Giáo án Ngữ văn 6 bài: Cô Tô theo CV 5512 (tiếp)

Hoạt động của GV- HS

Kiến thức chốt

HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU

1. Mục tiêu: Tạo tâm thế, kích thích sự tìm tòi khám phá của HS về văn bản.

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân, cả lớp

3. Sản phẩm hoạt động

- Trình bày miệng

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh đánh giá.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động:

*Chuyển giao nhiệm vụ

? Nếu em đã đi biển vào dịp hè, hãy tưởng tượng lại cảnh bình minh trên biển và miêu tả lại cho cô và các bạn cùng biết?

? Đứng trước cảnh đẹp ấy em cảm thấy thế nào?

*Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh: Nghe câu hỏi và trả lời

- Dự kiến sản phẩm:

*Báo cáo kết quả:

- Tuyệt đẹp, rực rỡ, lộng lẫy, tráng lệ

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

GV: chuyển

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu mục 2 phần bài học

* Mục tiêu: HS thấy được cảnh mặt trời mọc trên biển, đảo Cô Tô đẹp

* Phương thức thực hiện: hoạt động chung, hoạt động nhóm.

* Yêu cầu sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng phiếu học tập, câu trả lời của HS.

* Cách tiến hành:

Hoạt động nhóm lớn

1. GV chuyển giao nhiệm vụ:

- Gọi HS đọc đoạn 2

Gv: Cảnh mặt trời mọc trên biển, đảo Cô Tô được quan sát và miêu tả theo trình tự:

+ Trước khi mặt trời mọc

+ Trong lúc mặt trời mọc

+ Sau khi mặt trời mọc

? Hãy tìm các chi tiết miêu tả trong từng thời điểm đó?

? Em có nhận xét gì về nghệ thuật miêu tả của tác giả?

? Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật ấy?

2.Thực hiện nhiệm vụ:

- HS: trao đổi lại, thống nhất sản phẩm,

- GV: Quan sát, lựa chọn sản phẩm tốt nhất.

- Dự kiến sản phẩm…

- Trước khi mặt trời mọc: Chân trời ngấn bể sạch như tấm kính.

- Trong lúc mặt trời mọc: Tròn trĩnh, phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn. Quả trứng hồng hào thăm thẳm, đường bệ đặt lên một mâm bạc... y như mâm lễ phẩm tiến ra từ trong bình minh.

- Sau khi mặt trời mọc: Vài chiếc nhạn chao đi chao lại... một con hải âu là là nhịp nhịp cánh.

* Nghệ thuật:

- So sánh: Chân trời ngấn bể sạch như tấm kính...

Quả trứng tròn trĩnh phúc hậu như,..hồng hào thăm thẳm ... y như..

- Nt ẩn dụ: quả trứng thiên nhiên... -> chỉ mặt trời, mâm bạc -> chỉ mặt biển.

-> Tạo được bức tranh cực kì rực rỡ, lộng lẫy về cảnh mặt trời mọc trên biển.

3. Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe.

4. Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức

? Cái cách đón nhận mặt trời mọc của tác giả diễn ra như thế nào? Có gì độc đáo trong cách đón nhận ấy?

- Dậy từ canh tư, ra tận đầu mũi đảo ngồi rình mặt trời lên. Cách đón nhận công phu và trang trọng

? Theo em, vì sao nhà văn lại có cách đón nhận mặt trời mọc công phu và trân trọng đến thế?

- Nhà văn là người yêu thiên nhiên.

GV: Nguyễn Tuân là người có tình yêu thiên nhiên đến say đắm và khát vọng khám phá cái đẹp...

Thảo luận nhóm bàn

1. GV chuyển giao nhiệm vụ:

- HS đọc đoạn 3

? Cảnh sinh hoạt và lao động của con người trên đảo đã được miêu tả qua những chi tiết, hình ảnh nào trong đoạn cuối bài văn.

? Qua các chi tiết vừa tìm, em có cảm nghĩ gì về cuộc sống và con người nơi đây?

2. Thực hiện nhiệm vụ:

- HS: trao đổi lại, thống nhất sản phẩm,

- GV: Quan sát, lựa chọn sản phẩm tốt nhất.

- Dự kiến sản phẩm…

* - Cái giếng nước ngọt đảo Thanh Luân sớm nay có không biết bao nhiêu là người đến múc, gánh nước.

- Anh hùng Châu Hòa Mãn… Anh quẩy nước bên bờ giếng

- Từ đoàn thuyền sắp ra khơi đến cái giếng nước ngọt, thùng và cong và gánh nối tiếp đi đi về về.

- Chị Châu Hòa Mãn địu con

-> Cảnh sinh hoạt nơi đây diễn ra khẩn trương, tấp nập, đông vui, thân tình.

- Một cuộc sống êm ấm, hạnh phúc trong sự giản dị, thanh bình.

3. Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả chuẩn bị của nhóm, các nhóm khác nghe.

4. Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức

GV: Tất cả gợi lên không khí sinh hoạt, làm ăn yên vui, đầm ấm, thanh bình, dân dã của những người con lao động trên biển cả, trên một bến thiên nhiên. Thấy được tình nghĩa và nhịp sống khoẻ mạnh, vui tươi, giản dị của con người đảo biển.

Hoạt động 2: Tổng kết

? Em hãy tóm tắt nội dung chính và những đặc sắc về nghệ thuật của bài văn?

* Nghệ thuật

- Khắc họa hình ảnh tinh tế, chính xác, độc đáo

- Sử dụng các phép so sánh mới lạ và từ ngữ giàu tính sáng tạo.

* Nội dung.

- Cảnh thiên nhiên, sinh hoạt của con người trên vùng đảo Cô Tô hiện lên thật trong sáng và tươi đẹp qua ngôn ngữ điêu luyện và sự miêu tả tinh tế, chính xác, giàu hình ảnh và cảm xúc của Nguyễn Tuân. Bài văn cho ta biết và yêu mến một vùng của Tổ quốc- quần đảo Cô Tô.

I. Giới thiệu chung

II. Tìm hiểu văn bản

1. Toàn cảnh Cô Tô sau cơn bão.

2. Cảnh mặt trời mọc trên biển, đảo Cô Tô:

- So sánh (Chân trời ngấn bể sạch như tấm kính...) -> k/c chân trời, mặt biển rộng lớn bao la và hết sức trong sáng

- Nt so sánh, ẩn dụ -> Tạo được bức tranh cực kì rực rỡ, lộng lẫy về cảnh mặt trời mọc trên biển.

3. Cảnh sinh hoạt của con người trên đảo Cô Tô:

- Cảnh sinh hoạt và lao động nơi đây diễn ra khẩn trương, tấp nập, đông vui, thân tình.

- Cuộc sống trên đảo êm ấm, hạnh phúc trong sự giản dị, thanh bình.

III. Tổng kết

* Ghi nhớ: SGK

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

* Mục tiêu: Vận dụng hiểu biết về vb để làm bài tập.

* Nhiệm vụ: Hs nghe câu hỏi, viết đv

* Phương thức thực hiện: HĐ cá nhân.

* Yêu cầu sản phẩm: Câu trả lời của HS; vở ghi.

* Cách tiến hành:

1. GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS:

Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) tả anh hùng Châu Hòa Mãn bằng lời văn của em. Trong đó sử dụng ít nhất một phép so sánh.

2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ:

- Nghe và làm bt

- GV hướng dẫn HS về nhà làm.

IV. Luyện tập

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG

* Mục tiêu: HS biết vận dụng kiến thức đã học áp dụng vào cuộc sống thực tiễn.

* Nhiệm vụ: HS vận dụng kiến thức đã học về văn bản để trả lời câu hỏi của GV.

* Phương thức thực hiện: HĐ cá nhân

* Sản phẩm: Câu trả lời của HS

* Cách tiến hành:

1. Gv chuyển giao nhiệm vụ cho HS:

Xem bản đồ nước ta và trao đổi với người thân về chủ đề biển đảo của Tổ quốc:

- Hãy cho biết, biển đảo có vai trò gì về kinh tế và giao thông biển, an ninh- quốc phòng.

- Là học sinh, em có thể làm gì để góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của tổ quốc

2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ.

Nghe yêu cầu và thực hiện

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG, SÁNG TẠO

* Mục tiêu: HS mở rộng vốn kiến thức đã học

* Nhiệm vụ: Về nhà tìm hiểu, liên hệ

* Phương thức hoạt động: cá nhân

* Yêu cầu sản phẩm: câu trả lời của HS vào trong vở.

* Cách tiến hành:

1. GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS:

? Tìm thêm các tư liệu (sách, báo, internet...) nói về đảo Cô Tô để hiểu thêm về vùng đất này?

- 2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ:

+ Đọc yêu cầu.

+ Về nhà suy nghĩ trả lời.

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

HĐ1: HS nhắc lại kiến thức giờ học trước.

? Vẻ đẹp của đảo Cô Tô sau trận bão?

- HS: Thiên nhiên ở vùng đảo Cô Tô sau cơn bão: Trong trẻo, bao la, tươi sáng giàu sức sống

HĐ2: HD HS tìm hiểu cảnh mặt trời mọc trên đảo Cô Tô

- HS đọc đoạn 2 từ: Mặt trời rọi lên-> là là nhịp cánh.

? Ngày thứ sáu trên đảo, tác giả có ý định gì?

? Tác giả chọn vị trí quan sát ntn?

- HS: Đứng đầu mũi đảo, rình mặt trời lên

? Tại sao tác giả không chọn vị trí trên cao như đoạn 1?

- HS: Đứng đầu mũi đảo sẽ nhìn rõ cảnh mặt trời từ từ lên trên vùng đảo Cô Tô

? "Rình" là hành động như thế nào?

- HS: Được bố trí trước, chờ đợi một sự kiện gì đó sắp xảy ra

? Có thể thay bằng từ nào? tại sao tác giả không chọn từ đó?

- HS: thể hiện sự chờ đợi, mong chờ một điều kì lạ

? Trước khi mặt trời mọc, cảnh thiên nhiên trên đảo được nhận xét ntn?

? Cảnh mặt trời mọc được miêu tả như thế nào?

- HS: Mặt trời nhú dần dần

? Tác giả sử dụng nghệ thuật gì?

? So sánh như thế nhằm mục đích gì?

? Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ, cánh liên tưởng của tác giả?

? Tác giả có nhận xét gì về vị trí của mặt trời lúc đó?

? Theo em vẻ đẹp của mặt trời lên được đánh giá như thế nào?

-HS: là quà tặng vô giá cho người dân lao động

? Em biết có những bài văn, bài thơ nào miêu tả cảnh mặt trời mọc? so sánh với cảnh mặt trời mọc trên đảo Cô Tô?

? Cảnh mặt trời mọc như một bức tranh, em hãy bình về bức tranh này?

- GV: Cảnh mặt trời mọc như một bức tranh có không gian 3 chiều: Mặt trời màu đỏ nằm trong nền trời xanh in xuống biển màu nước xanh, tạo thành một tấm gương lớn phản chiếu cả một góc trời rộng lớn, tạo cảm giác rộng lớn, tráng lệ.

? Em có nhận xét gì về cách dùng từ ngữ của tác giả?

- HS: Sử dụng ngôn ngữ chính xác, độc đáo, rất riêng, có nhiều sáng tạo

? Vì sao tác giả có thể miêu tả hay như vậy?

- HS: Khả năng quan sát, miêu tả rất riêng, thể hiện tình yêu mến gắn bó với thiên nhiên

HĐ 3: HD HS tìm hiểu cảnh sinh hoạt và lao động trên đảo.

- HS đọc đoạn 3

? Miêu tả cảnh sinh hoạt trên đảo, tác giả tập trung tả hình ảnh nào?

? Quanh cái giếng trên đảo mọi việc diễn ra như thế nào?

? Cảnh đó được tác giả đánh giá như thế nào?

- HS: như trong đất liền

? Quan sát bức tranh SGK và nêu nhận của em về cuộc sống trên đảo?

? Hình ảnh anh hùng Châu Hòa Mãn gánh nước ngọt ra thuyền, chị Châu Hòa Mãn dịu dàng địu con bên cái giếng nước ngọt… gợi cho con cảm nghĩ gì về cuộc sống con người nơi đảo Cô Tô?

- HS: Cuộc sống ấm êm, thanh bình.

Bình: Khung cảnh thật thanh bình, nhịp điệu cuộc sống thật khẩn trương, tấp nập, đông vui. Song sắc thái riêng nhất ở nơi này là: “cái sinh hoạt của nó vui như một cái bến và đậm đà mát nhẹ hơn mọi cái chợ trong đất liền”. Vui đấy, tấp nập đấy nhưng lại gợi cảm giác đậm đà, mát mẻ bởi sự trong lành của không khí buổi sáng trên biển và dòng nước ngọt từ giếng chuyển vào các ang, cong rồi xuống thuyền, vì thế tác giả thấy nó “đậm đà mát nhẹ hơn mọi cái chợ trong đất liền”.

HĐ 4: HD HS tổng kết văn bản.

- Đoạn kí giúp em hiểu gì về thiên nhiên và con người trên đảo Cô Tô?

? Em có nhận xét gì về cách quan sát và tả cảnh của tác giả?

- Cách sử dụng từ ngữ có đặc điểm gì?

- Qua văn bản nhà văn Nguyễn Tuân đã bồi đắp thêm tình cảm nào trong em?

- HS: Tình yêu thiên nhiên, đất nước, tình yêu ngôn ngữ dân tộc

HS đọc ghi nhớ SGK

HĐ5: Hướng dẫn học sinh luyện tập

- HS viết đoạn văn.

- GV gọi 2, 3 học sinh đọc đoạn văn -> Lớp nhận xét.

II. TÌM HIỂU VĂN BẢN

1. Cảnh mặt trời mọc trên biển

- Chân trời, ngấn bể... hết bụi

- Bầu trời: như chiếc mâm bạc

- Mặt trời: + Tròn trĩnh, phúc hậu như lòng đỏ một quả trứng.

+ Hồng hào, thăm thẳm và đường bệ.

-> Hình ảnh so sánh giàu chất tạo hình và hài hòa màu sắc khiến mặt trời sáng rực lên vẻ đẹp huyền ảo, kỳ vĩ.

-> Liên tưởng độc đáo, từ ngữ hình ảnh vừa trang trọng vừa nên thơ tạo nên cảnh đẹp hùng vĩ, đường bệ, phồn thịnh và bất diệt.

=>Tài năng quan sát, miêu tả, sử dụng ngôn ngữ chính xác, tinh tế, độc đáo của tác giả.

3. Cảnh sinh hoạt và lao động trên đảo

- Cảnh lao động, sinh hoạt vừa khẩn trương tấp nập, nhộn nhịp lại thanh bình.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung:

- Bài văn viết về vẻ đẹp độc đáo của thiên nhiên và cuộc sống con người trên đảo Cô Tô.

- Thể hiện tình yêu sâu sắc của tác giả dành cho thiên nhiên, cuộc sống.

2. Nghệ thuật:

- Ngôn ngữ tinh tế, gợi cảm, giàu màu sắc.

- So sánh táo bạo, bất ngờ, giàu trí tưởng tượng.

- Lời văn giàu cảm xúc

* Ghi nhớ: SGK

IV. LUYỆN TẬP