Phân tích đoạn kết tác phẩm Hồn Trương Ba da hàng thịt

Văn mẫu lớp 12: Phân tích đoạn kết tác phẩm Hồn Trương Ba da hàng thịt được VnDoc.com tổng hợp và sưu tầm gồm các bài văn mẫu lớp 12 hay dành cho các em học sinh tham khảo, củng cố kỹ năng cần thiết cho bài kiểm tra viết môn Ngữ văn 12 sắp tới đây của mình. Mời các em học sinh cùng tham khảo.

1. Dàn ý phân tích Hồn Trương Ba da hàng thịt

1. Mở bài Giới thiệu nhân vật:

Trong suốt sự nghiệp sáng tác của mình, ông đã để lại nhiều tác phẩm có giá trị, tiêu biểu nhất trong số đó có thể kể đến vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt. Thông qua câu chuyện về bi kịch của Trương Ba, tác giả Lưu Quang Vũ đã thể hiện được nhiều quan niệm nhân sinh sâu sắc về cuộc đời, con người.

2. Thân bài: Phân tích nhân vật Trương Ba

Câu chuyện xoay quanh bi kịch của Trương Ba khi bị chết oan, để tiếp tục sống thì buộc ông phải sống trong thân xác của người hàng thịt.

Người hàng thịt tuy chỉ là thể xác âm u đui mù nhưng lại có những nhu cầu riêng, tính cách riêng và có sức mạnh để thực hiện những nhu cầu của mình.

–> từ khi sống trong thân xác của người hàng thịt, Trương Ba dần thay đổi trong mắt của mọi người.

Trương Ba đã bị cái xác chi phối, dần trở thành con người vụng về, thô tục với những ham muốn tầm thường, dần trở nên thô lỗ.

Trương Ba không còn quan tâm đến hàng xóm láng giềng.

Những thay đổi của Trương Ba đã khiến cho người thân thất vọng, bản thân Trương Ba cũng nhận thấy sự đổi khác của mình.

Trương Ba bất lực trong việc kiểm soát hành động và những suy nghĩ không đúng đắn của bản thân.

Dù cố gắng giải quyết nhưng ông vẫn đau khổ vì không thể phủ nhận rằng mình đang dần đánh mất chính mình.

Trương Ba đã quyết định lựa chọn cái chết để trả lại xác người hàng thịt cho người hàng thịt, để bản thân được sống trọn vẹn , thống nhất.

3. Kết bài

Thông qua nhân vật Trương ba cùng bi kịch sống bên ngoài một đằng, bên trong một nẻo, tác giả Lưu Quang Vũ đã thể hiện sự trăn trở về mối quan hệ giữa thể xác và tâm hồn, giữa nhu cầu vật chất và nhu cầu tinh thần. Để sống hạnh phúc, con người cần dung hòa được các nhu cầu ấy.

2. Phân tích tác phẩm Hồn Trương Ba da hàng thịt mẫu 1

“Tác phẩm chân chính không chấm dứt ở trang cuối cùng”, ngược lại, một tác phẩm chân chính sẽ còn lưu động mãi những ý nghĩa sâu xa trong lòng độc giả. Hồn Trương Ba da Hàng thịt của nhà viết kịch nổi tiếng Lưu Quang Vũ đã để lại cho người xem những suy nghĩ và niềm tin rất tích cực về cuộc sống qua đoạn kết rất có hậu.

Trương Ba – một con người đạo đức, hiền lành với tâm hồn trong sáng nhưng không may phải lìa đời do lỗi của Nam Tào. Nam Tào và Đế Thích đã nghĩ cách cho hồn ông nhập vào xác hàng thịt vừa mới chết. Những tưởng được sống lại, được trở về từ cõi chết là điều rất may mắn cho ông và gia đình. Nhưng, thật đáng tiếc khi anh hàng thịt lại là người thô lỗ, cục cằn. Nay mọi người khó mà nhìn nhận ra sự khiết tịnh của linh hồn Trương Ba bên trong cái thể xác đã có quá nhiều thói hư tật xấu khi còn sống. Trương Ba đã gặp phải rất nhiều rắc rối. Ông rơi và bi kịch của chính mình vì nhiều khi không thể làm chủ được bản thân. Đứng trước nguy cơ bị tha hóa về nhân cách, Trương Ba đã quyết định trả lại xác cho hàng thịt và chấp nhận cái chết.

Sau cuộc đối thoại tranh luận với xác anh hàng thịt và Đế Thích, cuối cùng Trương Ba cũng đã được toại nguyện. Cảnh kết thúc có hậu cũng đã làm thỏa lòng người xem. Trương Ba không cần phải mượn thân xác của bất kỳ ai để được ở bên vợ con, người thân nữa. Ngay trong những thứ bình dị của cuộc sống hằng ngày vẫn luôn có sự hiện hữu của ông. Vườn cây rung rinh ánh sáng. Nơi ấy từng là không gian quen thuộc gắn với con người Trương Ba, là nơi ông nâng niu, chăm sóc cho từng mầm sống, nơi lưu giữ những kỷ niệm đẹp đẽ về một Trương Ba vẹn nguyện cả linh hồn và thể xác.

Ở một góc nhà đó, hiện lên cảnh tượng cu Tị đang ôm chầm lấy mẹ, chị Lụa cuống quít vuốt ve con… Sự ra đi của Trương Ba đã mang lại sự sống mới cho cu Tị. Chị Lụa đã đớn đau tột độ tưởng chừng như sắp tuột mất đứa con yêu dấu khỏi tay mình, nay nó lại trở về khỏe mạnh vui cười quấn quít ngay cạnh bên. Niềm hạnh lớn lao vô cùng mà Trương Ba mang lại cho hai mẹ con mang ý nghĩa rất thiêng liêng và cao cả.

Tôi ở đây bà ạ. Tôi vẫn ở liền ngay bên bà đây, ngay trên bậc cửa nhà ta, trong ánh lửa bà nấu cơm, cầu ao bà vo gạo, trong cái cơi bà đựng trầu, con dao bà giẫy cỏ… Không phải mượn thân xác ai cả, tôi vẫn ở đây, trong vườn cây nhà ta, trong những điều tốt lành của cuộc đời, trong mỗi trái cây cái Gái nâng niu. Lời thủ thỉ của Trương Ba đã nói lên một chân lý của cuộc đời. Rằng: Sống không chỉ là sự tồn tại sinh học, sống như thế nào không quan trọng, quan trọng là mọi người nghĩ như thế nào về mình khi mình đã ra đi. Sự sống của tâm hồn mới là bất diệt, còn thể xác chỉ là những thứ ta nhìn thấy bên ngoài. Giờ đây Trương Ba tuy không được tận tay chăm sóc cho vườn cây, không được trực tiếp trò chuyện, vui cười cùng mọi người trong gia đình, nhưng khi chấp nhận cái chết, ông vẫn hạnh phúc vì tâm hồn mình được vẹn nguyên, vì không phải mượn nhờ thân xác của ai nữa cả. Ông chỉ là ông, là một Trương Ba trọn vẹn, đạo đức, hiền lành như ngày nào. Những kỷ niệm tốt đẹp về ông vẫn còn mãi trong lòng mọi người.

Không những thế, trái tim nhân hậu của Trương Ba đã gieo lên bao mầm non đạo đức cho con cháu. Cái Gái đã nâng niu, trân trọng từng quả na ông trồng, nó lấy hạt vùi xuống đất và nói: Chốn mọc thành cây mới. Ông nội tớ bảo vậy. Những cây sẽ nối nhau mà lớn khôn. Mãi mãi… Dấu chấm lửng giữa dòng được đặt cuối tác phẩm như rót vào lòng người những nỗi niềm thương nhớ, và cũng là sự đồng tình, đồng thuận với sự ra đi mãi mãi của Trương Ba. Ông chấp nhận cái chết nhưng không có nghĩa là tâm hồn ông cũng chết. Ngược lại, những điều tốt đẹp ông đã làm, nay đang được con cháu ấp ủ, nâng niu. Nó sẽ mọc mầm, sẽ lớn lên, nối tiếp nhau như trái na mà cái Gái vừa hái và gieo trồng.

Nếu như lúc trước, cái Gái nhất quyết không chịu nhận Trương Ba bên trong cái xác anh hàng thịt, thậm chí nó còn tỏ rõ thái độ căm ghét, xua đuổi ông. Thì giờ đây khi Trương Ba đã chấp nhận cái chết, nó lại chấp thuận với những gì mà Trương Ba để lại. Điều ấy một lần nữa nói lên chân lý của cuộc sống: Chỉ khi được sống làm chính mình, cuộc sống mới có ý nghĩa trọn vẹn. Không thể nào sống nương nhờ vào kẻ khác, vào những thứ không phải của chính mình. Gia đình Trương Ba dù trống vắng khi mất đi một người thân yêu, nhưng như vậy còn bình yên hơn là phải chấp nhận một vật thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo.

Trương Ba đã ra đi, nhưng những kỷ niệm, những dấu ấn tốt đẹp về ông vẫn còn lưu giữ mãi trong nỗi nhớ của mọi người. Vở kịch đã khép lại và mang đến cho người xem một triết lý sống thấm đẫm giá trị nhân văn, ngời sáng nhân cách cao đẹp của con người: được sống làm người là điều rất quý giá, thiêng liêng nhưng được sống đúng bản chất của mình, sống trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi nó còn quý giá hơn. Sự sống chỉ thật sự có ý nghĩa khi con người được sống một cách tự nhiên, hài hoà giữa thể xác và tâm hồn. Ở đó, hạnh phúc của con người là chiến thắng được bản thân, chiến thắng sự dung tục để hoàn thiện nhân cách và vươn tới những giá trị cao quý về tinh thần. Lưu Quang Vũ đã rất thành công khi xây dựng nên một vở kịch đầy ý nghĩa sâu xa. Dù đã nhiều lần được công diễn trên sân khấu, nhưng lần nào cũng khán giả đón xem và hưởng ứng rất đông đảo, nhiệt tình.

3. Phân tích tác phẩm Hồn Trương Ba da hàng thịt mẫu 2

Đoạn kết của vở kịch "Hồn Trương ba da hàng thịt" không chỉ mang một vở kịch, giải quyết xung đột mà còn nêu bật tư tưởng tình cảm của người viết kịch, trước màn kết là cảnh 7 với 3 xung đột liên tiếp rất giàu kịch tính giữa hồn và xác, giữa hồn và những người thân, giữa hồn và đế thích để chọn lựa 1 cách sống: hoặc là nhập vào một hình hài khác để tiếp tục sống hoặc phải chết hẳn. Cuối cùng ngọc hoàng đã cho phép hồn Trương Ba được chết hẳn, hồn yêu cầu mọi người sang nhà chị Lụa báo tin Cu Tị được sống lại, còn mình quyết chết để trả xác cho anh hàng thịt. Trước khi lìa đời, hồn Trương Ba đã dặn dò vợ con.

Đoạn kết diễn ra trong khung cảnh :"vườn cây rung rinh ánh sáng". Đây là không gian quen thuộc gắn với con người Trương Ba, tinh thần Trương Ba, nơi lưu dấu những hồi ức đẹp đẽ về 1 Trương Ba hiền lành, trong trẻo trong lòng người thân vẫn được vun xới để chan hoà, ấm áp ở 1 góc nhà, Cu Tị hồi sinh và mẹ con đoàn tụ, đứa bé đang ôm chầm lấy mẹ,còn người mẹ thì cuốn quýt vuốt ve đứa con. Đó là hạnh phúc trong trẻo, cảm động mà Trương Ba đã mang đến cho mẹ con chị Lụa. Một Trương Ba luôn biết quan tâm đến những người xung quanh.

Thế là Trương Ba xuất hiện qua lời dẫn chuyện: "giữa màu xanh cây vườn (...) chập chờn xuất hiện". Đó chỉ là cái bóng ,rồi Trương Ba lên tiếng với vợ" tôi vẫn ở liền ngay bên bà đây, ngay trên bậc cửa nhà ta, trong ánh lửa bà nấu cơm, con dao bà dãy cỏ.....Không phải mượn thân ai cả, tôi vẫn ở đây trong vườn cây nhà ta, trong những điều tốt lành của cuộc đời, trong mỗi trái cây cái gái nâng niu "Đây là lời văn, lời nói thấm đẫm cảm xúc thương yêu, quý mến. gần gũi bên những người thân,là hạnh phúc của Trương Ba khi được sống là chính mình, được sống có ích trong cuộc đời. Đoạn văn thể hiện lời nói của Trương Ba,1 người nhân hậu vị tha, vừa thể hiện chất trữ tình, chất thơ trong kịch của Lưu Quang Vũ. Nếu ở những đoạn đối thoại trước nhất là với xác và đế thích, lời lẽ của đôi bên rất căng thẳng, có chỗ châm chích nhau thì trong màn kết lời thoại của Trương Ba dịu dàng tình cảm hơn thoải mái hơn.

Qua lời thoại của Trương Ba độc giả sẽ thấy: mặc dù giờ đây hồn Trương Ba không có thân xác trú ngụ, chỉ là cái bóng chập chờn mờ ảo, vô hình, lại là lúc sự hiện diện của Trương Ba nhiều nhất, thường trực nhất. Hơn nữa Trương Ba xuất hiện qua đoạn đối thoại giữa cái gái và Cu Tị:" cây na này, ông nội tớ trồng đất", qua hành động của nó vùi hạt na xuống đất để: "cho nó mọc thành những cây mới. Ông nội tớ bảo vậy. Những cây mà nối nhau sẽ được lớn khôn mãi mãi". Hình ảnh này mang ý nghĩa biểu tượng" hai đứa trẻ ngây thơ trong trắng chỉ có 2 màu trong cuộc đời, nó không chấp nhận màu tối của cái ác nên nó đâm ra hỗn xược, xua đuổi quyết liệt: cút đi lão đồ tể, cút đi, giờ đây nó hiểu được ông nội, nó gieo trồng những hạt giống mới bằng thái độ nâng niu trân trọng, biểu trưng cho sự nối tiếp, sinh tồn bất tử của hồn Trương Ba, những cây lớn khôn mãi mãi sẽ có hình ảnh của một ông nội Trương Ba hiền lành, chăm chỉ và rất yêu thương con trẻ. Dù ông nội đã chết hẳn về thể xác nhưng trong lòng nó ông nội đã hoàn nguyên kì diệu về tâm hồn. Ông nội Trương Ba đang sống một sự sống khác sự sống bất diệt trong trái tim trẻ thơ.

Đoạn kết vở kịch "Hồn Trương ba da hàng thịt" tiếp tục khái quát triết lí nhân sinh.Ys nghĩa sự sống nhiều khi không phải ở sự tồn tại sinh học mà chính là sự hiện diện của ta trong suy nghĩ trong nỗi nhớ của những con người còn sống. Vẻ đẹp tâm hồn có đời sống dài lâu và bất tử so với thể xác.Tâm hồn cao thiết của Trương Ba vẫn có mặt trong nỗi hoài niệm, mỗi cuộc đời đang sống.

"Tác phẩm chân chính không chấm dứt ở trang cuối cùng" Vở kịch "Hồn Trương ba da hàng thịt" khép lại nhưng triết lí sống thấm đẫm giá trị nhân văn,ngời sáng nhân cách cao đẹp của con người sẽ mãi mãi lưu giữ trong lòng độc giả bởi: đc sống làm người nhưng được sống đúng mình,sống trọn vẹn những giá trị mình vốn có và theo đuổi còn quý giá hơn,sự sống thật sự có ý nghĩa khi con người được sống tự nhiên, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn. Hạnh phúc của con người là chiến thắng được bản thân, chiến thắng sự dung tục, hoàn thiện được nhân cách và vươn tới những giá trị về tinh thần cao quý.

Cách giải quyết kết thúc của vở kịch thể hiện tài năng của Lưu Quang Vũ phù hợp với hoàn cảnh theo đúng logic phát triển của tình huống kịch, của nhân vật kịch.

4. Phân tích tác phẩm Hồn Trương Ba da hàng thịt mẫu 3

Lưu Quang Vũ (1948-1988), là một nhà thơ, nhà soạn kịch nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam. Dù bước chân vào nghiệp viết kịch khá muộn và chỉ có một khoảng thời gian sáng tác ngắn kéo dài khoảng mười năm, thế nhưng Lưu Quang Vũ đã để lại cho nền văn học, sân khấu của nước nhà khoảng 50 tác phẩm kịch nói khác nhau. Môi một tác phẩm đều để lại trong lòng độc giả, khán giả những ấn tượng sâu sắc, bởi nó phản ánh rất chân thực những vấn đề hiện đang diễn ra trong xã hội, cùng với đó là những bài học nhân sinh, những tư tưởng mới mẻ mà tác giả gửi gắm trong các tác phẩm của mình. Hồn Trương Ba da hàng thịt là một trong những tác phẩm kịch nổi tiếng nhất của Lưu Quang Vũ, từng được công diễn lại nhiều lần trên các sân khấu kịch lớn nhỏ trên khắp cả nước, nhận được sự hưởng ứng, yêu thích nhiệt liệt từ khán giả, sau còn được dựng lại thành những bộ phim ngắn. Đây là một tác phẩm có nhiều ý nghĩa và giáo dục sâu sắc, thức tỉnh một cơ số rất nhiều con người đang sống cuộc đời mơ hồ, bị thao túng bởi những thứ phù phiếm dung tục, không được sống đúng với bản ngã của mình. Đặc biệt là ở đoạn kết bi kịch của vở kịch đã cho độc giả nhiều những ý nghĩa, bài học nhân sinh sâu sắc.

Trương Ba là một người đàn ông hiền lành, chăm chỉ, khéo léo, ưa thích những công việc chăm sóc vườn tược, uống trà, đặc biệt là có tài chơi cờ rất hay. Chính vì nghe danh tài chơi cờ của Trương Ba mà Đế Thích đã tìm xuống đối cờ và trở thành một người bạn tri kỉ của ông. Tuy nhiên, trong một lần Đế Thích có việc đi vắng, thì biến cố đã xảy ra, Nam Tào, Bắc Đẩu vì lơ là chức trách mà gạch nhầm tên Trương Ba trong sổ tử, khiến ông phải chịu chết oan. Đến khi Đế Thích về thì đã không thể vãn hồi, Đế Thích vì xót Trương Ba chết oan, lại tiếc một người bạn chơi cờ hợp ý, thế nên ông đã bàn với Nam Tào, Bắc Đẩu cho Trương Ba sống lại, nhập hồn vào xác anh hàng thịt mới chết. Những tưởng Trương Ba sẽ được sống một cuộc đời mới và mọi sai lầm được sửa chữa, thế nhưng lúc này đây bi kịch mới thực sự bắt đầu khi mà một tâm hồn thanh cao, quen nếp sống tao nhã lại phải chung đụng cùng với cái xác đồ tể, vốn quen những việc tàn sát, dung tục. Điều đó đã mang đến cho cả hai gia đình, hai người vợ, những đứa con, đứa cháu bao nhiêu rắc rối và đau khổ, cuối cùng dẫn tới bước đường tan nát. Vì quá uất ức và bức bối khi phải chung đụng với cái xác thịt đui mù mà mình căm ghét, nên Trương Ba đã có một cuộc tranh cãi nảy lửa với cái xác. Những tưởng lý lẽ của mình sẽ át được sự ngu ngốc, dung tục của cái xác thế nhưng càng tranh luận Trương Ba lại càng nhận ra mình đuối lý, nhận ra bản thân mình đang dần bị chi phối bởi những thú vui, những ham muốn của cái xác. Dường như cái xác đang làm tâm hồn ông ngày một suy đồi, khuất phục trước những cám dỗ, khi ông bắt đầu ham ăn thịt, uống rượu, không còn tha thiết gì với thú chơi cờ, trở nên vũ phu cục súc khi tát con trai chảy cả máu mồm. Đặc biệt thứ làm Trương Ba xấu hổ và căm giận nhất là bản thân lại thèm khát cả thú vui nhục dục khi đứng trước người vợ của hàng thịt. Tất cả đều được xác hàng thịt vạch trần bằng giọng điệu mỉa mai, khích bác, lý lẽ sắc bén khiến Trương Ba vô cùng đau khổ và tuyệt vọng. Nhưng bi kịch không chỉ dừng ở việc Trương Ba nhận thức được sự thay đổi đáng sợ của mình, mà còn nằm ở việc ông bị chính những người thân trong gia đình chối bỏ, khi vợ ông đòi bỏ đi biệt xứ, đứa cháu gái ông yêu quý nhất thì khóc lóc nghiêm cấm ông đụng vào vườn tược của ông nội nó, không chịu nhận ông là ông nội, người con trai thì đòi bán vườn để mở sạp thịt lợn, người con dâu dù không phải là người ruột thịt nhất nhưng dường như lại thấu hiểu tất cả, những lời bộc bạch của con dâu đã khiến Trương Ba hoàn toàn thức tỉnh. Cuối vở kịch ông kiên quyết lựa chọn rời khỏi xác hàng thịt và biến mất hoàn toàn, dù Đế Thích cố níu kéo khi ngỏ lời muốn ông nhập vào xác của cu Tị, thế nhưng Trương Ba đã từ chối, ông cầu xin cho thằng bé được sống lại còn bản thân mình thì sẽ vĩnh viễn biến mất.

Cái kết bi kịch nhưng thực tế đó là một cái kết hợp lý nhất để giải quyết tất cả những rắc rối đang xảy ra trong hai gia đình, đồng thời cũng chấm dứt chuỗi ngày sống trong đau khổ, cắn rứt của Trương Ba. Sự ra đi vĩnh viễn của Trương Ba cũng chính là một cách để ông "sống", sống trong lòng những người ở lại, đồng thời bảo vệ cho phần hồn cao khiết, trong sáng của mình khỏi những cám dỗ dung tục của xác thịt. Đồng thời, cái kết khi Trương Ba rời đi đã giải quyết tất cả những mâu thuẫn đang xảy ra trong gia đình ông, giải thoát mọi người khỏi đau khổ. Có thể nói rằng lựa chọn chết thực sự của Trương Ba là một hành động sáng suốt, đạo đức và đầy tính nhân văn, khi bản thân ông đã nhận thức được một điều rằng, không thể vì sự ích kỷ muốn tồn tại, muốn sống mà làm ảnh hưởng tiêu cực đến những người xung quanh, kéo họ vào vòng đau khổ cùng mình, đặc biệt đó lại là những người ông hằng yêu quý trân trọng. Sự ra đi của ông đã để lại trong lòng những người thân những ấn tượng tốt đẹp về một người chồng, người cha, người ông hiền lành, sống trong sạch, thanh cao, giỏi chơi cờ, tỉ mẩn, khéo léo. Cái gái lúc ông tồn tại trong xác hàng thịt thì một mực không chịu thừa nhận ông, nó căm ghét và xa lánh cái người thô lỗ, cục cằn trước mắt. Thế nhưng đến khi ông thực sự rời đi rồi, thì nó lại dễ dàng chấp nhận mọi chuyện, nó mãi nhớ về một người ông đạo đức, hiền lành, hết lòng yêu thương nó, đồng thời trân trọng tất cả những kỷ vật, những thứ mà sinh thời ông yêu quý, từ quả na, cái cây, khóm hoa, ... Có thể nói rằng Trương Ba không chỉ để lại những ký ức tốt đẹp, mà bản thân ông còn là một tấm gương đạo đức sáng ngời cho con cháu, gieo vào lòng những mầm non như cái Gái những tư tưởng tốt đẹp, trở thành người kế thừa những giá trị đạo đức ấy mãi về sau này. Như vậy bản thân Trương Ba chết mà lại là "sống", sống theo một cách khác tốt đẹp hơn, bởi lẽ không phải cứ tồn tại trên đời bằng da bằng thịt mới thực sự là sống. Đặc biệt cái kết này còn khẳng định một chân lý rằng con người ta không thể sống mà hồn một đằng, xác một nẻo được, sống hoàn toàn, sống thật sự chỉ khi giữa xác và hồn có sự thống nhất biện chứng với nhau.

Chi tiết Trương Ba nhường lại cơ hội sống cho cu Tị cũng lại thể hiện một vẻ đẹp đạo đức khác ở con người ông ấy là vẻ đẹp của tấm lòng cao thượng, bao dung, ông đã khiến một người mẹ sắp mất con một lần nữa được ôm đứa con yêu dấu vào lòng, khiến một đứa trẻ chết yểu có cơ hội một lần nữa sống một cuộc đời tốt đẹp đầy hứa hẹn. Không chỉ vậy chi tiết Đế Thích ngỏ lời cho Trương Ba nhập vào xác cu Tị cũng lại mà một chi tiết kịch mang đầy tính nhân văn thể hiện cuộc đấu tranh không khoan nhượng giữa phần hồn - phần nhân cách thanh cao, đẹp đẽ và phần xác - tầm thường, dung tục, cuối cùng phần nhân cách đã chiến thắng, giữ lại được những giá trị đạo đức tốt đẹp, thể hiện khát khao hoàn thiện phẩm giá, nhân cách của con người bao thế hệ.

Tuy Trương Ba đã vĩnh viễn rời khỏi thế gian, thế nhưng cái kết của hàng loạt những bi kịch xảy ra lại là một cái kết hợp lý đem lại sự thỏa mãn cho người xem. Đồng thời cũng nổi bật được một số tư tưởng nhân văn và Lưu Quang Vũ muốn truyền đạt trong tác phẩm bao gồm vẻ đẹp của tấm lòng đạo đức cao thượng không vì lối sống vị kỷ mà để ảnh hưởng tới người khác, hay nhận thức về việc sống thật sự, sự gắn kết biện chứng giữa hồn và xác, cuối cùng là một phương thức "sống" mới, đó chính là sống trong trái tim và ký ức của những người hằng thương yêu.