Biện pháp tu từ trong bài Khi con tu hú
Chúng tôi xin giới thiệu bài Biện pháp tu từ trong bài Khi con tu hú được VnDoc sưu tầm và tổng hợp nhằm giúp các bạn học sinh cùng quý thầy cô tham khảo để chuẩn bị cho bài học sắp tới đây của môn Ngữ văn lớp 8.
Lưu ý: Nếu bạn muốn Tải bài viết này về máy tính hoặc điện thoại, vui lòng kéo xuống cuối bài viết.
Bài: Khi con tu hú
Câu hỏi: Biện pháp tu từ trong bài Khi con tu hú
Trả lời:
- Nghệ thuật liệt kê:
“Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào tầng không”
- Nghệ thuật nhân hoá: “Vườn râm dậy tiếng ve “, “Đôi con diều sáo lộn nhào”.
- Hoán dụ: tu hú->mùa hè
- Nói quá: Đạp tan phòng
1. Tác giả Tố Hữu
- Tố Hữu (1920 - 2002)
- Thời thơ ấu: sinh ra và lớn lên trong gia đình Nho học ở Huế, vùng đất cố đô thơ mộng còn lưu giữ nhiều nét văn hóa dân gian.
- Thời thanh niên: sớm giác ngộ cách mạng, hăng say hoạt động và đấu tranh cách mạng, trải qua nhiều lần tù ngục.
- Sau đó, Tố Hữu liên tục giữ nhiều chức vụ quan trọng trong bộ máy lãnh đạo của đất nước, đặc trách mặt trận văn hóa văn nghệ.
Phong cách nghệ thuật
- Về nội dung: thơ Tố Hữu là thơ trữ tình - chính trị, gắn bó và phản ánh chân thực những chặng đường cách mạng đầy gian khổ, hi sinh và những chiến công. Thể hiện lẽ sống, lí tưởng, tình cảm cách mạng của người Việt Nam hiện đại.
- Nghệ thuật thơ Tố Hữu thể hiện ở phong cách trữ tình chính trị, đậm đà tính dân tộc.
Các tập thơ tiêu biểu: “Từ ấy”, “Việt Bắc”, “Gió lộng”, “Ra trận”, “Máu và hoa”, “Một tiếng đờn”, “Ta với ta” …
- Ông được tặng thưởng Huân chương sao vàng năm 1994; Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 1996 và Giải thưởng văn học ASEAN 1999.
=> Tố Hữu là nhà thơ lớn của dân tộc, là “lá cờ đầu của thơ ca cách mạng” Việt Nam hiện đại.
2. Bài thơ Khi con Tú Hú
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không...
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
Huế, tháng 7-1939
2. Hoàn cảnh sáng tác Khi con tu hú
- Bài thơ “Từ ấy” được Tố Hữu viết vào tháng 7/1938 nằm trong phần “Máu lửa” của tập thơ “Từ ấy”.
- Tập thơ “Từ ấy” là tập thơ đầu của Tố Hữu, gồm có ba phần: “Máu lửa”, “Xiềng xích”, “Giải phóng” (1937 – 1946).
- Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ ghi lại những cảm xúc, suy tư sâu sắc khi Tố Hữu được đứng vào hàng ngũ của Đảng.
3. Cảm nhận bài thơ Khi con tu hú
Trong nền văn học Việt Nam, Tố Hữu được coi là ngôi sao sáng, là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng, được tôn vinh là nhà thơ của nhân dân. Chặng đường thơ của ông gắn liền với chặng đường lịch sử của cả một dân tộc. Bài thơ “Khi con tu hú” sáng tác vào tháng 7/1939 khi tác giả bị bắt giam ở nhà lao Thừa Phủ được coi là bức tranh tinh thần của Tố Hữu trong giai đoạn đầu giác ngộ và tham gia hoạt động cách mạng. Qua bài thơ, chúng ta có thể cảm nhận được tâm tư người chiến sĩ cách mạng bị giam giữ chốn ngục tù, niềm khao khát cuộc sống tự do cùng lí tưởng cách mạng của tác giả.
Tác phẩm có một nhan đề độc đáo, gợi mở mạch cảm xúc cho toàn bài thơ. Về cấu trúc, “Khi con tu hú” chỉ là một vế phụ của một câu trọn ý, tạo nên cách nói nửa chừng gợi sự tò mò, thu hút đối với độc giả. Trong sáu câu thơ đầu tiên, tác giả đã tái hiện bức tranh thiên nhiên tươi sáng và dạt dào sức sống. Hàng loạt hình ảnh đặc trưng, tiêu biểu của mùa hè đã hiện ra: Lúa chiêm đang chín, trái cây đương chín, đôi diều sáo, bắp vàng, sân, vườn. Đó là những dấu hiệu vô cùng thân thuộc và gần gũi khi hè về:
“Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…”
Bằng tâm hồn tinh tế cùng giác quan nhạy cảm, tác giả đã tạo nên một bức tranh mùa hè sôi động và đậm chất hội họa với những nét vẽ về âm thanh, màu sắc, hương vị, không gian. Đó là thanh âm “tiếng chim tu hú gọi bầy”, “ve ngân” - những tín hiệu quen thuộc mỗi khi hè về gợi sự tươi vui, rộn rã. Bức tranh còn thêm phần rực rỡ với những gam màu tươi tắn: sắc vàng của “lúa chiêm đang chín”, “bắp rây vàng hạt”, sắc đào của nắng, sắc xanh của bầu trời. Đặc biệt, hương vị ngọt ngào đã được khắc họa thông qua mùi thơm của lúa, vị ngọt của trái cây. Không gian hiện lên cao rộng với sự xuất hiện của hình ảnh “đôi con diều sáo”. Đó không phải là những cánh diều lững lờ trôi êm đềm trên những cánh đồng lúa “thẳng cánh cò bay” mà hiện lên qua trạng thái “lộn nhào”, thả sức bay lượn giữa không trung, gợi sự khoáng đạt, tự do. Phải chăng đó cũng chính là hình ảnh ẩn dụ cho biểu tượng của cuộc sống tự do đang vẫy gọi? Phải chăng người chiến sĩ cách mạng đang thực hiện một cuộc vượt ngục tinh thần để thỏa sức bay lượn những những cánh diều? Tác giả đã sử dụng những phó từ chỉ thời gian như “đang, dần, càng”, kết hợp với các động từ mạnh “gọi”, “ngân”, “lộn nhào” để thể hiện sự vận động không ngừng nghỉ của cảnh vật. Như vậy, ở sáu câu thơ đầu tiên, chúng ta có thể cảm nhận được bức tranh vào hè sôi động, rực rỡ và tràn đầy sức sống - một bức tranh đồng nội quê hương thật gần gũi, thân thuộc. Qua đó, chúng ta có thể thấy được tình yêu thiên nhiên, cảm nhận tinh tế với mọi biến chuyển của cảnh vật, gắn bó tha thiết với cuộc sống bên ngoài của tác giả. Ở bốn câu thơ tiếp theo, người chiến sĩ quay trở về với cuộc sống hiện tại:
“Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!”
Cảm xúc của người chiến sĩ cách mạng đã được bộc lộ một cách trực tiếp. Tác giả đã sử dụng những động từ mạnh: “đạp tan”, “ngột”, “chết uất” kết hợp với những từ cảm thán “ôi”, “thôi”, “làm sao”. Qua đó, người đọc có thể cảm nhận được tâm trạng u uất, ngột ngạt, bức bối. Lúc này, nhà thơ đang bị bắt giam trong bốn bức tường của nhà tù lạnh lẽo. Tiếng đời cuộc sống ngoài kia cứ vẫy gọi, khiến cho tâm trạng người tù chiến sĩ cách mạng càng trở nên u uất, bức bối. Tất cả như những đợt sóng dồn dập và bủa vây lấy tâm trí tác giả, khiến khát vọng tự do trở nên tha thiết hơn bao giờ hết như muốn bật tung ra để trở về với cuộc sống sôi động bên ngoài. Bài thơ được mở đầu bằng hình ảnh “Khi con tu hú gọi bầy”, đồng thời kết thúc bằng “Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu”, tạo nên kết cấu đầu cuối tương ứng. Nếu như tiếng chim ở đầu bài thơ là tiếng gọi đàn - tín hiệu, là sứ giả bắt nhịp cho dàn đồng ca mùa hè, mở ra khung cảnh mùa hè đẹp đẽ, rộn ràng, tươi vui thì ở cuối bài thơ, âm thanh tu hú “ngoài trời cứ kêu” là tiếng kêu khắc khoải, da diết, gợi lên sự bức bối, ngột ngạt và thôi thúc khát vọng tự do đang cháy bỏng trong tâm hồn người chiến sĩ. Như vậy, thông qua bốn câu thơ cuối, chúng ta có thể thấy được bức tranh tâm trạng tù túng, u uất và khát vọng tự do cháy bỏng trong tâm trạng người tù chiến sĩ cách mạng. Qua đó, cảm nhận sâu sắc về lòng yêu tự do cùng cuộc sống của tác giả.
-----------------------------------------------
Với nội dung bài Biện pháp tu từ trong bài Khi con tu hú các bạn học sinh cùng quý thầy cô cần nắm vững kiến thức về cảm nhận về hoàn cảnh sáng tác, giá trị nghệ thuật và giá trị nhân đạo của bài thơ Khi con tu hú..
Trên đây VnDoc đã giới thiệu nội dung bài Biện pháp tu từ trong bài Khi con tu hú. Ngoài ra các bạn có thể tham khảo thêm một số chuyên mục Lý thuyết môn Ngữ Văn 8, Soạn bài lớp 8, Văn mẫu lớp 8, Giải Vở bài tập Ngữ Văn 8, Soạn văn 8 siêu ngắn.
Mời bạn đọc cùng tham gia nhóm Tài liệu học tập lớp 8 để có thêm tài liệu học tập nhé
- Viết đoạn văn ngắn cảm nhận về chú bé Hồng hay nhất
- Viết đoạn văn ngắn sử dụng phép nói giảm nói tránh hay nhất
- Viết một đoạn văn ngắn sử dụng trường từ vựng hay nhất
- Viết một đoạn văn ngắn theo cách diễn dịch hay nhất
- Viết một đoạn văn ngắn theo cách song hành hay nhất
- Tóm tắt tác phẩm Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn
- Tác dụng của từ tượng hình và từ tượng thanh
- Viết đoạn văn ngắn trình bày suy nghĩ của em về hiện tượng lũ lụt
- Luận điểm là gì?
- Thế nào là văn nghị luận?
- Nội dung chính của bài Hịch tướng sĩ
- Nội dung chính của Lão Hạc
- Giá trị nhân đạo trong tác phẩm Tức nước vỡ bờ
- Nhận xét về giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện Cô bé bán diêm
- Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Nhớ rừng ngắn gọn
- Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Tức cảnh Pác Bó ngắn gọn
- Lợi ích của việc đi bộ văn nghị luận ngắn nhất
- Lợi ích của việc đọc sách ngắn nhất
- Lợi ích của việc tập thể dục đối với học sinh hay nhất
- Viết đoạn văn ngắn về lợi ích của việc chơi thể thao ngắn nhất
- Trình bày lợi ích của việc bảo vệ môi trường hay nhất
- Tính cách, phẩm chất nhân vật bé Hồng trong lòng mẹ
- Đặc điểm của nhân vật chị Dậu
- Đặc điểm của nhân vật Lão Hạc
- Viết đoạn văn có sử dụng câu cảm thán
- Viết đoạn văn có sử dụng câu đặc biệt
- Viết đoạn văn có sử dụng câu rút gọn
- Dàn ý nghị luận bài văn học và tình thương
- Nghị luận tuổi trẻ và tương lai đất nước
- Hát dặm Nghệ Tĩnh là gì?
- Hát Xoan là gì?
- Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản Rừng cọ quê tôi
- So sánh văn bản tường trình và văn bản báo cáo
- Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản Tôi đi học
- Tính thống nhất về chủ đề của văn bản là gì?
- Viết đoạn văn về lòng yêu nước
- Dàn ý thuyết minh về con mèo
- Biện pháp tu từ: Thuyền về có nhớ bến chăng bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền
- Câu cảm thán là gì?
- Văn bản thuyết minh có những tính chất gì? Mục đích là gì?
- Các phương pháp thuyết minh thường dùng
- Viết đoạn văn sử dụng biện pháp nói quá
- Nguyên nhân, ý nghĩa cái chết của Lão Hạc
- Viết đoạn văn có ít nhất năm từ cùng trường từ vựng trường học
- Ý nghĩa của câu kính trên nhường dưới
- Viết đoạn văn sử dụng trường từ vựng bóng đá
- Biện pháp tu từ trong bài Tôi đi học
- Ca dao tục ngữ về giữ chữ tín
- Ca dao tục ngữ về tự lập, tự chủ
- Văn bản thuyết minh có những tính chất gì?
- Đặc điểm của thể thơ lục bát
- Đoạn trích “Trong lòng mẹ” thuộc chương mấy của tác phẩm “Những ngày thơ ấu”?
- Câu cảm thán dùng để làm gì?
- Câu tục ngữ nhất tự vi sư bán tự vi sư nói đến điều gì?
- Câu tục ngữ Phép vua thua lệ làng nói đến yếu tố nào?
- Lập dàn ý cho đề bài hãy kể về một kỉ niệm với người bạn tuổi thơ khiến em xúc động và nhớ mãi
- Viết đoạn văn kể về việc em đã giúp bà cụ qua đường
- Viết đoạn văn nói về chị Dậu yêu thương chồng
- So sánh sự khác nhau giữa trợ từ và thán từ
- Yếu tố miêu tả là gì?
- Từ tượng hình là gì?
- Mở bài về cái quạt
- Mở bài về cây bút bi
- Mở bài về tình mẫu tử
- Mở bài về tình yêu thương
- Theo em vì sao chị Dậu được gọi là điển hình về người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng 8?
- Nội dung tư tưởng của đoạn trích đánh nhau với cối xay gió
- Tìm 5 thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá
- Nghĩa của từ Tàn nhẫn là gì?
- Phương thức biểu đạt bài Trong lòng mẹ
- Phân tích ý nghĩa hình ảnh ngọn lửa diêm
- Cho ví dụ về trường từ vựng?
- Nói giảm nói tránh là gì?
- Viết đoạn văn sử dụng biện pháp nói quá
- Mở bài Ngày đầu tiên đi học cực hay
- Hãy so sánh cách dùng từ mẹ và mợ trong bài Lòng Mẹ
- Thế nào là từ ngữ địa phương?
- Biện pháp tu từ Bàn tay ta làm nên tất cả có sức người sỏi đá cũng thành cơm
- Biện pháp tu từ trong bài Trong lòng mẹ
- Biện pháp tu từ Gươm mài đá đá núi cũng mòn
- Biện pháp tu từ trong bài Nghe thầy đọc thơ
- So sánh cách dùng dấu ngoặc đơn và dấu hai chấm
- Hãy viết cảm nhận của em về bài hát Mùa thu ngày khai trường
- Em hãy viết thư gửi cho một người bạn thân để nói về ý tưởng khôi phục trái đất của chúng ta
- Câu tục ngữ "Hữu thân hữu khổ" nói đến điều gì?
- Phân tích câu nói Người có tài mà không có đức
- Thông qua câu chuyện Cô bé bán diêm nhà văn đã gửi đến mọi người bức thông điệp gì?
- Nêu ngắn gọn thông điệp được gợi ra từ văn bản Ôn dịch thuốc lá
- Đảo ngữ là gì?
- Biệt ngữ xã hội của học sinh
- Biệt ngữ xã hội là gì?
- Từ nào sau đây là từ ngữ địa phương bắc bộ?
- Cách trình bày bài văn thuyết minh hay nhất
- Văn diễn dịch là gì?
- Văn quy nạp là gì?
- Trốc tru là gì?
- Viết đoạn văn diễn dịch về Cô bé bán diêm
- Viết đoạn văn diễn dịch về nhân vật Giôn-xi
- Viết đoạn văn diễn dịch về nhân vật Lão Hạc
- Các nhân vật chính trong tác phẩm Chiếc lá cuối cùng làm nghề gì?
- Phong cách nghệ thuật của Ngô Tất Tố
- Cách phân biệt từ tượng hình và từ tượng thanh
- Tìm thán từ trong các câu trích từ tác phẩm Tôi đi học của Thanh Tịnh
- Tìm thán từ trong các câu trích từ tác phẩm Cô bé bán diêm của Andersen
- Tìm thán từ trong các câu trích từ tác phẩm Chiếc lá cuối cùng của O-hen-ri
- Tìm 5 trợ từ, thán từ, tình thái từ trong văn bản “Tức nước vỡ bờ” của Ngô Tất Tố
- "Chao ôi" thuộc từ loại gì?
- Nêu bài học vận dụng câu tục ngữ "Thất bại là mẹ thành công" trong cuộc sống
