Câu cảm thán là gì?

Ôn tập Ngữ văn lớp 8

Chúng tôi xin giới thiệu bài Câu cảm thán là gì? được VnDoc sưu tầm và tổng hợp nhằm giúp các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo để chuẩn bị cho bài học sắp tới đây của môn Ngữ văn lớp 8.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Câu cảm thán là gì?

Lời giải

Câu cảm thán là loại câu dùng để mô tả, biểu lộ cảm xúc mà người viết, người nói muốn bày tỏ như đau buồn, giận dữ, phấn khích, vui vẻ, phẫn nộ, ngạc nhiên, chua sót, kích động…. Và kết thúc câu cảm thán thường sử dụng dấu chấm than để nhấn mạnh ý kiến đó.

Chức năng của câu cảm thán
Bên cạnh định nghĩa về câu cảm thán là gì, chúng ta cần nắm được các chức năng của loại câu này. Câu cảm thán được sử dụng để bộc lộ cảm xúc của người nói hoặc người viết. Câu cảm thán được sử dụng phổ biến trong ngôn ngữ nói hàng ngày; trong văn viết, câu cảm thán được thể hiện để khắc họa cảm xúc của nhân vật và giúp bài viết gần gũi và thực tế hơn.

Câu cảm thán thể hiện cảm xúc chủ quan của một cá nhân. Câu cảm thán hay được sử dụng trong văn biểu cảm, miêu tả, thơ… Tuy nhiên, trong hợp đồng, đơn từ, biên bản hay những văn bản quan trọng thì không nên sử dụng câu cảm thán vì nó không phù hợp với tính chất của văn bản, không thể hiện sự chính xác và khách quan.

Những dấu hiệu nhận biết câu cảm thán
+ Những câu có các dấu hiệu dưới đây giúp bạn nhận biết đó là câu cảm thán gồm:

+ Khi xuất hiện các từ, cụm từ như than ôi, chao ôi, ôi, chao, hỡi ơi, ông ơi, bà ơi, con ơi, quá, lắm…

+ Khi kết thúc câu là dấu chấm than.

+ Đôi khi có thể không phải những dấu hiệu trên cũng có thể là câu cảm thán, tùy vào câu chuyện và cách sử dụng kiểu liên kết câu của tác giả.

Ví dụ
1. Ôi! thời tiết hôm nay thật dễ chịu.

Câu cảm thán “ôi” dùng bộc lộ cảm xúc hài lòng của người nói trước thời tiết.

2. Quyển sách này có nội dung hay quá!

Từ cảm thán “quá” bộc lộ cảm xúc khen ngợi về cuốn sách này.

3. Hôm nay, bạn thể hiện tuyệt vời lắm!

Từ cảm thán “lắm” bộc lộ sự ngưỡng mộ của người nói đối với người đối diện.

4. Chà chà! Nay có bộ quần áo mới đẹp ghê thế.

Câu cảm thán “chà chà” bộc lộ cảm xúc ngạc nhiên,

5. Ui! Hôm nay buồn quá mày ạ

Câu cảm thán “Ui” bộc lộ cảm xúc buồn bã của người nói.

Chú ý rằng, một từ cảm thán thì có thể sử dụng trong nhiều câu bộc lộ nhiều trạng thái cảm xúc khác nhau như:

Nay mình gặp phải một chuyện sợ quá!

Quyển sách này có nội dung hay quá!

Cùng từ cảm thán là quá, nhưng câu trên bộc lộ cảm xúc sợ hãi còn câu dưới lại thể hiện sự khen ngợi. Tuy cùng hình thức biểu hiện, nhưng nội dung đem lại hoàn toàn không giống nhau.

Ví dụ sử dụng câu cảm thán
Để giúp các bạn có cái nhìn tổng quát về câu cảm thán, mình sẽ cho nhiều ví dụ về loại câu này trong giao tiếp và trong thơ văn. Và cần lưu ý câu cảm thán với câu cầu khiến tương đối giống nhau về cách sử dụng.

Ví dụ câu cảm thán trong giao tiếp

Ví dụ 1: Anh hai vẽ bức tranh phong cảnh đẹp quá!

Câu trên có nghĩa là bộc lộ cảm xúc khi thấy một bức tranh đẹp.

Ví dụ 2: Than ôi! bệnh corona làm ảnh làm cha con mất việc rồi.

Biểu lộ nỗi buồn khi người cha, người chồng bị mất việc làm.

Hoặc câu nói “ toang thật rồi ông giáo ạ!” là một trong 12 câu nói hot nhất mạng xã hội 2019 là một câu cảm thán.

Ví dụ trong văn học

Một đoạn trong bài thơ Tổ Quốc của Tố Hữu có viết:

Đẹp vô cùng Tổ quốc ta ơi!

Rừng cọ, đồi chè, đồng xanh ngào ngạt.

Nói lên vẻ đẹp thiên nhiên của tổ quốc như rừng cọ, đồi chè và đồng xanh.

-----------------------------------------------