Văn quy nạp là gì?

Văn quy nạp là gì? được VnDoc sưu tầm và tổng hợp nhằm giúp các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo để chuẩn bị cho bài học sắp tới đây của môn Ngữ văn lớp 8.

Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.

Câu hỏi: Văn quy nạp là gì?

Trả lời:

Quy nạp có thể hiểu là đoạn văn được trình bày đi từ các ý chi tiết, cụ thể nhằm hướng tới ý khái quát nằm ở cuối đoạn. Theo cách trình bày này, câu chủ đề nằm ở vị trí cuối đoạn. Ở vị trí này, câu chủ đề không làm nhiệm vụ định hướng nội dung triển khai cho toàn đoạn mà lại làm nhiệm vụ khép lại nội dung cho đoạn ấy. Các câu trên được trình bày bằng thao tác minh hoạ, lập luận, cảm nhận và rút ra nhận xét, đánh giá chung.

1. Đoạn văn là gì?

Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, được quy ước bắt đầu từ chỗ viết hoa thụt đầu dòng đến chỗ chấm xuống dòng. Về mặt nội dung, đoạn văn thường biểu đạt một ý tương đối trọn vẹn. Thông thường, nhiều câu văn tạo thành đoạn văn. Mỗi đoạn văn diễn đạt một ý của văn bản, giữa các đoạn văn trong văn bản có mối liên hệ chặt chẽ với nhau dựa trên cơ sở chung là chủ đề của văn bản.

2. Các cách trình bày nội dung trong đoạn văn

2.1 Diễn dịch

- Đây là cách trình bày đi từ ý chung, khái quát đế các chi tiết, cụ thể làm sáng tỏ cho ý chung, ý khái quát đó. Câu chủ đề đứng ở đầu đoạn văn, các câu sau triển khai làm rõ ý cho câu chủ đề.

- Ví dụ: Đẹp nào bằng cảnh sắc thiên nhiên Sapa lúc xuân sang. Thời tiết lúc này bắt đầu ấm lên, không khí trong lành hơn, bầu trời cũng trở nên quang đãng. Khắp nơi là hình ảnh hoa đào, hoa mận… tranh nhau khoe sắc khắp núi rừng Tây Bắc.

2.2 Quy nạp

- Đây là cách trình bày đi từ ý cụ thể, chi tiết đến ý chung, ý khái quát. Câu chủ đề đứng cuối mỗi đoạn văn. Trước câu chủ đề có thể dùng những từ ngữ chuyển tiếp mang ý tổng kết khái quát như: tóm lại, vì vậy, cho nên,…

- Ví dụ: Trái ngược với cái nóng đến cháy da ở phần còn lại của Việt Nam. Mùa hạ tại Sapa mát mẻ, dịu nhẹ hơn nhiều, bởi vậy nó được ví như Châu Âu thu nhỏ giữa lòng miền Bắc. Màu lúa xanh ngập tràn khắp những cánh đồng bậc thang tạo khung cảnh thật thanh mát. Tất cả, tạo lên một mùa hạ đầy sống động chốn núi rừng Sapa.

2.3 Tổng – Phân – Hợp

- Đây là phương pháp phối hợp giữa diễn dịch và quy nạp. Ngoài câu chủ đề đặt ở đầu đoạn ra còn có câu kết có hàm ý khái quát, tổng kết và nhấn mạnh về chủ đề đoạn văn. Những câu triển khai là các câu chứa ý phụ, được thực hiện bằng thao tác giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận,…

- Ví dụ: Mỗi một mùa, Sapa lại khoác trên mình mỗi nét đẹp riêng biệt. Một Sapa ngập tràn sắc hoa ngày sang xuân. Một Sapa xanh bạc ngàn của lúa khi hè về. Một Sapa nhuộm vàng khi thu đến. Một Sapa tuyết phủ trắng cả bầu trời những ngày đông ghé. Tất cả, khắc họa một bức tranh Sapa đẹp cả bốn mùa.

3. Các bước viết đoạn văn hay

+ Bước 1: Đọc kỹ đề bài

+ Trước hết các em phải đọc kỹ bài đọc hiểu, nắm được cốt lõi nội dung. Từ đó xem đề yêu cầu mình bàn về vấn đề gì? Nhất là phải xác định được vấn đề đó thuộc về dạng bài Tư tưởng đạo lý hay Hiện tượng đời sống.

+ Xác định xong dạng bài nghị luận xã hội, các em viết dàn ý mẫu của dạng bài đó.

Ví dụ được trích từ Bài phát biểu tại buổi lễ tốt nghiệp trường trung học Wellesley của thầy Hiệu trưởng David MCullough.

“Leo lên đỉnh núi không phải để cắm cờ mà là để vượt qua thách thức, tận hưởng bầu không khí và ngắm nhìn quang cảnh rộng lớn xung quanh. Leo lên đỉnh cao là để các em có thể nhìn ngắm thế giới chứ không phải để thế giới nhận ra các em. Hãy đến Paris để tận hưởng cảm giác đắm chìm trong Paris chứ không phải lướt qua đó để ghi Paris vào danh sách các địa điểm các em đã đi qua và tự hào mình là con người từng trải.

Tập luyện những suy nghĩ độc lập, sáng tạo và táo bạo không phải để mang lại sự thỏa mãn cho bản thân mà là để đem lại lợi ích cho 6,8 tỷ người trên trái đất của chúng ta. Rồi các em sẽ phát hiện ra sự thật vĩ đại và thú vị mà những kinh nghiệm trong cuộc sống mang lại, đó là lòng vị tha mới chính là điều tốt đẹp nhất mà các em có thể làm cho bản thân mình. Niềm vui lớn nhất trong cuộc đời thực ra lại đến vào lúc các em nhận ra các em chẳng có gì đặc biệt cả. Bởi tất cả mọi người đều như thế".

Câu nghị luận xã hội cho là: Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu: “Leo lên đỉnh cao là để các em có thể nhìn ngắm thế giới chứ không phải để thế giới nhận ra các em.”

Như vậy, để có thể làm tốt dạng bài nghị luận – xã hội các em cần đọc kỹ phần đọc hiểu. Có như vậy, các em mới nắm bắt được những ý tác giả muốn nói tới. Cùng cảm nhận thế giới và cảm nhận thái độ ứng xử văn hóa trước thế giới, trước cuộc đời.

+ Bước 2: Xây dựng câu mở đoạn

Giống như phần mở bài vậy, câu mở đoạn phải có cái nhìn tổng quát, khái quát được nội dung mà đề thi yêu cầu. Phải hiểu được đề thi bàn về vấn đề gì? Câu mở đoạn có thể dùng 1-3 câu.

Cách xây dựng câu mở đoạn: nêu nội dung khái quát rồi dẫn câu nói vào (hoặc không dẫn nguyên câu thì trích vào cụm từ khóa).

Ví dụ theo đề trên ta có thể viết như sau:

Thành công luôn là khao khát của mỗi con người trên hành trình chinh phục những ước mơ và khát vọng – nhưng khi lên đến đỉnh của thành công, điều quan trọng nhất vẫn là để “ngắm nhìn thế giới” chứ không phải là để cho ai đó nhận ra mình.

+ Bước 3. Cách triển khai ý ở thân bài

+ Đi thẳng vào vấn đề: Giải thích các cụm từ khóa, giải thích cả câu (cần ngắn gọn, đơn giản).

+ Bàn luận, phân tích:

– Đặt ra các câu hỏi vì sao , tại sao. Sau đó bình luận, chứng minh từng ý lớn, ý nhỏ, sắp xếp luận cứ một cách rõ ràng.

– Đưa ra dẫn chứng phù hợp, tiêu biểu, ngắn gọn, chính xác.

– Quan điểm của mình về vấn đề đó, đồng tình hay không đồng tình, phân tích theo quan điểm đó.

– Rút ra bài học nhận thức và hành động.

- Dung lượng từng phần (tham khảo)

+ Giải thích 4 dòng

+ Bàn luận 12 dòng

+ Mở rộng vấn đề – 4 dòng

+ Bài học – 5 dòng

Bước 4: Cách viết kết đoạn bài nghị luận 200 từ (2-3 dòng)

+ Liên hệ với bản thân.

+ Liên hệ với những vấn đề tương tự. Hoặc mở rộng vấn đề, có thể kết lại bằng một danh ngôn hay câu nói nổi tiếng.

-----------------------------------------------

Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Văn quy nạp là gì? Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 8, Soạn bài lớp 8, Văn mẫu lớp 8, Giải Vở bài tập Ngữ Văn 8, Soạn văn 8 siêu ngắn.