Giáo án môn Ngữ văn lớp 6 bài 12

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

HĐ 1: Tìm hiểu văn bản

- GV nêu yêu cầu đọc: Đọc chậm, gợi không khí truyện cổ ->GV đọc mẫu.

- HS đọc

- GV: Hướng dẫn HS tìm hiểu nghĩa của một số từ khó:

+ Bạo ngược.

+ Thiên hạ.

+ Phó thác.

? Hãy chỉ ra bố cục truyện theo 3 phần: Mở truyện, thân truyện, kết truyện.

- HS: a. Mở: Từ đầu đến giết giặc.

b. Thân: Tiếp đến mặt hồ xanh

c. Kết: Phần còn lại

? Hãy tóm tắt sự việc chính của truyện?

- HS: Lê Thận bắt được lưỡi gươm ® ra nhập nghĩa quân ® Lê Lợi bắt được chuôi gươm ® Lê Lợi dâng gươm ® có gươm nghĩa quân đánh giặc thắng lợi ® đất nước thanh bình trả lại gươm.

? Vì sao đức Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần?

- HS: Giặc Minh đô hộ nước ta làm nhiều điều bạo ngược. Nghĩa quân đánh giặc gặp nhiều khó khăn.

Cuộc khởi nghĩa có cả tổ tiên thần thánh ủng hộ giúp đỡ.

? Lê Lợi nhận được gươm thần ntn?

- HS kể lại sự việc.

? Vì sao Long Quân không trao gươm cùng 1 lúc, 1 nơi mà lại làm cách này?

- HS: Long Quân muốn lưỡi gươm, chuôi gươm được trao cho những người tài giỏi, gánh trọng trách lớn, muốn như vậy để kéo theo tinh thần đoàn kết.

- GV nhắc lại chuyện Con Rồng Cháu Tiên, chi tiết Lạc Long Quân và Âu Cơ chia tay hẹn có việc gì cùng giúp đỡ.

? Việc chuôi gươm và lưỡi gươm khớp nhau như vậy có ý nghĩa gì?

- HS: Thể hiện tinh thần đoàn kết.

- GV giảng: Lưỡi gươm và chuôi gươm khớp nhau thể hiện nguyện vọng dân tộc đoàn kết nhất trí trên dưới một lòng. Việc Lê Thận dâng gươm đã đề cao vai trò của Lê Lợi là “Minh Chủ”.

- Chữ “Thuận thiên” thể hiện ý của muôn dân, hợp lẽ trời giao cho Lê Lợi và nghĩa quân trách nhiệm đánh giặc.

? Tìm câu văn thể hiện sức mạnh của gươm thần đối với nghĩa quân.

- HS: “Từ đó nhuệ khí........... trên đất nước”

? Tại sao Long Quân lại đòi gươm thần?

- HS: Đất nước thanh bình, không cần đến gươm đao.

? Em hãy hình dung và miêu tả cảnh trả gươm và đòi gươm?

- HS tự kể và tả.

? Theo em truyện có ý nghĩa gì?

- HS: Ca ngợi và đề cao Lê Lợi và nhà Lê.

GV giảng: Hình ảnh LLQ là hồn thiêng của dân tộc. Chuôi và lưỡi gươm khớp nhau biểu thị lòng đoàn kết, là hình ảnh nhân dân các miền đoàn kết đồng lòng đánh giặc. Ca ngợi T/C đoàn kết toàn dân, toàn diện, T/c chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa.

? Truyền thuyết nào có hình ảnh Rùa Vàng?

- HS: Truyền thuyết Mị Châu - Trọng Thuỷ.

? Rùa Vàng tượng trưng cho điều gì?

GV: Trong truyện này còn có ý nghĩa đề cao gây uy thế cho nhà Lê, Rùa còn tượng trưng cho sức mạnh sự sáng suốt, trầm tĩnh của nhân dân.

Thần Kim Quy thường xuất hiện lúc khó khăn để đưa đường chỉ lối cho con cháu.

- GV chốt lại và rút ra ghi nhớ.

HĐ 2: Hướng dẫn làm bài tập.

? Vì sao Lê Lợi không nhận được cả lưỡi gươm và chuôi gươm cùng một lúc:

- HS: Vì như vậy không thể hiện được ý nghĩa toàn dân đoàn kết kháng chiến . Thanh gươm là sự hội tụ của tinh thần, T/c sức mạnh toàn dân trên mọi miền đất nước.

? Vì sao nhận được gươm ở Thanh hoá mà trả gươm ở Thăng Long?

- HS: Thanh Hoá là nơi mở đầu cuộc khởi nghĩa còn Thăng Long là nơi kết thúc cuộc khởi nghĩa.

Hoàn kiếm ở thủ đô để mở ra một thời kì mới - thời kì Lao động, dựng xây.

I. TÌM HIỂU VĂN BẢN.

1. Đọc, tìm hiểu chú thích (7’)

2. Bố cục và tóm tắt truyện.

* Bố cục: 3 phần

Mở truyện: giới thiệu Lê Lợi và cuộc KN

Thân truyện: Diễn biến sự việc.

Kết truyện: Đổi tên Hồ.

* Tóm tắt

3. Phân tích (18’)

a. Hình ảnh gươm thần.

- Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần để giết giặc.

- Lưỡi gươm bắt được ở dưới nước.

- Chuôi gươm bắt được ở trên rừng.

- >Thể hiện nguyện vọng đoàn kết dân tộc.

- Đất nước thanh bình Lê Lợi trả gươm cho Long Quân -> khát vọng hoà bình của nhân dân.

b. Ý nghĩa của truyền thuyết.

- Ca ngợi t/c nhân dân, toàn dân , tính chất chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa.

- Ca ngợi Lê Lợi, đề cao suy tôn nhà Lê.

- Giải thích nguồn gốc tên gọi Hồ Hoàn Kiếm.

- Tên gọi Hồ Hoàn Kiếm thể hiện khát vọng hoà bình.

Rùa Vàng tượng trưng cho tổ tiên, khí thiêng sông núi, t², t/c của nhân dân ta.

4. Ghi nhớ (SGK) 2’

II. LUYỆN TẬP (3’)

Bài 1: Bài đọc thêm.

Bài 2: