Tóm tắt kiến thức Khoa học tự nhiên 8 môn Hóa

Tóm tắt kiến thức Khoa học tự nhiên 8 môn Hóa cung cấp hệ thống kiến thức nền tảng như nguyên tử, phân tử, định luật bảo toàn khối lượng, công thức hóa học, phương trình phản ứng, và các dạng chất như oxide, axide, base, muối. Tài liệu giúp học sinh nắm vững lý thuyết trọng tâm, dễ dàng vận dụng vào giải bài tập và chuẩn bị tốt cho các kỳ kiểm tra.

Chương 1: PHẢN ỨNG HÓA HỌC

I. Biến đổi vật lí và biến đổi hóa học

II. Phản ứng hóa học

Chất ban đầu bị biến đổi trong phản ứng được gọi là chất tham gia phản ứng, chất tạo thành sau phản ứng được gọi là chất sản phẩm.

Ví dụ: Khi đun nóng hỗn hợp bột sắt (iron) và bột lưu huỳnh (sulfur) ta được hợp chất iron(II) sulfide (FeS).

Chất tham gia phản ứng là sắt và lưu huỳnh.

Chất sản phẩm là iron(II) sulfide.

Để nhận biết có phản ứng hoá học xảy ra có thể dựa vào các dấu hiệu sau:

• Có sự thay đổi màu sắc, mùi, … của các chất; tạo ra chất khí hoặc chất không tan (kết tủa); …

Ví dụ: Trong phản ứng của sắt tác dụng với hydrochloric acid, quan sát thấy có bọt khí bay lên.

• Có sự toả nhiệt và phát sáng

Sự toả nhiệt và phát sáng cũng có thể là dấu hiệu của phản ứng hoá học xảy ra.

Ví dụ: Khi đốt nến, nến cháy có sự toả nhiệt và phát sáng.

III. Phản ứng toả nhiệt, phản ứng thu nhiệt

1. Phản ứng toả nhiệt, phản ứng thu nhiệt

Ví dụ: Đốt đèn cồn, cồn (ethanol) cháy. Khi đó, ethanol và khí oxygen trong không khí đã tác dụng với nhau tạo thành hơi nước và khí carbon dioxide, đồng thời giải phóng năng lượng dưới dạng nhiệt. Ta nói, phản ứng đốt cháy cồn là phản ứng toả nhiệt.

Ví dụ: Với phản ứng phân huỷ copper(II) hydroxide thành copper(II) oxide và hơi nước thì cần cung cấp năng lượng dưới dạng nhiệt bằng cách đun nóng. Khi ngừng cung cấp nhiệt, phản ứng cũng dừng lại. Ta nói, phản ứng phân huỷ copper(II) hydroxide là phản ứng thu nhiệt.

IV. Định luật bảo toàn khối lượng

Định luật bảo toàn khối lượng được phát biểu như sau:

Với phương trình tổng quát:

A + B → C + D

Kí hiệu: m_A, m_B, m_C, m_D lần lượt là khối lượng của các chất đã tham gia và tạo thành sau phản ứng.

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

m_A + m_B = m_C + m_D

Lưu ý: Với các phản ứng hoá học có tạo thành chất khí, khi tính khối lượng của các chất sản phẩm cần lưu ý tính cả khối lượng của chất khí bay ra.

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết

Cứ 56 g CaO hóa hợp vừa đủ với 18 g H₂O

Vậy 2,8 g CaO hóa hợp vừa đủ với x g H₂O

→ x = 2,8 : 56 . 18 = 0,9(g)

Công thức khối lượng của phán ứng:

m_CaO + m_H2O = m_Ca(OH)2

Khối lượng calcium hydroxide được tạo ra bằng:

m_Ca(OH)2 = 2,8 + 0,9 =3,7 (g)

b. Khối lượng của dung dịch Ca(OH)₂ bằng khối lượng của CaO bỏ vào cốc công với khối lượng của 400 ml nước trong cốc. Vì là nước tinh khiết có D= 1 g/ml,nên khối lượng của dung dịch bằng:

m_{dung dịch Ca(OH)2} = 2,8 + 400 = 402,8 (g)

Đáp án hướng dẫn giải chi tiết

a. Phương trình hóa học:

CaCO₃ → CaO + CO₂↑

MgCO₃ → MgO + CO₂↑

Phương trình tính khối lượng:

m_dolomite = m_oxide+ m_CO2

b. Ta có áp dụng định luật bảo toàn khối lượng

m_dolomite  = m_oxide + m_CO2

⇔ m_đolomit = 154 + 96 = 250 (kg)

IV. Phương trình hóa học

1. Khái niệm phương trình hóa học

2. Lập phương trình hóa học

Lập phương trình hoá học được thực hiện qua ba bước, được mô tả thông qua ví dụ sau:

Lập phương trình hoá học của phản ứng giữa nhôm (aluminium) và oxygen, tạo thành aluminium oxide.

Bước 1: Viết sơ đồ của phản ứng:

Al + O₂ ----→ Al₂O₃

Bước 2: Cân bằng số nguyên tử của mỗi nguyên tố ở 2 vế:

Số nguyên tử Al và O ở 2 vế đều không bằng nhau, nhưng O có số nguyên tử nhiều hơn nên ta bắt đầu từ nguyên tố này trước. Do O₂ có 2 nguyên tử O còn Al₂O₃ có 3 nguyên tử O nên để cân bằng, ta đặt hệ số 2 trước Al₂O₃ và hệ số 3 trước O₂:

Al + 3O₂ ---→ 2Al₂O₃

Để cân bằng tiếp số nguyên tử Al ta cần đặt hệ số 4 trước Al ở vế trái.

Bước 3: Viết phương trình hoá học của phản ứng:

4Al + 3O₂ → 2Al₂O₃

3. Ý nghĩa của phương trình hoá học

• Các chất phản ứng và các chất sản phẩm.
• Tỉ lệ về số nguyên tử hoặc số phân tử giữa các chất trong phản ứng. Tỉ lệ này bằng đúng tỉ lệ hệ số của mỗi chất trong phương trình hoá học.

V. Công thức tính toán

1. Khái niệm mol

Mol là lượng chất có chứa 6,022 × 10²³ hạt vi mô (nguyên tử, phân tử, …) của chất đó.

Số 6,022 × 10²³ được gọi là hằng số Avogadro, kí hiệu là N.

2. Chuyển đổi giữa số mol chất và khối lượng

$n=\frac{m}{M}(mol)$

Trong đó: n số mol chất

M: Khối lượng mol của chất

m: Khối lượng chất

⇒ m = n.M (gam)

M = m/n (gam/mol)

3. Thể tích mol của chất khí

Ở điều kiện chuẩn (25^oC và 1 bar), 1 mol khí bất kì đều chiếm thể tích là 24,79 lít.

Vậy ở điều kiện này, n mol khí chiếm thể tích là:

V = 24,79 × n (L)

4. Tỉ khối chất khí

Tỉ khối của khí A so với khí B là tỉ số giữa khối lượng mol của khí A và khối lượng mol của khí B.

Tỉ khối của khí A so với khí B được kí hiệu là dA/B và được tính bằng biểu thức

$d_{A/B}=\frac{{}_{M_A}}{M_B}$

Để biết khí X nặng hay nhẹ hơn không khí bao nhiêu lần, ta so sánh khối lượng mol của khí X (MX) với khối lượng của 1 mol không khí.

Khối lượng mol trung bình của không khí xấp xỉ 29 gam/mol.

$D_{X/khôngkhí}=\frac{{}_{M_X}}{29}$

VI. Tính theo phương trình hóa học

Xác định khối lượng, số mol của chất phản ứng và sản phẩm phản ứng hoá học

Để tính khối lượng và số mol của chất phản ứng và chất sản phẩm trong một phản ứng hoá học, ta thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Viết phương trình hoá học của phản ứng.

Bước 2: Tính số mol chất đã biết dựa vào khối lượng hoặc thể tích.

Bước 3: Dựa vào phương trình hoá

Hướng dẫn giải

Phương trình hoá học: Mg + 2HCl → MgCl₂ + H₂

Theo bài ra:

n_Mg = 4,8: 24 = 0,2 mol;

n_HCl = 3,65: 36,5= 0,1 mol

Theo phương trình hoá học, cứ

1 mol Mg phản ứng với 2 mol HCl;

Do đó cứ 0,2 mol Mg phản ứng với 0,4 mol HCl.

Vậy Mg dư, HCl hết, số mol khí tính theo HCl.

n_H2=12.n_HCl = 12.0,1= 0,05 mol

⇒ V_H2 = 0,05.24,79 =1,2395 (L).

VII. Hiệu suất phản ứng

1. Khái niệm hiệu suất phản ứng

Hiệu suất phản ứng (kí hiệu là H) là tỉ số giữa lượng sản phẩm thu được theo thực tế và lượng sản phẩm thu được theo lý thuyết.

2. Tính hiệu suất phản ứng

Thông thường, hiệu suất phản ứng biểu thị theo phần trăm và được tính theo biểu thức:

$H=\frac{m_{tt\times }100}{m_{lt}}(\mathrm{\%})$

Trong đó:

mtt là khối lượng chất (g) thu được theo thực tế.

mlt là khối lượng chất (g) thu được theo lí thuyết (tính theo phương trình).

H là hiệu suất phản ứng (%).

Hiệu suất phản ứng thường nhỏ hơn 100%. Nếu hiệu suất phản ứng là 100% tức là phản ứng hoá học xảy ra hoàn toàn.

VIII. Dung dịch và nồng độ

IX. Tốc độ phản ứng

Chương 2: ACID - BASE - pH - OXIDE – MUỐI

I. Gọi tên các hợp chất vô cơ

II. Tính chất hóa học của một số hợp chất vô cơ

Mời các bạn tham khảo chi tiết nội dung lí thuyết, bài tập tại File TẢI VỀ