So sánh quy luật địa ô và quy luật đai cao
VnDoc xin giới thiệu bài So sánh quy luật địa ô và quy luật đai cao được chúng tôi sưu tầm và tổng hợp lí thuyết trong chương trình giảng dạy môn Địa lý lớp 10. Hi vọng rằng đây sẽ là những tài liệu hữu ích trong công tác giảng dạy và học tập của quý thầy cô và các bạn học sinh.
So sánh quy luật địa ô và quy luật đai cao
Câu hỏi: So sánh quy luật địa ô và quy luật đai cao
Trả lời
* Giống nhau: Cả 2 quy luật địa ô và quy luật đai cao đều thuộc quy luật phi địa đới.
* Khác nhau:
Quy luật địa ô | Quy luật đai cao | |
Khái niệm | Quy luật địa ô là sự thay đổi có quy luật của các thành phần tự nhiên và các cảnh quan theo kinh độ. | Quy luật đai cao là sự thay đổi có quy luật của các thành phần tự nhiên và các cảnh quan theo độ cao địa hình |
Nguyên nhân | Nguyên nhân tạo nên quy luật địa ô là do sự phân bố đất liền và biển, đại dương, làm cho khí hậu ở lục địa bị phân hoá từ đông sang tây: càng vào trung tâm lục địa, tính chất lục địa càng tăng. Ngoài ra còn do ảnh hưởng của các dãy núi chạy theo hướng kinh tuyến. | Nguyên nhân tạo nên các đai cao là sự giảm nhiệt độ theo độ cao cùng với sự thay đổi về độ ẩm và lượng mưa ở miền núi |
Biểu hiện | Sự thay đổi các kiểu thảm thực vật theo kinh độ là biểu hiện rõ nét nhất của quy luật địa ô. | Sự phân bố của các vành đai đất và thực vật theo độ cao địa hình. |
1. Quy luật phi địa đới là gì?
Quy luật phi địa đới là quy luật phân bố không phụ thuộc vào tính chất phân bố theo địa đới của các thành phần địa lí và cảnh quan.
- Nguyên nhân tạo nên quy luật phi địa đới là do nguồn năng lượng bên trong của Trái Đất. Nguồn cung cấp năng lượng này đã tạo ra sự phân chia bề mặt Trái Đất thành lục địa, đại dương và địa hình núi cao.
2. Quy luật địa đới là gì?
- Khái niệm: Là sự thay đổi có quy luật của tất cả các thành phần địa lí và cảnh quan địa lí theo vĩ độ.
- Nguyên nhân vũ trụ:
+ Trái Đất hình cầu nên góc nhập xạ giảm dần từ xích đạo về cực.
+ Khoảng cách giữa Mặt Trời và Trái Đất phù hợp cho sự sống tồn tại: 150 triệu km (ánh sáng đi mất 8 phút).
- Nguyên nhân hành tinh:
+ Trái Đất tự quay quanh trục 1 vòng trong 24h.
+ Trục Trái Đất nghiêng tạo nên hiện tượng mùa.
+ Khối lượng Trái Đất đủ lớn đế giữ mọi vật xung quanh mình.
+ Lực chuyển động Côriolit làm lệch hướng chuyển động của mọi vật => ranh giới các đới không trùng với vĩ tuyến; biến đổi hình dạng và phức tạp các đới.
3. Mối quan hệ của quy luật địa đới và quy luật phi địa đới
Quy luật địa đới và phi địa đới tác động tới tất cả các thành phần tự nhiên ở mọi nơi 1 cách đồng thời, bổ sung lẫn nhau. Tuy nhiên mỗi quy luật vẫn giữ vai trò chủ yếu hơn trong từng trường hợp cụ thể. Vì thế nó chi phối chiều hướng phát triển của thiên nhiên
Quy luật phi địa đới là những gì quy luật địa đới không có và ngược lại
Nhân tố địa đới tạo nên bối cảnh cho sự xuất hiện của qui luật phi địa đới
Ví dụ: Sự thay đổi đai cao ở mỗi vòng đai 1 khác - mỗi đới có một tập hợp điển hình các đai cao của nó. Một miền núi càng cao và gần xích đạo thì có phổ vành đai càng đầy đủ, cấu trúc càng bị phức tạp và tính chất biến động càng mạnh
- Nhân tố địa đới làm cho sự thay đổi ranh giới vành đai cao khác biệt ở mỗi đới.
Ví dụ: Các đai băng tuyết ở nhiệt đới và ôn đới với độ cao > 3000m
- Nhân tố địa đới muốn san bằng hoàn toàn những phân hóa phi địa đới, nhưng không thực hiện được vì nhân tố phi địa đới có tính hoạt động cao, thường xuyên phá hủy cân bằng địa đới
+ Phi địa đới là điều kiện cơ bản phân bố lại nhiệt ẩm, qui định thành phần khoáng hóa của đất, nước, chất hữu cơ, qui định thể hiện qui luật địa đới ở địa phương.
- Có thể thấy không thể coi nhân tố nào là quan trọng hay không quan trọng, nhân tố nào là thứ yếu hay chủ yếu, nhân tố nào là bảo thủ hay tiên bộ.
Ví dụ: dãy núi càng cao -> vành đai càng phong phú bởi xuất hiện các vành đai mới trên cao. Ngược lại, trong quá trình bán bình nguyên hóa ở một miền núi, phổ vành đai bị rút ngắn lại -> tiến tới hòa vào địa đới
--------------------------
Như vậy VnDoc đã giới thiệu các bạn tài liệu So sánh quy luật địa ô và quy luật đai cao. Mời các bạn tham khảo thêm tài liệu: Trắc nghiệm môn Địa lý lớp 10, Giải tập bản đồ Địa lí 10, Địa lý 10 Chân trời sáng tạo, Giải bài tập Địa Lý 10, Tài liệu học tập lớp 10, ngoài ra các bạn học sinh có thể tham khảo thêm Địa lý 10 Cánh Diều và Địa lý 10 Kết nối tri thức lớp 10 mới nhất được cập nhật.
