Giáo án Ngữ văn 6 bài: Tập làm thơ bốn chữ theo CV 5512

Hoạt động của GV- HS

Kiến thức chốt

HOẠT ĐỘNG 1: MỞ ĐẦU

1. Mục tiêu: Tạo tâm thế, kích thích sự tìm tòi, sáng tạo của học sinh

2. Phương thức thực hiện:

- Hoạt động cá nhân, cả lớp

3. Sản phẩm hoạt động

- Trình bày miệng

4. Phương án kiểm tra, đánh giá

- Học sinh đánh giá.

- Giáo viên đánh giá.

5. Tiến trình hoạt động:

*Chuyển giao nhiệm vụ

? Đọc diễn cảm bài thơ: Lượm

? Chỉ ra những chữ cùng vần với nhau trong bài thơ đó

*Thực hiện nhiệm vụ

Học sinh: Nghe câu hỏi và trả lời

*Báo cáo kết quả

*Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

GV: chuyển

HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1:

* Mục tiêu: Nắm được đặc điểm cơ bản của thể thơ 4 chữ

* Phương thức thực hiện: trình bày dự án, hoạt động chung

* Yêu cầu sản phẩm: Kết quả nhóm bằng phiếu học tập, câu trả lời của hs, vở ghi

* Cách tiến hành:

1. GV chuyển giao nhiệm vụ:

? Nêu đặc điểm của thể thơ 4 chữ.

? Nêu cách ngắt nhịp và chỉ ra cách gieo vần trong đoạn thơ:

“Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch

Mồm huýt sáo vang

Như con chim chích

Nhảy trên đường vàng”

2. Thực hiện nhiệm vụ:

- HS: trao đổi lại, thống nhất sản phẩm

- GV: Quan sát, lựa chọn sản phẩm tốt nhất.

- Dự kiến sản phẩm…

* Đặc điểm:

- Mỗi câu gồm bốn tiếng, số câu trong bài không hạn định.

- Nhịp 2/2, chẵn đều

- Vần: kết hợp các kiểu vần: chân, lưng, bằng trắc, liền cách.

* Phân tích đoạn thơ:

“ Chú bé/ loắt choắt (Vần liền, trắc- VL, T)

Cái xắc/ xinh xinh (VL, T - VL, B)

Cái chân/ thoăn thoắt (VL, C, T)

Cái đầu/ nghênh nghênh (VC, B)

Ca lô đội/ lệch (VL, B)

Mồm huýt /sáo vang

Như con/ chim chích (VC, T)

Nhảy trên/ đường vàng” (VC, B)

* Ghi chú:

- V: vần

- L: liền, lưng

- C: Cách, chân

- B: bằng

- T: Trắc

- / : Vạch nhịp

3. Báo cáo kết quả: HS trình bày

4. Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

->Giáo viên chốt kiến thức

Hoạt động 2: Tập làm thơ 4 chữ

* Mục tiêu: Giúp HS nắm chắc hơn về thể thơ

* Phương thức thực hiện: hoạt động chung, hoạt động nhóm.

* Yêu cầu sản phẩm: Kết quả của nhóm bằng phiếu học tập, câu trả lời của HS.

* Cách tiến hành:

Thảo luận nhóm lớn

1. GV chuyển giao nhiệm vụ:

Trình bày bài (đoạn thơ) đã chuẩn bị ở nhà: chỉ ra nội dung, đặc điểm (vần, nhịp) của bài, đoạn thơ mà mình đã làm

2. Thực hiện nhiệm vụ:

- HS: trao đổi lại

- GV: Quan sát, lựa chọn sản phẩm tốt nhất.

3. Báo cáo kết quả: HS lên bảng trình bày kết quả

4. Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

I. Đặc điểm cơ bản của thể thơ bốn chữ:

- Mỗi câu gồm bốn tiếng, số câu trong bài không hạn định, các khổ trong bài được chia linh hoạt tùy theo nội dung hoặc cảm xúc.

- Thích hợp với kiểu vừa kể chuyện vừa miêu tả (về đồng dao, về hát ru...)

- Nhịp 2/2, chẵn đều

- Vần: kết hợp các kiểu vần: chân, lưng, bằng trắc, liền cách.

+ Vần lưng: là loại vần được gieo vào giữa dòng thơ

+ Vần chân: vần được gieo vào cuối dòng thơ, có tác dụng đánh dấu sự kết thúc của dòng thơ.

+ Gieo vần liền: Khi các câu thơ, có vần liên tiếp giống nhau ở cuối câu thơ

+ Gieo vần cách: các vần tách ra không liền nhau

II. Tập làm thơ bốn chữ:

HOẠT ĐỘNG 3: LUYỆN TẬP

Bài 1:

* Mục tiêu: Vận dụng hiểu biết về đặc điểm của thể thơ để hoàn thành bài tập

* Nhiệm vụ: Hs nghe câu hỏi, làm bài tập

* Phương thức thực hiện: HĐ chung

* Yêu cầu sản phẩm: vở ghi.

* Cách tiến hành:

1. GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS:

Chọn các từ thích hợp đã cho điền vào chỗ trống trong các khổ thơ 4 chữ sau:

a, Thanh, nhỏ, cỏ

Đường đi thì..

Bờ... thì xanh

Trời cao thì..

Em ơi ! Có rõ.

b, nhỏ, ruột, tay, vân, gần, nhà, vỏ

Quả cau nho...

Cái...vân..

Nay anh học ...

Mai anh học xa.

2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ:

- Nghe và làm bt

- Dự kiến sản phẩm:

a,

Đường đi thì nhỏ

Bờ cỏ thì xanh

Trời cao thì thanh

Em ơi ! Có rõ.

- b,

Quả cau nho nhỏ

Cái vỏ vân vân

Nay anh học gần

Mai anh học xa.

3. Báo cáo kết quả: HS trình bày kết quả

4. Đánh giá kết quả

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

II. Luyện tập

HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG

* Mục tiêu: HS biết vận dụng kiến thức đã học áp dụng vào

* Nhiệm vụ: HS vận dụng kiến thức đã học về văn bản để trả lời câu hỏi của GV.

* Phương thức thực hiện: HĐ cá nhân

* Sản phẩm: Câu trả lời của HS

* Cách tiến hành:

1. Gv chuyển giao nhiệm vụ cho HS:

Tập làm một bài thơ bốn chữ với độ dài không quá 10 câu, đề tài: Tả một con vật nuôi trong nhà

2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ.

+ Nghe yêu cầu.

+ thực hiện

HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNG, SÁNG TẠO

* Mục tiêu: HS mở rộng vốn kiến thức đã học

* Nhiệm vụ: Về nhà tìm hiểu, liên hệ

* Phương thức hoạt động: cá nhân

* Yêu cầu sản phẩm: câu trả lời của HS vào trong vở.

* Cách tiến hành:

1. GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS:

- Tìm đọc bài thơ Mẹ của đỗ Trung Lai và Thời gian của Đỗ Bạch Mai?

- 2. HS tiếp nhận và thực hiện nhiệm vụ:

+ Đọc yêu cầu.

+ Về nhà tìm.

Hoạt động của thầy và trò

Nội dung kiến thức

HĐ1: GV kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh

HĐ 2: Tìm hiểu đặc điểm của thể thơ bốn chữ

- GV hướng dẫn cụ thể các kiểu gieo vần trong thơ 4 chữ: Vần lưng, vần chân, vần liền, vần cách. Thể thơ này thường có nhiều dòng, mỗi dòng 4 chữ, thường ngắt nhịp 2/2, vừa kể vừa tả… xuất hiện trong tục ngữ, vè, ca dao.

HĐ3: Học sinh tập làm thơ 4 chữ.

- GV: Trình bày đoạn thơ đã chuẩn bị ở nhà, chỉ ra cách gieo vần, nội dung, đặc điểm của thể thơ?

- HS: Từ 4 – 6 h/s đọc đoạn thơ 4 chữ của bản thân đã chuẩn bị ở nhà. Tự mình phân tích vần, nhịp của đoạn thơ đó

-> Cả lớp nhận xét

- HS lắng nghe, tự sửa bài

- Giáo viên đánh giá và xếp loại

I. ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA THỂ THƠ 4 CHỮ

- Mỗi Câu gồm 4 tiếng. Số câu trong bài không hạn định. Các khổ, đoạn trong bài được chia linh hoạt tùy theo nội dung hoặc cảm xúc.

- Thích hợp với kiểu vừa kể chuyện vừa Miêu tả (Vè, đồng dao, hát ru)

- Nhịp 2/2 (Chẵn đều)

- Vần: Kết hợp các kiểu vần: Chân, lưng, bằng, chắc, liền, cách.

II. TẬP LÀM THƠ 4 CHỮ TẠI LỚP