành động nào?

? Tại sao Ếch lại có thái độ "nhâng nháo" và "chẳng thèm để ý" như thế?

? Tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để diễn tả thái độ và hành động của Ếch? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật ấy?

? Kết cục chuyện gì đã sảy ra với Ếch?

Nguyên nhân dẫn đến cái chết của Ếch là gì?

? Truyện kể về một con Ếch nhưng thực chất nói về ai?

- GV cho học sinh thảo luận nhóm theo bàn.

- GV giao nhiệm vụ: Truyện "Ếch ngồi đáy giếng" ngụ ý phê phán điều gì, khuyên răn điều gì?

- HS: Các nhóm thảo luận, ghi ra phiếu học tập

- HS: Đại diện nhóm lên bảng gắn phiếu học tập -> Nhóm khác nhận xét- - - GV nhận xét, kết luận.

- Qua nội dung bài học em rút ra được điều gì cho bản thân?

GV bình: Trong cuộc sống, ta luôn phải thường xuyên học tập, mở mang hiểu biết, khiêm tốn.

? Thành ngữ: "Ếch ngồi đáy giếng" có nội dung gì, được vận dụng vào trường hợp nào?

- HS đọc ghi nhớ SGK.

I. KHÁI NIỆM TRUYỆN NGỤ NGÔN (3’)

- Là truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần, mượn chuyện về loài vật, đồ vật hoặc về chính con người để nói bóng gió kín đáo chuyện con người nhằm khuyên nhủ, răn dạy người ta bài học nào đó trong cuộc sống.

II. TÌM HIỂU VĂN BẢN

1. Đọc - Tìm hiểu chú thích (3’)

2. Phân tích (24’)

a. Con ếch khi ở trong giếng.

* Hoàn cảnh sống:

- Sống lâu ngày trong một cái giếng.

- Xung quanh là những con vật nhỏ bé.

à môi trường sống của Ếch nhỏ hẹp.

- Ếch: tưởng trời bé bằng chiếc vung, còn mình thì oai như một vị chúa tể

à Nghệ thuật so sánh: làm nổi bật hiểu biết nông cạn nhưng lại huênh hoang của Ếch.

b. Ếch khi ra khỏi giếng:

- Môi trường sống thay đổi: hẹp à rộng.

- Ếch: nghênh ngang, nhâng nháo, chủ quan, kiêu ngạo.

-> Ếch bị trâu giẫm chết.

àTác giả sử dụng từ láy, nghệ thuật nhân hóa: khắc họa rõ tính cách kiêu ngạo không coi ai ra gì.

3. Bài học:

- Không được chủ quan kiêu ngạo, dù ở môi trường nào, hoàn cảnh nào cũng phải cố gắng học hỏi để mở rộng kiến thức, hiểu biết

* Ghi nhớ: sgk.

IV. LUYỆN TẬP:

Bài tập 1:

- " Ếch cứ tưởng bầu trời trên đầu chỉ bé bằng chiếc vung và nó thì oai như một vị chúa tể"

- "Nó nhâng nháo đưa cặp mắt nhìn lên bầu trời, trả thèm…..giẫm bẹp "