Giáo án môn Vật lý lớp 11 bài 31

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung cơ bản

Giới thiệu điôt bán dẫn.

Yêu cầu học sinh nêu công dụng của điôt bán dẫn.

Vẽ mạch chỉnh lưu 17.7. Giới thiệu hoạt động của mạch đó.

Ghi nhận linh kiện.

Nêu công dụng của điôt bán dẫn.

Xem hình 17.7. Ghi nhận hoạt động chỉnh lưu của mạch.

IV. Điôt bán dẫn và mạch chỉnh lưu dùng điôt bán dẫn

Điôt bán dẫn thực chất là một lớp chuyển tiếp p-n. Nó chỉ cho dòng điện đi qua theo chiều từ p sang n. Ta nói điôt bán dẫn có tính chỉnh lưu. Nó được dùng để lắp mạch chỉnh lưu, biến điện xoay chiều thành điện một chiều.

Hoạt động của giáo viên

Hoạt động của học sinh

Nội dung cơ bản

Vẽ hình 17.8.

Giới thiệu các cực và điện thế đặt vào các cực.

Trình bày phương án và đưa ra các tình huống để đi đến khái niệm về hiệu ứng tranzito.

Yêu cầu học sinh phân tích sự phân cực của các lớp.

Kết luận về điện trở R_CB khi đó.

Yêu cầu học sinh phân tích sự phân cực của các lớp.

Kết luận về điện trở R_CB khi đó.

Giới thiệu hiệu ứng tranzito.

Giới thiệu khả năng khuếch đại tín hiệu điện nhờ hiệu ứng tranzito.

Giới thiệu tranzito.

Vẽ kí hiệu tranzito n-p-n.

Giới thiệu các cực của tranzito.

Hướng dẫn học sinh thực hiện C3.

Giới thiệu ứng dụng của tranzito.

Vẽ hình.

Ghi nhận các cực và điện thế đặt vào các cực.

Theo dõi, phân tích để hiểu được khái niệm.

Phân tích sự phân cực của các lớp.

Ghi nhận về điện trở R_CB trong trường hợp này.

Phân tích sự phân cực của các lớp.

Ghi nhận về điện trở R_CB trong trường hợp này.

Ghi nhận khái niệm.

Ghi nhận khái niệm.

Ghi nhận khái niệm.

Vẽ hình.

Nhận biết các cực của tranzito.

Thực hiện C3.

Ghi nhận các ứng dụng của tranzito.

V. Cấu tạo và nguyên lí hoạt động của tranzito lưỡng cực n-p-n

1. Hiệu ứng tranzito

Xét một tinh thể bán dẫn trên đó có tạo ra một miền p, và hai miền n₁ và n₂. Mật độ electron trong miền n₂ rất lớn so với mật độ lỗ trống trong miền p. Trên các miền này có hàn các điện cực C, B, E. Điện thế ở các cực E, B, C giữ ở các giá trị V_E = 0, V_B vừa đủ để lớp chuyển tiếp p-n₂ phân cực thuận, V_C có giá trị tương đối lớn (cở 10V).

+ Giã sử miền p rất dày, n₁ cách xa n₂

Lớp chuyển tiếp n₁-p phân cực ngược, điện trở R_CB giữa C và B rất lớn.

Lớp chuyển tiếp p-n₂ phân cực thuận nhưng vì miền p rất dày nên các electron từ n₂ không tới được lớp chuyển tiếp p-n₁, do đó không ảnh hưởng tới R_CB.

+ Giã sử miền p rất mỏng, n₁ rất gần n₂

Đại bộ phận dòng electron từ n₂ phun sang p có thể tới lớp chuyển tiếp n₁-p, rồi tiếp tục chạy sang n₁ đến cực C làm cho điện trở R_CB giảm đáng kể.

Hiện tượng dòng điện chạy từ B sang E làm thay đổi điện trở R_CB gọi là hiệu ứng tranzito.

Vì đại bộ phận electron từ n₂ phun vào p không chạy về B mà chạy tới cực C, nên ta có I_B << I_E và I_C » I_E. Dòng I_B nhỏ sinh ra dòng I_C lớn, chứng tỏ có sự khuếch đại dòng điện.

2. Tranzito lưỡng cực n-p-n

Tinh thể bán dẫn được pha tạp để tạo ra một miền p rất mỏng kẹp giữa hai miền n₁ và n₂ gọi là tranzito lưỡng cực n-p-n.

Tranzito có ba cực:

+ Cực góp hay là côlectơ (C).

+ Cực đáy hay cực gốc, hoặc bazơ (B).

+ Cực phát hay Emitơ (E).

Ứng dụng phổ biến của tranzito là để lắp mạch khuếch đại và khóa điện tử.