Câu tục ngữ nhất tự vi sư bán tự vi sư nói đến điều gì?

Câu tục ngữ nhất tự vi sư bán tự vi sư nói đến điều gì? được VnDoc sưu tầm và tổng hợp nhằm giúp các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo để chuẩn bị cho bài học sắp tới đây của môn Ngữ văn lớp 8.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Câu tục ngữ nhất tự vi sư bán tự vi sư nói đến điều gì?

A. Lòng tôn trọng của học trò đối với thầy giáo.

B. Lòng trung thành của học trò đối với thầy giáo.

C. Lòng tự trọng của học trò đối với thầy giáo.

D. Lòng vị tha của học trò đối với thầy giáo.

Trả lời:

A. Lòng tôn trọng của học trò đối với thầy giáo

Câu tục ngữ nhất tự vi sư bán tự vi sư nói đến lòng tôn trọng của học trò đối với thầy giáo.

1. Nhất tự vi sư bán tự vi sư có nghĩa là gì?

Nhất tự vi sư bán tự vi sư có nghĩa tiếng Việt là: Một chữ là thầy, nửa chữ cũng là thầy.

2. Truyền thống Nhất tự vi sư, bán tự vi sư
Nhất tự vi sư bán tự vi sư - truyền thống tôn sư trọng đạo là truyền thống lâu đời của người Việt Nam.

Điều răn lớn nhất của câu này là: Làm người, trước sau như một phải luôn ghi lòng tạc dạ công ơn những ai đã (nuôi) dạy mình nên người, bởi có ai nên người mà không phải từ những điều đã được dạy, được học?

Và có điều lớn lao nào ta biết được, hiểu được, thấm được, giúp ta nên người được mà lại không phải được tạo nên từ những điều nhỏ, kể cả những điều nhỏ "li ti" mà ta đã được dạy, được học?

Với thời gian, với tuổi tác, hay với sự "thăng tiến", sự "lớn lên trong con mắt của công chúng", nhất là "trong con mắt của bản thân", nhiều khi người ta cũng không khó quên đi rằng điều này điều kia chính là ta đã được thầy ấy, cô ấy dạy chứ không phải là ta "vẫn tự biết từ đầu" như ta đã ngộ nhận, ngộ nhận từ cái lúc ta tự cho rằng "ta đã lớn lên rồi!".

Hoặc giả, ta cũng có thể thấy nhỏ bé đi, tầm thường đi cái điều mà ta đã vô cùng hoan hỉ khi tiếp thu nó từ người thầy, người cô. Thế nên giờ đây, ta cũng không nhất thiết phải tôn họ là Thầy, là Cô làm gì nữa!

Và rồi, có thể cũng chỉ vậy thôi, chừng nấy thôi.

Thế nhưng, nếu như ta biết được chỉ chừng nấy cũng đủ làm cho ta mất đi cái phần đẹp nhất của Đạo làm người ở trong ta! Và từ đây đến cái chỗ bị người đời mắng cho là "Đồ ăn cháo đá bát" - phỏng là bao xa?

3. Chứng minh câu tục ngữ “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”
Có thể nói được rằng nhân gian ta hay truyền tụng một câu tục ngữ về vấn đề tôn sư trọng đạo đó chính là câu tục ngữ “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư”. Câu nói như một bài học răn dạy và nó như đã khuyên nhủ chúng ta sống đúng với những đạo lý làm người, cách ứng nhân xử thế về những người đã có công dạy dỗ ta lên người.

Đầu tiên ta phải hiểu được câu tục ngữ “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” có nghĩa là gì? Câu này có gốc Hán, khi người dừng đọc theo âm Hán – Việt. Nếu như mà chúng ta lại đi giải nghĩa từng thành tố một thì chúng ta thu được đó chính là: nhất = một, tự = chữ, vi = là, bán = nửa, sư = thầy. Từ đó ta có thể dễ dàng hiểu được nghĩa đen của câu này là “Một chữ là thầy, nửa chữ (cũng) là thầy”. Quan trọng hơn ta như thấy được chính hàm ý của nó nhằm nhắc nhở mỗi chúng ta về đạo thầy trò ở đời. Và đạo thầy trò ở đây cũng chính là rằng “chúng ta phải biết ơn người dìu dắt, dạy dỗ mình, dù chỉ là điều nhỏ nhặt nhất”. Bởi đó cũng chính là “lẽ thường” tối thiểu ở đời trong thiên hạ xưa và nay trong cuộc sống của chính chúng ta.

Nhưng phải chăng, nếu như câu tục ngữ trên đã được xây dựng trên một lối nói hơi ngoa ngôn, cường điệu hóa? Bởi mỗi con người chúng ta đi học là để thu nhận một hệ thống kiến thức rất rộng, và cũng như đã đủ để thành nghề, thành tài. Những vốn tri thức có thể ít, có thể nhiều. Song, ta như thấy được rằng cũng chỉ với “nhất tự (một chữ)” và vế “bán tự (nửa chữ)” có lẽ sẽ chẳng là gì. Các bậc tiền nhân xưa kia cũng đã còn có câu Tự vi sư (Chữ làm ra thầy). Đã là người thầy thì thực sự phải chứa trong đầu cả một “biển” chữ. Và bản thân của mỗi chúng ta học thầy, chí ít mỗi người dường như cũng phải được truyền dạy một khối lượng cơ bản của cái “biển chữ” ấy mới “đắc đạo” mà thành tài được. Và nếu như cau tục ngữ nói một chữ với nửa chữ liệu có quá ít không?

Chúng ta phải hiểu được rằng câu tục ngữ “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” dường như cũng đã chứa đựng cả một quan niệm sâu sắc của dân gian về sự học, và đó cũng chính về đạo thầy trò. Đối với bất kì ai đi chăng nữa thì nếu đã là học trò thì cần phải học bắt đầu từ những kiến thức sơ đẳng nhất. Cũng chính có thế thì họ mới có cơ sở để tiếp tục mở mang kiến thức cao hơn để đi xa hơn để học hỏi những điều hay lẽ phải hơn nữa.

Ta như thấy được mỗi người thầy luôn luôn là một đối tượng cần phải tôn kính. Người thầy cũng như phải là người cao hơn một bậc về tri thức, về tư cách, và cả về tầm nhìn thật là sâu rộng nữa. Nếu như mà không có người thầy, chúng ta khó có cơ hội trau dồi, cũng như thật là khó có sự tiến bộ mọi mặt để lớn lên “thành người” và “thành tài”. Có lẽ chính vì vậy, khi đi học, người ta luôn có thái độ trân trọng, “ngước nhìn” lên thầy với sự ngưỡng mộ, và học sinh luôn luôn cũng đã coi thầy là thần tượng để hướng theo. Tất cả mọi việc đều nhất nhất mọi cử chỉ, lời dạy của thầy đều là khuôn thước của sự học hỏi. Quả thật ta như thấy được không hiếm những học trò, sau này thành danh phương trưởng, và dường như vẫn có nét “hao hao” giống thầy về cử chỉ, cách nói, vốn tri thức…

Câu tục ngữ trên dường như cũng đã nói cho chúng ta biết được rằng từ sự quý trọng, ngưỡng mộ thầy. Luôn luôn phải lễ phép. Còn câu tục ngữ như cũng đã nhắn nhủ với người thầy rằng phải cố gắng vươn đến cái “một chữ” chứ không phải “nửa chữ”. Người thầy phải tự học hỏi để làm giàu thêm vốn hiểu biết của mình hơn nữa để có thể truyền đạt cho học trò của mình những bài học thật sâu sắc và tiếp thu với khoa học của nhân loại.

Câu tục ngữ thật hàm ngôn và đầy ý tứ biết bao nhiêu. Như một cách nói về vấn đề tôn sự trọng đạo của người học trò, đồng thời cũng chính là ý tứ để nói người thầy cũng hoàn thiện và làm gương cho học sinh. Tục ngữ của cha ông ta thật là thâm thúy biết bao nhiêu.

-----------------------------------------------

Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Câu tục ngữ nhất tự vi sư bán tự vi sư nói đến điều gì? Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 8, Soạn bài lớp 8, Văn mẫu lớp 8, Giải Vở bài tập Ngữ Văn 8, Soạn văn 8 siêu ngắn.