Hoàn cảnh ra đời và ý nghĩa nhan đề Chiếc thuyền ngoài xa

Hoàn cảnh ra đời và ý nghĩa nhan đề Chiếc thuyền ngoài xa được VnDoc.com tổng hợp và gửi tới bạn đọc cùng tham khảo để có thêm tài liệu Ngữ văn 12 nhé.

1. Hoàn cảnh sáng tác Chiếc thuyền ngoài xa

Hoàn cảnh sáng tác mẫu 1

“Chiếc thuyền ngoài xa”của Nguyễn Minh Châu được sáng tác vào tháng 8/1983, lúc đầu được in trong tập “Bến quê”, sau đó có vinh dự được nhà văn dùng để đặt tên cho cả tập truyện ngắn, xuất bản năm 1987. Năm 1983, đó là một thời điểm khá đặc biệt khi cuộc chiến tranh chống Mĩ và tay sai đã kết thúc thắng lợi, chúng ta trở về muôn mặt của đời thường. Và cũng trong thời điểm này, cả dân tộc đang bước vào giai đoạn đổi mới, cho nên cuộc sống có nhiều điều bất ngờ thú vị, có sức hút đối với văn nghệ sĩ, trong đó có Nguyễn Minh Châu.

“Chiếc thuyền ngoài xa” là truyện ngắn xuất sắc thuộc giai đoạn sáng tác thứ hai trong sự nghiệp sáng tác của Nguyễn Minh Châu. Trong giai đoạn này, qua tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa”, nhà văn đã bộc lộ sự chuyển biến quan trọng trong sáng tác: từ phong cách mang đậm tính chiến đấu, chuyển sang cảm hứng thế sự, cảm hứng nhân sinh, ngòi bút của nhà văn hướng vào thể hiện con người trong hành trình nhọc nhằn kiếm tìm hạnh phúc và bình yên. “Chiếc thuyền ngoài xa” thực sự là một tác phẩm mang giá trị nhân đạo sâu sắc. Đồng thời giúp nhà văn gửi gắm được những thông điệp nghệ thuật quan trọng.

Hoàn cảnh sáng tác mẫu 2

- Tác phẩm được viết vào tháng 8 năm 1983.

- Truyện ngắn lúc đầu được in trong tập Bến quê (1985), sau được nhà văn lấy làm tên chung cho một tuyển tập truyện ngắn cùng tên (1987).

Hoàn cảnh sáng tác mẫu 3

Nhan đề "Chiếc thuyền ngoài xa" được tạo ra với tính biểu tượng cao, mở ra một cửa sổ để khám phá tình huống truyện và chủ đề chính của tác phẩm. Nhan đề này gồm ba yếu tố quan trọng: "Chiếc thuyền" là đối tượng quan sát, "ngoài xa" đại diện cho cự li quan sát, và nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng là người quan sát. Một điểm quan trọng là cùng một đối tượng và người quan sát, nhưng từ các cự li khác nhau, sẽ dẫn đến nhận thức và hiểu biết khác nhau.

Ban đầu, "Chiếc thuyền ngoài xa" trong tác phẩm mang đến một hình ảnh tuyệt đẹp, như con thuyền đang thu lưới giữa biển sớm mờ sương, giống như "một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ". Vẻ đẹp này khiến cho nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng cảm thấy bối rối và xúc động, và ông cảm nhận được "chân lí của cái toàn thiện" và "khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn". Tuy nhiên, khi con thuyền tiến lại gần hơn, vẻ đẹp bề ngoài đằng sau nó cũng ẩn chứa sự đau khổ, bất hạnh, và bạo lực gia đình của những người dân làm nghề chài bị áp bức bởi đói nghèo và khốn khổ.

Bằng cách khắc phục mâu thuẫn giữa vẻ đẹp tuyệt đẹp của ngoại cảnh và sự thực phũ phàng của cuộc sống, tác giả truyền đạt một bài học quan trọng về cách nhìn nhận cuộc sống và con người. Ông nhấn mạnh rằng phải có cái nhìn đa diện và tránh cái nhìn đơn giản để khám phá bản chất thực sự của sự vật và hiện tượng, và tìm hiểu sâu hơn về cuộc sống con người.

Nhan đề "Chiếc thuyền ngoài xa" tổng hợp một cách đơn giản mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. Nghệ thuật thực sự đòi hỏi sự kết nối sâu sắc với cuộc sống thường nhật, và người nghệ sĩ phải trung thực để khám phá hiện thực, dẫu cho đó có thể là khía cạnh tàn nhẫn của cuộc sống con người. Tác giả, Nguyễn Minh Châu, đã thể hiện trách nhiệm của người nghệ sĩ trong việc nhìn nhận cuộc sống và truyền đạt "giá trị nhân đạo" qua tác phẩm của mình.

Hoàn cảnh sáng tác mẫu 4

"Chiếc thuyền ngoài xa" của Nguyễn Minh Châu ra đời vào tháng 8/1983, ban đầu được xuất bản trong tập truyện "Bến quê". Sau đó, tác phẩm này được vinh dự đặt tên cho toàn bộ tập truyện ngắn, và xuất bản vào năm 1987. Năm 1983 là một thời điểm đặc biệt, khi cuộc chiến tranh chống Mỹ đã kết thúc thành công, và đất nước chuyển về cuộc sống bình thường. Trong giai đoạn này, Việt Nam đang trải qua một giai đoạn đổi mới, tạo ra nhiều điều bất ngờ và thú vị trong cuộc sống, đặc biệt là đối với các nghệ sĩ như Nguyễn Minh Châu.

"Chiếc thuyền ngoài xa" là một tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Minh Châu trong giai đoạn thứ hai của sự nghiệp sáng tác của ông. Qua tác phẩm này, ông đã thể hiện sự chuyển biến quan trọng trong phong cách sáng tác, từ việc tập trung vào tình hình chiến đấu đến việc tìm cảm hứng từ cuộc sống và con người. Nguyễn Minh Châu đã định hướng ngòi bút của mình vào việc khám phá con người trong hành trình tìm kiếm hạnh phúc và bình yên. "Chiếc thuyền ngoài xa" không chỉ là một tác phẩm mang giá trị nhân đạo sâu sắc mà còn truyền đạt những thông điệp nghệ thuật quan trọng.

Hoàn cảnh sáng tác mẫu 5

Tác phẩm ra đời vào năm 1983, sau 6 năm của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, khi mà đất nước đang dần trở lại cuộc sống bình thường. Trong giai đoạn này, nhiều vấn đề về cuộc sống, văn hóa và nhân sinh, trước đây bị che khuất bởi hoàn cảnh chiến tranh, bắt đầu được quan tâm và nêu ra.

2. Khái quát về tác giả, tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa

1. Khái quát về tác giả

a. Tiểu sử cuộc đời tác giả Nguyễn Minh Châu

Nguyễn Minh Châu (1930 - 1989) quê ở làng Thơi, xã Quỳnh Hải (nay là xã Sơn Hải) huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.

Đầu năm 1950 ông gia nhập quân đội, theo học trường Sĩ quan Lục quân Trần Quốc Tuấn. Từ năm 1952 đến năm 1958 ông công tác và chiến đấu tại Sư đoàn 320. Năm 1962 ông về Phòng Văn nghệ quân đội, sau chuyển sang tạp chí Văn nghệ Quân đội.

Năm 2000, ông được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.

b. Sự nghiệp văn chương của tác giả Nguyễn Minh Châu

Các tiểu thuyết và truyện ngắn của Nguyễn Minh Châu trước 1975 khá tiêu biểu cho thành tựu, đặc điểm và giới hạn của nền văn học sử thi thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

Nguyễn Minh Châu là nhà văn tiêu biểu của văn học Việt Nam thời chống Mĩ, cũng là “người mở đường tinh anh và tài năng” (Nguyên Ngọc) cho công cuộc đổi mới văn học từ sau 1975. Ông được coi là một trong những cây bút tiên phong của văn học Việt Nam thời kì đổi mới.

Ở Nguyễn Minh Châu, sự đổi mới mạnh mẽ trong ý thức nghệ thuật luôn đi liền với những tìm tòi đổi mới trong sáng tác của nhà văn.

Quan niệm về mối quan hệ giữa văn học và đời sống của Nguyễn Minh Châu là một quan niệm đặt trên nền tảng tinh thần nhân bản: “Văn học và đời sống là những vòng tròn đồng tâm mà tâm điểm là con người”.

“Chiếc thuyền ngoài xa”của Nguyễn Minh Châu được sáng tác vào tháng 8/1983, lúc đầu được in trong tập “Bến quê”, sau đó có vinh dự được nhà văn dùng để đặt tên cho cả tập truyện ngắn, xuất bản năm 1987.

2. Khái quát về tác phẩm

a. Xuất xứ

Chiếc thuyền ngoài xa được viết năm 1983 - khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đã đi qua được 6 năm, đất nước trở lại với cuộc sống đời thường. Nhiều vấn đề của đời sống văn hóa nhân sinh mà trước đây do hoàn cảnh chiến tranh chưa được chú ý, nay được đặt ra.

Tác phẩm nằm trong xu hướng nghệ thuật chung của văn học thời kỳ đổi mới: hướng nội, khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận con người đời thường.

b. Bố cục (3 phần)

Phần 1 (từ đầu đến “chiếc thuyền lưới vó đã biến mất”): Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng.

Phần 2 (tiếp đó đến “chống chọi với sóng gió giữa phá”): Câu chuyện về người đàn bà hàng chài.

Phần 3 (còn lại): Tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy.

c. Giá trị nội dung

Từ câu chuyện về một bức ảnh nghệ thuật và sự thật cuộc đòi đằng sau bức ảnh, truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa mang đến một bài học đúng đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và con người: một cách nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng.

d. Giá trị nghệ thuật

Cốt truyện có nhiều tình huống độc đáo, có ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống.

Chọn ngôi kể, hình thức kể chuyện phù hợp.

Nghệ thuật xây dựng nhân vật độc đáo, đặc sắc.

Xây dựng nhiều hình ảnh, hình tượng vừa chân thực vừa chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc.

e. Mở bài Phân tích chiếc thuyền ngoài xa

Nguyễn Minh Châu là nhà văn tiên phong trong việc khám phá đời sống con người trong sự phức tạp, đa diện thời hậu chiến. Chiếc thuyền ngoài xa là truyện ngắn tiêu biểu cho tài năng và sự tinh anh trong vai trò "người mở đường" của Nguyễn Minh Châu. Truyện ngắn viết về bi kịch hạnh phúc, bi kịch đói nghèo trong gia đình người đàn bà hàng chài, qua đó thể hiện những phát hiện về nghịch lí trong cuộc sống của con người và gửi gắm những thông điệp sâu sắc về mối quan hệ giữa nghệ thuật - cuộc đời, giữa người nghệ sĩ - nhân dân.

g. Kết bài phân tích Chiếc thuyền ngoài xa

Chiếc thuyền ngoài xa là tác phẩm thể hiện tuyên ngôn nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu. Nghệ thuật đích thực là khi nó hướng đến con người, phản ánh hiện thực vốn có của đời sống, cái đẹp mà nghệ thuật mang đến cho cuộc đời trước hết phải là sự thật. Cuộc sống vốn đa chiều, đa diện nên khi nhìn nhận, đánh giá chúng ta cần có cái nhìn tỉnh táo, toàn diện để thấy được bản chất, sự thật bên trong.

3. Tóm tắt Chiếc thuyền ngoài xa

Tóm tắt Chiếc thuyền ngoài xa mẫu 1

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng nhận lệnh về vùng biển miền Trung cũng là chiến trường năm xưa anh từng chiến đấu để chụp một bộ ảnh nghệ thuật về thuyền và biển cho bộ lịch năm sau. Sau nhiều ngày lui tới và thay đổi quyết định của mình cũng như tìm kiếm cảnh đẹp, cuối cùng anh cũng bắt được một cảnh đắt trời cho đó là hình ảnh chiếc thuyền chài ngoài xa đang tiến vào bờ ẩn hiện sau làn sương mờ ảo buổi sáng. Cảnh tượng đó đẹp đến mức như một bức tranh mực tàu. Anh giơ máy lên chụp lia lịa thì phát hiện sau cảnh đắt trời cho ấy là hình ảnh một chồng vũ phu đang đánh đập vợ một cách dã man trước sự chứng kiến của những đứa con. Thằng Phác là đứa con cả từ đâu lao tới đánh trả cha mình để bảo vệ mẹ. Phùng ngạc nhiên và sững sờ, anh không chịu được cảnh đó liền tiến đến và ngăn cản người đàn ông thì bị người đó đánh bị thương.

Người vợ được chánh án Đẩu (Đẩu là bạn cũ của Phùng) mời đến tại tòa án Huyện. Tại đây, Phùng và Đẩu ra sức khuyên nhủ người đàn bàn nên bỏ lão chồng vũ phu đi để cảnh tượng này không lặp lại nhưng khi người đàn bà đưa ra những lí lẽ lập luận bảo vệ quan điểm của mình thì Phùng và Đẩu chỉ biết im lặng, cúi đầu. Người đàn bà lại trở về với cuộc sống đời thường, với sự vất vả và những trận đòn roi.

Nghệ sĩ Phùng trở về thành phố với những bức ảnh trên tay cùng những kỉ niệm không thể nào quên về những chuyện đã xảy ra trên biển. Tấm ảnh thu vào bộ lịch năm ấy gợi lên vẻ đẹp man mác của biển cả cùng cuộc sống đói nghèo đến cùng quẫn của con người gây ám ảnh không chỉ với Phùng mà còn với nhiều bạn đọc.

Tóm tắt Chiếc thuyền ngoài xa mẫu 2

Chiếc thuyền ngoài xa là một câu chuyện gửi gắm nỗi niềm trăn trở giữa nghệ thuật và cuộc sống đạo đức. Phùng - một nhiếp ảnh đã đến vùng biển miền Trung để săn được những bức ảnh đẹp của thiên nhiên. Sau nhiều ngày chờ đợi, anh cũng đã có được bức ảnh đắt giá. Nhưng đằng sau bức ảnh ấy là một hiện thực mà Phùng phải suy ngẫm, người đàn bà bị chồng hành hạ và đánh đập nhưng lại không bỏ chồng vì cuộc sống của họ còn có nhiều điều người ngoài không thể biết được. Phùng nhận ra rằng luật pháp và chánh án cũng không thể giúp đỡ cuộc sống của người đàn bà này. Anh nhận ra giá trị sâu sắc về cuộc sống, rằng mình phải nhìn nhận sự vật nhiều chiều chứ không phải chỉ qua một cái nhìn đầy cảm quan từ vẻ bề ngoài của nó.

Xem thêm: Tóm tắt tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu

4. Ý nghĩa nhan đề Chiếc thuyền ngoài xa

“Chiếc thuyền ngoài xa” là một nhan đề mang tính biểu tượng, hé mở tình huống truyện, thể hiện chủ đề của tác phẩm. Nhan đề bao gồm đối tượng quan sát là “Chiếc thuyền “, cự li quan sát là “ngoài xa”, người quan sát là nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng. Cùng một người quan sát, cùng một đối tượng quan sát, nhưng ở các cự li khác nhau sẽ cho những kết quả khác nhau, dẫn đến nhận thức khác nhau. Chiếc thuyền ngoài xa xuất hiện trong truyện ngắn trước hết hướng người đọc về một hình ảnh tuyệt đẹp, đó là con thuyền thu lưới trong biển sớm mờ sương, nó toàn bích như “một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”. Vẻ đẹp ấy khiến cho người nghệ sĩ bối rối, xúc động, cảm thấy “khám phá thấy chân lí của cái toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Nhưng khi con thuyền tới gần, phía sau vẻ đẹp toàn bích ấy là bao ngang trái, đau khổ, phũ phàng. Cuộc sống của những người dân chài bị giam cầm bởi đói nghèo tâm tối và bạo lực gia đình.

Vậy là qua mâu thuẫn giữa cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh với hiện thực phũ phàng của cuộc sống, nhà văn mang đến cho người đọc một bài học đúng đắn về cách nhìn nhận cuộc sống con người: phải có cái nhìn đa diện, nhiều chiều, tránh cái nhìn giản đơn, sơ lược, hời hợt, nhìn hình thức, phát hiện ra bản chất thực sự sau bề ngoài của sự vật, hiện tượng.

Nhan đề “Chiếc thuyền ngoài xa” là một khái quát giản dị về mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống. Nghệ thuật đích thực luôn gắn bó khăng khít với hiện thực cuộc sống, người nghệ sĩ phải có bản lĩnh trung thực để khám phá những hiện thực, dẫu là tàn nhẫn của cuộc sống con người. Nguyễn Minh Châu đã khẳng định về trách nhiệm của người nghệ sĩ:” nhà văn không có quyền nhìn sự việc một cách đơn giản mà nhân vật cần phấn đấu để đào xới bản chất con người vào các tầng sâu lịch sử”. Chỉ khi nào người nghệ sĩ có trách nhiệm trong cái nhìn hiện thực cuộc sống, có “mối quan hoài thường trực về số phận, hạnh phúc của những người xung quanh” thì khi ấy tác phẩm nghệ thuật mới đạt được giá trị cao nhất. Ấy là “giá trị nhân đạo”.

“Chiếc thuyền ngoài xa” đã trở thành tấm ảnh đẹp treo ở nhiều nơi, nhất là ở trong các gia đình sành nghệ thuật, nhưng có ai hiểu được câu chuyện con người trên chiếc thuyền ấy. Chỉ có nghệ sĩ Phùng, mỗi khi ngắm nhìn tấm ảnh bao giờ cũng thấy”người đàn bàn ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh”, một người đàn bà lam lũ, cam chịu, giàu tình thương và lòng vị tha. Đó cũng là thông điệp tác giả gửi tới người đọc: nghệ thuật luôn gắn liền với cuộc đời.

5. Mở bài và kết bài Chiếc thuyền ngoài xa

Mở bài Phân tích chiếc thuyền ngoài xa mẫu 1

Nguyễn Minh Châu là nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam trong giai đoạn đổi mới. Chiếc thuyền ngoài xa là truyện ngắn tiêu biểu cho tài năng và sự tinh anh trong vai trò "người mở đường" của Nguyễn Minh Châu. Qua đó nhà văn không chỉ thể hiện những phát hiện về nghịch lí trong cuộc sống của con người mà còn gửi gắm những thông điệp sâu sắc về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời.

Mở bài Phân tích chiếc thuyền ngoài xa mẫu 2

Thông qua khắc họa bi kịch trong cuộc sống của người đàn bà hàng chài, nhà văn Nguyễn Minh Châu trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa không chỉ phơi bày hiện thực cuộc sống vẫn còn những nghịch lí, đau khổ thời hậu chiến mà còn gửi gắm rất nhiều những thông điệp về nghệ thuật cũng như trách nhiệm của người nghệ sĩ với cuộc đời cũng như với những sản phẩm tinh thần của con người.

Kết bài phân tích Chiếc thuyền ngoài xa mẫu 1

Nguyễn Minh Châu là một trong những người tiên phong trong việc đi sâu khám phá những "ngóc ngách" của đời sống, phát hiện ra những góc khuất, những phức tạp của cuộc sống ấy. Chiếc thuyền ngoài xa không chỉ là phát hiện của ông về góc tối trong cuộc sống của những con người nghèo khổ mà qua đó ông còn đặt ra mối trăn trở về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời, giữa người nghệ sĩ với con người đồng thời đặt ra trách nhiệm của những người nghệ sĩ, khi nhìn nhận, đánh giá về cuộc sống cần có cái nhìn sâu rộng, cảm thông để thấy được bản chất dù là xù xì, xấu xí bên trong thay vì cái nhìn phiến diện như chiếc thuyền ở ngoài xa.

Kết bài phân tích Chiếc thuyền ngoài xa mẫu 2

Bằng vốn am hiểu về cuộc sống con người cùng tấm lòng nhân đạo sâu sắc, nhà văn Nguyễn Minh Châu không chỉ mang đến một câu chuyện xót xa, đáng suy ngẫm về cuộc sống của người đàn và hàng chài mà còn đặt ra trách nhiệm cho nghệ thuật và người nghệ sĩ: Cần nhìn cuộc sống bằng cái nhìn cảm thông, da diện, đa chiều và một tác phẩm nghệ thuật chân chính là khi tác phẩm ấy phản ánh được cuộc sống, phát hiện được những bề sâu, góc khuất của sống sống ấy thay vì vẻ hào nhoáng nhưng vô thực.

6. Tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa: Soạn bài, văn mẫu

• Soạn bài lớp 12: Chiếc thuyền ngoài xa
• Soạn văn bài: Chiếc thuyền ngoài xa ngắn nhất
• Sơ đồ tư duy Chiếc thuyền ngoài xa
• Phân tích tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu
• Cảm nhận về nhân vật Phùng trong Chiếc thuyền ngoài xa
• Phân tích đoạn cuối tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu
• Phân tích hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa
• Cảm nhận của em về người đàn bà làng chài trong truyện Chiếc thuyền ngoài xa
• Phân tích hình ảnh chiếc thuyền trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu
• Cảm nhận về vẻ đẹp khuất lấp của người đàn bà hàng chài trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa
• Phân tích tình huống truyện trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” của Nguyễn Minh Châu
• Phân tích người đàn ông trong Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu
• So sánh hình tượng người đàn bà hàng chài trong tác phẩm "Chiếc thuyền ngoài xa" và bà cụ Tứ trong "Vợ nhặt"
• Phân tích nghịch lý trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa
• Mối quan hệ giữa hiện thực cuộc sống và tác phẩm nghệ thuật, cảm quan của người nghệ sĩ trong Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu

Lịch thi THPT Quốc Gia 2024

Xem chi tiết lịch thi: Lịch thi THPT Quốc Gia 2024

Gửi đề thi để nhận lời giải ngay: https://www.facebook. com/com.VnDoc